Yaptırımların hafifletilmesi savaşa yol açabilir

TEL AVİV- İsrailli yetkililer de, ABD'nin İran'a yaptırımlardan kısmi muafiyet verme önerisinin, iddia edildiği gibi "ılımlı" bir iyileştirmeden daha fazlasını getireceğini savunuyorlar.

Batılı ülkelerin İran'ın nükleer faaliyetlerini daraltması karşılığında petrol ve altın satışına izin verilmesi önerisinin ayrıntıları belli olmaya başladı.

İsrailli bir bakan, böyle bir anlaşmanın  yaptırımların etkisini yüzde 40 kadar azaltacağını ve dolayısıyla Tahran'ın nükleer programını durdurması için maruz kaldığı baskının hafifleyeceğini söyledi.

İsrail, hafifletilecek yaptırımların İran için değerinin 15-20 milyar dolar civarında olacağını hesaplıyor ve en yakın müttefiki olan ABD'nin İran'dan gelen yumuşama işaretlerine kandığını savunuyor.

İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ile Almanya arasında geçen hafta Cenevre'de yapılan görüşmeler, 20 Kasım'dan itibaren devam edecek. Taraflar müzakerelerin gidişatından umutlu olduklarını söylüyorlar.

Görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kaynağın Reuters'e verdiği bilgiye göre İran altı ay içinde 3.5 milyar dolarlık petrol, 2-3 milyar dolarlık petrokimya ürünü ve 1-2 milyar dolarlık altın satabilecek.

Ayrıca İran 7.5 milyar dolarlık gıda ve ilaç ile 5 milyar dolar değerinde, ambargolu mal da ithal edebilecek.

İsrail parlamentosunda dün konuşan Netanyahu, İran üzerindeki baskıyı sürdürmenin, diğer iki seçenek karşısında tercih edilmesi gerektiğini söyledi. Netanyahu'ya göre diğer iki seçenek kötü bir anlaşma ve savaş.

Ortadoğu'da nükleer silaha sahip tek ülke olarak bilinen İsrail, İran'ın nükleer silah edinerek kendisini tehdit etmesine engel olmak için güce başvurabileceğini uzun zamandır söylüyor. Bu politika, ABD'de Barack Obama yönetimi ile görüş ayrılığı ve gerilim yaratıyor.

ABD ise bu yıl ılımlı siyasetçi Hasan Ruhani'nin cumhurbaşkanı seçildiğini vurgulayarak, müzakereler yoluyla bir çözüme ulaşmanın en doğru yol olduğunu savunuyor.

Netanyahu Ruhani'yi "kuzu postuna bürünmüş bir kurt" olarak tanımlıyor.

İsrail'in İran politikası konusunda yetkili olan Stratejik İlişkiler Bakanı Yuval Steinitz, İran'a yıllık 100 milyar dolara mal olan yaptırımların hafifletilmesinin bu ülkeye 40 milyar dolar sağlayacağını söyledi.

Kudüs Basın Kulübü'nün düzenlediği bir toplantıda konuşan Steinitz, "Yaptırımların genelde göreceği zararı biz 20 ila 40 milyar dolar arasında görüyoruz. Bu çok önemli. Petrol ihracatı ve bankacılık kesimini kapsayan temel yaptırımlarda değil ama yine de İranlılar için çok büyük bir rahatlama olur" dedi.

ABD dışişleri bakanlığı sözcüsü Jen Psaki ise bu meblağ hakkında görüşünü soran gazetecilere, "Siz temin ederim ki bu miktar yanlıştır, abartılıdır ve gerçeklere dayalı değildir" dedi.

Bir Batılı diplomat, görüşmeler hakkında ayrıntıların özellikle gizli tutulduğunu söyledi.

"Bilgilerin gizli tutulması kararı alındı. Çünkü her iki tarafta da aşırı pozisyonda olanlar var ve bu kişiler bilgileri süreci önemsizleştirmek ve müzakereleri rayından çıkarmak için kullanabilirler."