Japonya yarım yüzyıl sonra ilk kez ABD'ye 'Hayır' dedi
Karar, Okinava adasındaki Futenma üssünün yerleşim bölgesinden başka bir yere taşınması konusunda yaşanan anlaşmazlığa dayanıyor
TOKYO - ABD ile Japonya arasında yaşanan üs sorunu nedeniyle, Japonya yarım yüzyıl sonra ilk kez ABD yönetimine ''Hayır'' dedi.
AFP'nin haberinde, Japonya'daki yeni merkez sol hükümetin ilk önemli sınavı niteliğindeki Amerikan üslerinin geleceği konusunda ''ABD'ye kafa tutma'' kararı verdiği yorumu yapıldı.
ABD Başkanı Barack Obama'nın Kasım ortasındaki Tokyo ziyaretini hazırlamak amacıyla bu hafta Japonya'da temaslarda bulunan ABD Savunma Bakanı Robert Gates, 1955'ten beri iktidarda bulunan muhafazakarları 30 Ağustosta deviren merkez solun bu siyaset değişikliğine bizzat tanıklık etti.
Okinava adasındaki Futenma üssünün yerleşim bölgesinden başka bir yere taşınması konusunda yaşanan anlaşmazlığı gidermek ve 2006'da yapılan anlaşmaya uyulmasını istemek için Japonya'ya gelen Gates, Dışişleri Bakanı Katsuya Okada'nın ''Japonya, halkının isteklerine saygı duyan demokratik bir ülkedir. ABD'nin bize söylediğini sadece ABD istedi diye kabul edecek değiliz'' yanıtıyla karşılaştı.
Siyasi analizci Minoru Morita, ''Amerika bağımlısı Japonya'yı tedavi etmek'' başlıklı kitabında, ''Uzun yıllardır ilk kez Japonya ABD'ye karşı geliyor. Ama Japonlar kafalarında bağımsız değiller ve eğer Amerika Yukio Hatoyama hükümetinin zayıflığını hissederse daha da agresif hale gelir ve isteklerini dayatır'' görüşünü dile getirdi.
İki ülke arasında 2006'da imzalanan anlaşmanın yeniden müzakere edilmesi dışında yeni Japon hükümeti, Japonya'daki Amerikan askerlerinin özel statülerinin gözden geçirmek, Afganistan'daki uluslararası kuvvete lojistik destek sağlamaya son vermek ve Soğuk Savaş döneminde Tokyo ile Washinghton arasında imzalanan gizli anlaşmalarla ilgili soruşturma başlatmak istiyor.
Washington Post gazetesindeki habere göre ABD Dışişleri Bakanlığından bir yetkili, ''Obama yönetimi için bugünün en zorlu dosyası Çin değil, Japonya'' olduğunu savundu.
Bazı uzmanlar ise mevcut krizin iktidara gelen yeni ekibin deneyimsizliğine veriyor ve iki ülke arasındaki ittifakın tartışmaya açıldığına inanmıyor. Waseda Üniversitesi profesörü Takehiko Yamamoto, ''iki ülke arasındaki ilişkilerin gerildiğini kabul ediyor, ama stratejik ittifakın feshedilmesinin düşünülemez olduğunu'' söylüyor.
Yamamoto, böyle bir durumun Japonya için bir iç siyaset sorunu olabileceğini belirtirken, Ulusal Siyasi Çalışmalar Enstitüsünden Mikitaka Masuyama, bir uzlaşma yolu bulmaması halinde halkın hükümetin yönetme kapasitesini tartışmaya açacağı uyarısında bulunuyor.
Okinava halkı, ABD'nin adada kalmasını istediği Futenma hava üssünün kapatılmasını istiyor.
Dışişleri Bakanı Okada, Okinava'da Ginowan kentinin yakınlarında bulunan Futenma üssünün bölge halkı için tehlike teşkil ettiğini ve sorunu bir an evvel, yıl sona ermeden çözmek istediklerini söylemişti.
Japonya'da 30 Ağustostaki seçimleri kazanan Japonya Demokrat Partisi, Amerikalı yetkililerin ve ABD'nin sağlam müttefiki olan Japon Liberal Demokrat Parti yöneticilerinin 2006 yılında imzaladıkları anlaşmayı gözden geçireceğini bildirmişti.
Amerikalı ve Japon yetkililerin 2006'da imzaladıkları anlaşma, Futenma üssündeki 8 bin askerin 2014 yılına kadar Amerikan bölgesi Guam'a kaydırılması ve Futenma üssünün de Okinava'daki başka bir Amerikan askeri bölgesine kaydırılmasını öngörüyor. O dönemde muhalefette olan Japonya Demokrat Partisi ise ABD'nin tüm askerlerinin adadan çekilmesini ve üssün kapatılmasını istemişti.