Meksika otomotivde Batı'nın Çin'i olma yolunda

Evrim KÜÇÜK

DIŞ HABERLER

Küresel otomotiv sektöründe üretim haritasına bakıldığında yeni bir yıldız yükseliyor. Çin nasıl Asya'nın otomotiv üretim üssü haline geldiyse,  Meksika da Batı'nın üretim üssü olma yolunda ilerliyor. 2009-2011 döneminde ihracatını yüzde 80'e yakın artıran Meksika, yabancı otomobil devlerinin yeni gözdesi. Aralarında Nissan, Honda, Volkswagen'in de olduğu birçok otomobil grubu, bu ülkedeki üretimlerini artırmak ya da yeni fabrika açmak için milyarlarca dolarlık yatırıma hazırlanıyor. Sektör uzmanları, şu an dünyanın en büyük sekizinci hafif araç üreticisi olan Meksika'da 2020 yılına kadar üretimin ABD ve Kanada'yı geçeceğini tahmin ediyor ve Meksika'yı Çin'in karşısında güçlü bir rakip olarak görüyor.

Meksika otomotiv endüstrisi 10 milyar dolarlık bir fabrika inşa süreci içinde. Ülkede yeni fabrika inşa etmek isteyenler arasında başı Japonlar ve Almanlar çekiyor. Otomobil parçası üreticileri ve araştırmacılar ülkenin güney sınırında inşa edilen fabrikaların, ABD'de 2020 yılına kadar yapılacak tesis sayısından fazla olacağını söylüyor.

Ülkede üretilen araçların büyük bir çoğunluğu ABD tarafından tüketilecek fakat Meksika'nın yerel otomobil piyasası da toparlanmaya başladı. Ayrıca ülkenin ABD dışındaki ülkelere yapacağı ihracatın ABD'ye yapacağı satışları aşması bekleniyor.

Tedarikçiler ve sektör kaynaklarına göre BMW AG, Toyota Motor ve Daimler AG bünyesindeki Mercedes Benz'in gelecek bir-iki yıl içinde en az 2 milyar dolarlık anlaşma duyurması bekleniyor. Böylelikle Nissan Motor, Honda Motor, Mazda ve Volkswagen AG'nin daha önce açıkladı 6 milyar dolarlık fabrika kurma planlarının ötesinde büyüklükte yeni anlaşmalara imza atılmış olacak. II. Dünya Savaşı öncesinden bu yana Meksika'da araç üreten ABD'li otomotiv şirketlerinin de Meksika'daki fabrikalarını büyütmek amacıyla 1 milyar dolarlık harcama yapması bekleniyor. General Motors ve Chrysler bu yıl Meksika'da motor ve vites üretim kapasitelerine ek yapacaklarını bildirdiler. Yine bazı kaynaklara göre, Nissan ile VW, mevcut tesislerinin kapasitelerini artırmak için 1 milyar dolar civarında yatırım yapmayı planlıyor.

Serbest ticaret anlaşmaları büyük bir avantaj

Michagen merkezli araştırma şirketi IHS Automotive'in kıdemli analistlerinden Joseph Langley, Latin Amerika ülkesindeki yaşanan bu gelişmeleri 'Meksika hızla Batı'nın Çin'i olma yolunda ilerliyor" ifadeleriyle değerlendiriyor. Langley, Reuters'a yaptığı açıklamada, Meksika'da düşük işgücü maliyetinin, güçlü tedarik altyapısının ve küresel serbest ticaret ağının büyük bir avantaj olduğuna dikkat çekiyor. 40'dan fazla ülkeyle serbest ticaret anlaşması sayesinde Meksika'nın 1 milyardan fazla tüketiciye ve dünya GSYH'sinin yüzde 63'üne ulaşma potansiyeli bulunuyor. Bu da Latin Amerika ülkesini önemli bir ihracat platformu haline getiriyor.

Meksika'nın Kuzey Amerika dışına yaptığı otomobil ihracatı içinde yaptığı ihracattan daha hızlı artıyor. Kuzey Amerika'nın ötesine yapılan ihracatın, 2.4 milyon adetlik toplam ihracat  içindeki payı yüzde 30 olarak gerçekleşti. Ülkenin toplam kamyon ve otomobil üretimi 3 milyon oldu. Aynı dönemde ABD'nin üretimi 10.4 milyon ve Kanada'nın üretimi 2.5 milyon olarak kaydedildi. IHS'ye göre 2020 yılında Meksika, Kuzey Amerika'daki her dört araçtan birini üretme kapasitesine sahip olacak. 20012'de bu rakam altıda bir idi.

