İran'la müzakerelere 7 ay erteleme

VİYANA - İran ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve Almanya (P5+1) arasında yürütülen nükleer müzakerelerin 10. turu sonra sona erdi.

Müzakereler kapsamında Başmüzakereci Catherine Ashton, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier ve Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi arasında ikili ve toplu görüşme gerçekleştirildi.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, görüşmelerin ardından düzenlediği basın toplantısında, İran'la nükleer müzakerelerde nihai anlaşma için görüşmelerin 7 ay daha sürdürülmesinin kararlaştırıldığını söyledi.

Müzakerelerin aralık ayında yeniden başlayacağını bildiren Kerry, "Biz bir anlaşma değil iyi bir anlaşma istiyoruz" dedi. Son 4 ay içinde çok ciddi ilerlemeler kaydettiklerini ve aralarında halen ciddi farklılıklar bulunduğunu belirten Kerry, gelecek 7 ay içinde kapsamlı bir anlaşmaya ulaşılabileceğine inandığını ifade etti.

Kerry, müzakere sürecinde İran'ın yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyumunu sıfırladığını, yeni santrifüj yapmadığını, uluslararası gözlemcilere denetim izni verdiğini ve bunların güven verici gelişmeler olduğunu vurgulayarak, "Bugün her zamankinden daha yakınız anlaşmaya" ifadesini kullandı.

Farklılıkların devam ettiğini ve giderilmesi için zamana ihtiyaçlarını olduğunu kaydeden Kerry, 7 ay içinde kapsamlı bir anlaşmaya ulaşılacağına inandığını ve aralıkta müzakerelerin yeniden başlayacağını vurguladı.

İran'ın tekrar uluslararası topluma katılmasını istediklerini belirten Kerry, kapsamlı bir anlaşmaya ulaşmak istediklerini yineleyerek, "Yaptırımların kaldırılmasını bizde istiyoruz ama İran'ın somut ve kanıtlanabilir adımlar atmasına ihtiyaç var" diye konuştu.

Açıklamasından sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kerry, Kongre'nin yaptırımları kaldırıp kaldırmayacağına ilişkin bir soru üzerine, Kongre'nin yardımcı olacağını düşündüğünü belirterek, "Umut ediyorum ki (Kongre) bizi birkaç ay bırakmanın hikmetini görecektir" dedi.

Müzakerelerde İran, yaptırımların kaldırılmasını, P5+1 ülkeleri ise nükleer faaliyetlerin durdurulmasını istiyor.

Diplomatlar 1 Mart'a kadar siyasal mutabakata, 1 Temmuz'a kadar ise bütün teknik detayları tamamlanmış bir çerçeve anlaşmasına ulaşılacağını ileri sürüyor.

Taraflar arasında "uranyum zenginleştirme düzeyi ve yaptırımların nasıl kaldırılacağı" konularında anlaşmazlıklar bulunuyor.

İsviçre'nin Cenevre kentinde 24 Kasım 2013'te varılan geçici anlaşmaya göre Avusturya’nın başkenti Viyana’da Şubat 2014’te başlayan ve 6 ay süren müzakerelerin, taraflar arasında farklılıkların giderilemediği gerekçesiyle 4 ay daha uzatılarak 24 Kasım 2014'e kadar devam ettirilmesi kararlaştırılmıştı.

"Taraflar taahhütlerine uymalı"

Öte yandan, BM Genel Sekreterlik Sözcülüğünden yapılan açıklamaya göre BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, tarafların kapsamlı anlaşmaya ulaşma konusundaki kararlılıklarını cesaret verici buldu.

Yeni müzakere sürecinde taraflara "yakalanan olumlu ivmeyi sürdürme ve geliştirme" çağrısı yapan Ban, "Tüm tarafların üzerinde uzlaşılan taahhütlerine karşılıklı güven ve inanç temelinde bağlı kalacağını umuyorum" ifadelerini kullandı.  

Netanyahu'dan görüşmelere tepki

Öte yandan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail parlamentosu Knesset'te yaptığı konuşmada, İran ile yapılan nükleer müzakereleri endişeyle takip ettiklerini, diğer ülkelere de endişelerini ilettiklerini belirtti.

Bugün önemli bir gelişme yaşandığını söyleyen Netanyahu, "Her zaman dediğimiz gibi, kötü bir anlaşma yerine hiç anlaşma yapmamak yeğdir. İran'la yapılacak bir anlaşma, İsrail, bölge ve dünyanın geleceği için son derece tehlike arz etmektedir" diye konuştu.