Ukrayna-Rus gaz anlaşması basına sızdı

MOSKOVA - Rusya ve Ukrayna arasındaki gaz anlaşmasının tamamı basına sızarken, maddelerden birinde, söz konusu anlaşmanın kesinlikle gizli kalması gerektiği belirtiliyor.

Rus Vedomosti gazetesinde "Gaz (Anlaşması) Dışarı Sızdı" başlığıyla yayımlanan haberde, anlaşma metninin tümünün "Ukrainskaya Pravda" gazetesinde yayımlandığı belirtilerek, bunun resmi anlamda anlaşmanın iptali anlamına gelmediği ancak, maddelerden birinde söz konusu anlaşmanın kesinlikle gizli kalması gerektiğinin çok net bir şekilde vurgulandığı kaydedildi.

Vedomosti, anlaşmanın 10 değil 11 yıllık olduğunu belirterek, söz konusu anlaşmanın 1 Ocak 2009'dan 31 aralık 2019'a kadar geçerli olduğunu ortaya çıkardıklarını duyurdu.

Tüm bu süre zarfında Ukrayna için alınan baz fiyat bin metreküp doğal gaz için 450 dolar olarak belirlenirken, doğal gaz fiyatları her 3 ayda bir benzin ve dizel fiyatı esas alınarak yapılacak hesaplamaya göre değişebilecek.

Anlaşmaya göre, Rusya Ukrayna'ya bu yıl 40 milyar, bundan sonraki yıllarda da 52 milyar metreküp gaz ihraç edecek. Avrupa fiyatlarından yüzde 20 indirimle gazı Rusya'dan alacak olan Ukrayna'nın bu yılın ilk 3 ayında bin metreküp gaz için 360 dolar ödemesi öngörülüyor. Anlaşmada, bu yılın son 3 ayında Rusya'dan ihraç edilecek gaz miktarı 12,5 milyar metreküp olarak öngörülürken, bu rakamın bu yılın ilk 3 ayında sadece 5 milyar metreküp olduğu dikkati çekti.

Gazprom'a transit bonusu

Haberde, Gazprom'un bu anlaşma karşılığında, Ukrayna'dan Avrupa'ya gönderdiği gaz için çok iyi transit şartları elde ettiği belirtildi. Ukrayna üzerinden Avrupa'ya bu yıl 120 milyar metreküp, bundan sonraki yıllar da 110 milyar metreküp gaz gönderilmesi öngörülüyor. Varılan anlaşmaya göre Gazprom, bin metreküp gazın 100 kilometrelik geçişi için 1,7 dolar ödeyecek. Transit ücreti Naftogaz'ın daha önce Gazprom'dan aldığı avanstan düşülecek. Bu anlaşmaya göre Naftogaz'ın, transit ücretlerinden yıllık 2,35 milyar dolar elde etmesi bekleniyor.

"Al ve Öde"

Tarafların "Al ve Öde" ilkesine göre yaptığı anlaşmada Naftogaz'ın, beyan ettiği hacmin yüzde 80'inin bedelini ödemesi gerekiyor. Eğer ödeme bir kez bile geciktirilirse, anlaşma süresinin sonuna (2020) kadar, doğal gaz ücreti yüzde 100 ön ödemeyle yapılacak.

Eğer Naftogaz Rusya'nın Avrupa'ya gönderdiği doğal gazı sifonlama yöntemiyle alırsa, bu da Ukrayna'ya doğal gaz satışı gibi değerlendirilecek. Eğer Naftogaz kontrattaki hacmin yüzde 6'sından daha fazla doğal gaz tüketirse, nisan ve eylül ayları arasında anlaşma fiyatının bir buçuk katı, kasım ve mart aylarında ise 3 kat fazlasını ödeyecek.

Transit gaz ücreti konusunda Rus Gazprom için herhangi bir fiyat artırımı öngörülmezken, Gazprom, transit geçiş ücretini geciktireceği her gün için yüzde 0,03 gecikme cezası ödeyecek.

Gazprom uzmanları ve hukukçuları, anlaşma metninin bu kadar kısa sürede basına sızması üzerine şok olduklarını belirtirken, sızmanın, resmi olarak anlaşmanın iptal edilmesine gerekçe oluşturmadığı ancak, anlaşmanın şartlarından birinin de bunun gizli kalmasını öngördüğüne dikkati çektiler.

Haberde, anlaşmanın sızmasıyla ilgili ne Gazprom'dan ne de Ukrayna Naftogaz'dan anlaşmayla ilgili itilaflara bakmakla yükümlü olan Stokholm Mahkemesi'ne başvuruda bulunulup bulunulmayacağı konusunda bir açıklama yapılmadı.

Batıdan ve İran'dan gelen gaz akışı normal düzeyde

BOTAŞ yetkililerinden aldığı bilgiye göre, 21 Ocak tarihinde Batı Hattından Türkiye'ye gaz akışının yeniden başlamasının ardından, sisteme gaz akışı "normal" seviyesine ulaştı.

Öte yandan İran'ın BOTAŞ'ın "bilgisi ve kontrolü dahilinde" boru hattında bakım ve onarım çalışmaları nedeniyle yaptığı kesintinin ardından da, akışın yine 21 Ocak'ta başlaması üzerine, söz konusu hattan gelen akışın da normal düzeye döndüğü ve bir sorun olmadığı bildirildi.