İran'daki gösterilerde kan aktı: 2 ölü

İran'da perşembe günü başlayan gösterilerde tansiyon giderek yükseliyor.

Ülkenin batısındaki Dorud kentindeki gösterilerde, güvenlik güçlerinin kalabalığa ateş açması sonucu 2 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi, ancak bu bilgi resmi kaynaklarca doğrulanmadı.
Devlet televizyonuna konuşan İranlı bir yetkili ise hayatını kaybedenlerin İran polisi tarafından değil 'yabancı ajanlar' tarafından öldürüldüğünü iddia etti.

İran İçişleri Bakanı Abdülrahman Rahmani Fazli, göstericilere sert karşılık verileceğini belirtti. İran hükümetinden bugün yapılan açıklamada da, "yasaları ihlal eden göstericilerin bunun bedelini ödeyeceği" kaydedildi. 

İran Devrim Muhafızları ise, protestolara devam etmeleri durumunda göstericilerin "ulusun demir yumruğuyla" karşılaşacaklarını söyledi.

Devlet televizyonu, sosyal medya platformları Telegram ve Instagfram'a erişimin geçici olarak durdurulacağını aktardı.

İşsizlik, enflasyon ve dış politika

İran'daki gösteriler, perşembe günü, ülkenin en büyük ikinci kenti Meşhed'de başladı. İran'ın dini ve manevi hüviyete sahip kentlerinden Meşhed'in ardından protestolar Nişabur, Şahrud, Kirmanşah, Kum, Reşt, Yezd, Kazvin, Zahidan, Ahvaz ve diğer birçok kente yayıldı. Dün de üniversite öğrencileri, Tahran Üniversitesi kampüsünde bir araya gelerek gösterilere destek sloganları attı.

Ülkenin 7 farklı kentinde düzenlenen ve katılımcı sayısının genelde birkaç yüz kişiyle sınırlı kaldığı protestolar; işsizlik, yüksek enflasyon ve yolsuzluğa karşı başlayıp daha sonra rejimin dış politikasını hedef alan bir sürece evrildi.

Kişi başı milli gelirin 5 bin 250 dolar olduğu İran'da; enflasyon yüzde 10,5 ve işsizlik yüzde 12,4 seviyesinde.

Göstericiler, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'yi enflasyonu kontrol edememekle eleştiriyor ve kamu bütçesinin Suriye, Yemen ve Irak'taki çatışmalar yerine ülkenin ekonomik ortamının iyileştirilmesi için kullanılmasını istiyor.

Gösterilerin, 2009'da dönemin İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın seçimlerde hile yaptığı iddiasıyla düzenlenen eylemlere kıyasla daha fazla ekonomiye odaklandığı ifade ediliyor. Bundan öncekilerin aksine, hem reformcu hem de muhafazakâr kanat sloganların hedefinde yer alıyor.

Batık finans şirketlerinin mağdurları
Son bir yıl içinde başta Tahran olmak üzere birçok kentte, sayıları 6 bini bulan batık finans şirketlerine yatırımlarını kaptıran mağdurlar, küçük çaplı da olsa gösteriler düzenleyip sert sloganlar eşliğinde seslerini yükseltiyordu.

İran da bu şekilde mağdur edilen birkaç milyon kişi olduğu tahmin ediliyor. Devlet ve hükümet kurumları, gösteriler büyümediği sürece bunlara müdahalede bulunmadı.

Kuş gribi yumurta fiyatlarını artırdı

Uzunca bir süredir ağır yaptırımlar altında ekonomik sıkıntılar çeken İran'da, geçen yıl görülen kuş gribi salgını nedeniyle toplam tavuk varlığının yüzde 20'si itlaf edildi. Bir haftada iki kat artan yumurta fiyatlarını düşürmek için ithalata ağırlık verildi ancak bu yeterli olmadı. Öte yandan ülke Türk yumurta ihracatçısının da radarına girdi.

"Kârlı çıkanlar başkaları olacak"

Diğer taraftan Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri, "Bu ülkedeki bazı olaylar, ekonomik sorunlardan kaynaklanıyor ama bunların arkasında başka bir şey var gibi görünüyor. Bunu yaparak hükümete zarar vereceklerini düşünüyorlar ama kârlı çıkanlar başkaları olacak" diyerek ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkedeki protestolarla ilgili mesajına işaret etti.

Trump, konuya ilişkin Twitter hesabından paylaştığı bir mesajda, "Rejimin yolsuzluklarından ve ülkenin varlığını yurt dışında terörizme harcamasından bıkmış olan İran vatandaşlarının barışçıl protestolarıyla ilgili bilgiler geliyor. İran yönetimi, kendini ifade hakkı da dahil kendi halkının haklarına saygı göstermelidir. Dünya bu süreci izliyor" ifadelerini kullanmıştı.

İran'da rejim yanlıları "karşı eylem" düzenledi