2020, ABD ve Kanada'nın üretimini geçecek

Yatırımların Meksika'ya kaymasının, sınırın kuzeyindeki ülkeleri önemli şekilde etkilemesi bekleniyor. IHS'ye göre Kanada'da üretim yüzde 20 gerilerken, Meksika'da yüzde 62 artış gösterecek. ABD'deki üretimin ise Detroit'deki şirketlerin kapasitelerini yükseltmeleri nedeniyle yüzde 12 artacağı tahmin ediliyor. bu hesaplara göre Meksika 2020'de ABD ve Kanada'dan daha fazla üretim yapıyor olacak.

Otomotiv danışmanlık şirketi Agile Group yöneticilerinden Michael Tracy, Meksika'da otomotiv endüstrisinin hızlı büyümesinin temel nedeni olarak düşük işgücü ve ihracat maliyetlerini gösteriyor. Tracy, "Eskiden Kanada ucuz imalat ve sevkıyat maliyetleri nedeniyle tercih edilirdi. Şimdi herkesin hedefinde Meksika var" diyor.

Uzmanlara göre Meksika ihracata dayalı ekonomi modeli sayesinde, daha korumacı politikalar uygulayan Brezilya'dan daha hızlı büyüme yakalayacak. Ülkede yapılması beklenen otomotiv yatırımları nedeniyle Meksika'nın, Brezilya'nın bölgesel güç konumunu sarsabileceği yorumları yapılıyor. Analistler, Brezilya'da beş yıl içinde otomobil üretim kapasitesi oluşacağı uyarısında bulunuyor.

Sektörde istihdam patlaması yaşanıyor

Brookings Institution araştırmacıları, geçtiğimiz günlerde yayınladıkları bir raporda, arz zincirini geliştiren, maliyet avantajı sağlayan ve güçlü ticari ilişkileri bulunan Meksika'da otomotiv sektörünün istihdam ve yeni iş imkanları açısından da ABD ile Kanada'nın önüne geçeceğine dikkat çekiyorlar. Japon, Alman ve Koreli şirketlerin sendikalara bağlı olmayan tesisler işlettikleri ABD'nin güneyinde, Kuzey Amerika'daki otomotiv çalışanlarının yüzde 18'i istihdam ediliyor. ABD'nin güneydoğusunda geçici işçilerin saat başına ücreti 12 dolara kadar inerken, Amerikan şirketlerinde vasıflı sendika üyelerine ödenen para saate 35 dolar olabiliyor. Kanada'daki sendikalı işçiler daha da fazla kazanıyor; GM CEO'su Dan Akerson bir yıl önce Kanada'yı 'dünyada otomobil üretmek için en pahalı yer' olarak tanımlamıştı.

Bank of America'nın bu yıl ortasında yaptığı bir araştırmaya göre Meksika ise saate 2.5 dolarla Çin'den bile yüzde 20 daha ucuz. Çalışmada ABD'de saat başına ortalama ücret yaklaşık 20 dolar olarak öngörülüyor. Meksika'nın dezavantajı ise iyi eğitimli mühendis açığı ve güvenlik ile ilgili kaygılar. Ayrıca enerji maliyeti ABD'ye göre daha yüksek fakat Çin'e kıyasla daha düşük. Bu arada ülkenin ABD ile Kanada'ya yakın olması, ulaştırma ve lojistik maliyetinin Çn'den gelen parçalara göre daha uygun olmasını sağlıyor.

Ülkede en büyük üretici Nissan

Meksika'daki en büyük otomobil üreticisi Nissan gelecek ay üçüncü fabrikasını açacak. 2 milyar dolarlık Aguascalientes No 2, Nissan'ın ülkedeki kapasitesini 250 bin artıracak. Fabrikada ağırlıklı olarak kuzey Amerika ve diğer pazarlara sevk edilecek olacak Nissan Sentra gibi kompact modeller üretilecek. Nissan 2012'de Meksika'da 683 bin 520 adet otomobil üretimi gerçekleştirmişti. Kaynaklar daha şimdiden üçüncü fabrikanın genişletilmesinin planlarının yapıldığını ve 2016'da devreye girmesi beklenen yeni tesislerde, Nissan ile platform ve motor paylaşımı anlaşması bulunan Mercedes- Benz ile Infiniti için kompakt lüks araçlar üretileceği kaydediliyor. Nissan ve Mercedes'ten yapılan açıklamada ise bu konuya ilişkin karar alınmadığı belirtildi. Diğer yandan Nissan, Cuernavaca'daki kompleksini genişletiyor. Böylelikle 2020'de şirketin ülkedeki yıllık üretim kapasitesi 1.1 milyon araca erişecek.

