Laos, ABD'nin 'Kirli Savaşı'nın izlerini hala taşıyor

ABD, tarihin en büyük bombalama operasyonunun düzenlendiği Laos'a 1964'ten 1973'e kadar 2 milyon ton bomba attı

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

BANGKOK  - Amerikan tarihinde bugün neredeyse bir "dipnot" olarak kalan "Kirli Savaş"ın hatıraları, aradan yarım asır geçse de Laos'ta hala canlılığını koruyor.  

Vietnam Savaşı sürerken ABD ordusu, 19 Mayıs 1964'te Laos'un güney semalarına keşif uçakları göndermeye başlamış ve bu, tarihin en büyük bombalama operasyonunun başlangıcı olmuştu. 

Amaç, "Vietkong" olarak da bilinen Güney Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi gerillalarının tedarikler için kullandığı Laos, Kamboçya ve Vietnam sınırındaki yaklaşık 1000 kilometrelik hattaki faaliyetleri sekteye uğratmaktı.  

O dönem ABD ordusunda subaylık yapan Ron Cristal, Bangkok'taki evinde AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Tüm savaşın bir felaket olduğunu" vurgulayarak, "Herhalde Amerikalı komutanlar, 'yeteri kadar bombalarsak savaşı kazanırız' diye düşündüler ancak karşı tarafın sadece at arabaları olmasına rağmen bu olmadı" dedi.  

Bombalama operasyonunun çok gizli bir CIA operasyonu olarak 12 Aralık'ta başladığını ve kısa süre sonra Tayland'ın desteğinin de alındığını hatırlatan Cristal, Tayland'ın Pattaya kenti yakınlarındaki Utapao hava üssünün ABD tarafından saldırılar için kullanıldığını ve buranın bir anda dünyanın en yoğun havaalanı haline geldiğini anlattı. 

O dönem, bombalar ABD'den büyük gemilerle Satthahip limanına getirildi, buradan da tırlarla Utapao ve Korat havaalanlarına nakledildi. Düşük düzeyli başlatılan operasyon, kısa sürede performansı yüksek savaş uçaklarının da katıldığı bir seyir izledi. 1964'ten 1973'teki ateşkese dek Laos'a 2 milyon ton bomba atıldı. 

Güzelliği ve sükunetiyle tanınan, Fransız sömürgecilerin "süt ve bal toprakları" diye andığı ülke, operasyondan büyük zarar gördü. Laos, dünya tarihine "kişi başına en çok bombanın atıldığı ülke" olarak geçti.  

Patlamamış bombalar hala tehlikeli 

Merkezi ABD'de bulunan sivil toplum kuruluşu Savaş Mirasları'na göre, infilak etmeyen milyonlarca misket bombası parçası, özellikle Laos'un doğusundaki Xiengkhouang topraklarında büyük risk oluşturmayı sürdürüyor. 

Her yıl çoğunluğunu hurda arayan çocukların oluşturduğu ortalama 100 köylü, hala etkisiz hale getirilmemiş mühimmatın kurbanı oluyor; kollarını, bacaklarını, hatta hayatlarını kaybediyor.  

"Kirli Savaş"ın hatırası, bölgedeki pansiyon ve restoranlarda da yaşıyor. Savaşı anımsatan isimler taşıyan kimi mekanlar, savaş gereçleriyle dekore edilmiş. 

ABD, 2008 yılından itibaren bu cephane kalıntılarının temizlenmesi ve kurbanlara yardım edilmesi için Laos'a her yıl 2 milyon dolar bağış yapıyor. Amerikan yönetimi, yakın zamanda bu miktarı artırma sözü vermişti. 

Tehlike teşkil eden 80 milyon bomba parçasının Laos'un güneyinden temizlenmesinin en az 20 yıl alabileceği ifade ediliyor. 

Bu konularda ilginizi çekebilir