Kızıl Kmerlerin kurucularından Sary öldü

 

 

PHNOM PENH - Kamboçya'da, soykırım suçlamasıyla yargılanan Kızıl Kmerlerin kurucularından İeng Sary'nin duruşma sırasında öldüğü bildirildi.

Kamboçyalılar ve Uluslararası Ceza Mahkemesince ortak oluşturulan mahkeminin sözcüsü Lars Olsen 87 yaşındaki Sary'nin ölüm haberini doğruladı.

Ölüm nedeni hakkında henüz bir açıklamada bulunulmamasına karşın Sary'nin yüksek tansiyon ve kalp sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkan halsizlik ve aşırı yorgunluk nedeniyle 4 Mart'ta başkent Phnom Penh'de hastaneye kaldırıldığı biliniyor.

"İeng Sary hakkındaki adli kovuşturmayı tamamlayamadığımız için düş kırıklığına uğradık" diyen Olsen, buna karşılık Kızıl Kmerler'in baş ideoloğu Nuon Chea, eski devlet başkanı Khieu Samphan hakkındaki davaların devam edeceğini sözlerine ekledi.

Kamboçya'da 1970'li yıllarda iktidarı ele geçiren Kızıl Kmerler örgütünün dış ülkelerdeki yüzü olarak bilinen olan Sary, Kamboçya'daki 1,7 milyon kadar kişinin ölümüyle ilgili olarak yargılanıyordu.

Mahkeme, Sary'nin eşi eski Sosyal İşler Bakanı İeng Thirith hakkında da suçlamada bulunmuştu. Ancak, mahkeme geçen yıl aldığı kararla, Alzheimer hastalığı olması muhtemel dejeneratif bir zihinsel hastalığı olduğu gerekçesiyle Thirith'in cezai ehliyetinin bulunmadığına hükmetmişti.

 

Kızıl Kmerler rejimi

Kamboçya'da iç savaşın ardından 1975'te, ABD'nin desteklediği hükümeti devirerek iktidarı ele geçiren Kızıl Kmerler ülkeyi 1979 yılına kadar yönetti.

Mahkeme kararlarıyla şehirlerde yaşayanları kırsal kesimlerdeki çalışma kamplarında çalışmaya göndererek arı bir sosyalist toplum yaratmak istediğini öne süren rejimin uyguladığı radikal politikalar sonucu, yapılan hesaplamalara göre ülkede 1,7 milyon kadar kişi açlık, hastalık, aşırı çalışma ve idamlar nedeniyle hayatını kaybetti.

 

Sary'nin rejim içindeki rolü

Kayınbiraderi Pol Pot ile birlikte Kızıl Kmerler'i kuran isim olan Sary, Kamboçya'daki rejiminin dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

İktidardan uzaklaştırılan Kızıl Kmerler'in ülkedeki sık ormanlık araziye çekilmelerinden yıllar sonra, 1996'da beraberindeki binlerce yaya askerle birlikte örgütten ayrılan Sary, örgütü terk eden ilk üst düzey lider oldu. Örgütten ayrılışıyla, Kızıl Kmerlerdeki en son ayrışmayı da hızlandıran Sary, böylece kendisi için sınırlı bir dokunulmazlık, barış arabulucusu olarak geçici bir itibar ve Kamboçya'da yıllar süren rahat bir hayat elde etti. Ancak bu durum, BM desteğindeki mahkemenin kendisi hakkında dava açılmasına karar vermesiyle sona erdi.

Sary, denizaşırı ülkelerde yaşayan yüzlerce Kamboçyalı aydının ülkelerine geri dönmelerine ikna edilmesine yardım eden isimdi.

Kamboçya Belge İşlem Merkezi Youk Chhang'a göre ikna çalışmaları sonucu ülkelerine döndükten sonra tutuklanarak, "yeniden eğitim" kamplarına alınan sözkonusu Kamboçyalı aydınların büyük bir kısmı daha sonra idam edildi.

Kuruluşa göre, kendi "devrimci" dostlarının arasında "Yoldaş Van" adıyla tanınan Sary, iç düşmanlara yapılacak işkence ve toplu idamların ayrıntılarına ilişkin bilgileri içeren Kızıl Kmerler'in iş yazışmalarına ilişkin belgelerin ulaştığı kişiydi.

Bağımsız bir kuruluş olan Kamboçya Belge İşlem Merkezi, Kızıl Kmerler'in Kamboçya'da işlediği suçlar konusunda mahkemeye delil toplama faaliyetlerinde bulunuyor.