Nissan'ın ülkedeki en yakın rakibi Volkswagen. Alman üreticinin ülkedeki kapasitesinin 2020 yılında 850 bin olacağı tahmin ediliyor. VW ve Toyota, küresel otomotiv satış liginde liderlik mücadelesi veriyor ancak Japon şirket Meksika'daki rakiplerinin gerisinde kalıyor. Toyota'nın Meksika'da sadece küçük bir kamyon fabrikası var. Rakiplerini yakalamak isteyen Toyota'nın, yeni bir fabrika kurmak için alan aradığı ileri sürülüyor.

Meksika hükümet yetkililerinin verdiği bilgiye göre BMW de böyle bir arayış içinde. Bazı kaynaklar BMW'nin Meksika için bir üretim takvimi çoktan oluşturduğunu, bu çerçevede montaj faaliyetlerinin 2017'de başlayacağını, 2020'de yıllık kapasitenin 200 bine çıkarılacağını söylüyor. BMW'den ise konuya ilişkin bir onaylama yapılmadı.

Rakamlarla üretim

* Meksika'nın otomotiv endüstrisi oldukça dinamik ve sürekli bir büyüme içinde. 2011 yılında sektörde önemli bir canlanma yaşanırken, hafif araç üretimi 2.55 milyon ile rekor seviyeye çıktı.

* Dünya genelinde Meksika, sekizinci büyük hafif araç üreticisi. İki yıl içinde ülke, Fransa ve İspanya'yı geçerek dünya liginde iki basamak yükseldi.

* Şu anda otomotiv sektörü ülke GSYH'sinin yüzde 4'ünü ve imalat sektörünün yüzde 20'sini oluşturuyor.

* Üretimin 2015'te 3.7 milyonu bulacağı tahminleri yapılıyor.

* Hafif araç endüstrisinde faaliyet gösteren şirketlerin 11 eyalette 18 üretim kompleksine sahip.

* Ülkede 50'ye yakın otomobil ve hafif araç modeli üretiliyor. Ağır vasıta üretiminde de önemli gelişmeler yaşanıyor.

* 2011'de ağır vasıta üretimi 136 bin 678 olarak gerçekleşti ve ülke; Çin, Japonya, Hindistan, ABD ile Brezilya'nın ardından altıncı büyük üretici konumuna yerleşti. Ağır vasıta üretiminin 2016'da 196 bin 800 adete ulaşması bekleniyor.

* Otomotiv sektörünün en önemli ihracat destinasyonları ABD, Brezilya, Arjantin, Kolombiya ve Şili. Avrupa da önemli bir pazar; 2010 yılında ihraç edilen her 100 hafif araçtan onu Avrupa Birliği yolcusuydu.

* Sektör doğrudan yabancı yatırımlarda önemli bir adres. 2011'de Meksika'nın otomobil sektörü, toplam doğrudan yabancı yatırımlardan yüzde 6'lık pay aldı. 2

* 2007 ve 2012 yılları arasında Meksika'daki otomobil üreticileri 18.8 milyar dolar tutarında yatırım açıkladı. En büyük yatırımcılar ise sırasıyla Chrysler, Daimler, Ford, Volkswagen, General Motors, Nissan ve Mazda oldu.

* 2011'de ülkedeki otomobil satışları 905 bin 886 adeti buldu. 2013-2016 döneminde satışların yüzde 8 artarak 1.141.155 adete yükseleceği tahminleri yapılıyor.

* Otomobil parçası sektöründe yatırımlar 2011'de 996 milyon dolar olurken, 602 bin 816 yeni iş imkanı yaratıldı.

* Dünyanın en büyük 100 otomobil parçası üreticisinden 84'ü Meksika'da üretim yapıyor.