Yeni yılda Batı'nın gündemi ekonomi Asya'nın ise siyaset

 

 

İSTANBUL - Yeni yılda dünyanın gündemi ve çözmesi gereken sorunlar listesi hayli kabarık. Yeni yılda Avrupa Birliği ülkeleri ile ABD'deki gündemi büyük ölçüde ekonomik sorunlarla mücadele belirleyecek. 2013'te ABD Kongresi'nde, stratejik kararlara darbe vuran Cumhuriyetçi-Demokrat çekişmesinin sürmesi beklenirken, yeni yıla ilişkin

pek çok gelişmenin kaderini "mali uçurum" tayin edecek. Obama kabinedeki isimlerden dış politikaya kadar, önemli bir dizi karar alacak. Avrupa Birliği'ni ise, ekonomik krizin Birliğin entegrasyonuna zarar vermemesi için yürütülecek çetin bir mücadele bekliyor.

 

ABD'yi 2013'te hem siyasi hem askeri hem de ekonomik alanlarda çok zorlu kararlar, adımlar ve mücadeleler bekliyor. Bunların başında ekonomi geliyor. ABD Başkanı Barack Obama ve Kongre'nin hala bütçe konusunda anlaşamaması nedeniyle, ülkenin "mali uçuruma sürüklenmesi ihtimali artıyor. Dolayısıyla ABD'yi 2013'te, 1 Ocak tarihi itibarıyla ülkenin "mali uçurum" a sürüklenip sürüklenmemesine göre farklı tablolar bekliyor. İşsizlik rakamlarının yavaş bir hızla düşmesi bekleniyor. Ekonomide en çok tartışılan konulardan biri de yeni bir vergi sistemi oluşturulması. İyi bir beklenti olaraksa, emlak ve otomotiv sektörlerindeki iyileşme tahmini öne çıkıyor. Obama, 2013'te "ulus inşası" stratejisi gereği, özellikle altyapı, enerji yatırımları ve eğitim gibi konulara ağırlık verecek. ABD'nin yeni kabinesi ise 2013'ün ilk aylarında belli olacak. Obama'nın, Dışişleri Bakanlığı için aday gösterdiği John Kerry'nin yanısıra, savunma, hazine ve adalet bakanlıkları gibi bazı makamlarda değişikliğe gitmesi bekleniyor.

 

AB'de mali entegrasyon derinleşecek

 

Euro Bölgesi'ndeki borç kriziyle mücadele 2013 yılında AB'nin en önemli gündemi olmaya devam edecek. AB'de ekonomik, mali ve siyasi entegrasyonu derinleştirecek radikal adımların Almanya seçimlerinin ardından hızlanması bekleniyor. Öte yandan kemer sıkma önlemlerine karşı protestoların 2013'te daha da yaygınlaşarak devam etmesi beklentiler arasında.

İngiltere'nin AB üyeliğinin gerek Birlik gerek İngiltere tarafında giderek daha fazla sorgulanacağı görülüyor. AB'de Euro Bölgesi'nin öncülüğündeki ekonomik ve siyasi entegrasyon çabalarına destek vermeyen İngiltere'nin süreçten daha fazla dışlanması söz konusu olabilir. Fransa'nın da, ekonomik gücüne paralel olarak Birlik genelinde etkisi artan Almanya'yı dengeleyebilmek için AB içinde destek arayışını sürdürmesi muhtemel.

Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'ın eli, Almanya seçimlerinde Sosyalistlerin koalisyon hükümetine dahil olmaları halinde rahatlayabilir.

İspanya, piyasa şartları zorlamadıkça borç kriziyle mücadeleyi AB desteğiyle başarmayı hedefliyor. Rekabet gücünü artırmaya ve emlak piyasasını canlandırmaya yönelik reformları yoğunlaştıracak olan İspanya yeni yatırımlarla ekonomisini toparlamaya çalışacak. Türkiye-AB gündeminde ise 2,5 yıldır beklemede olan katılım müzakerelerinin 2013'ün ilk yarısındaki İrlanda dönem başkanlığında yeni fasıllar açılarak yeniden canlandırılması için çabalar  yoğunlaştırılacak. Fransa'nın Nicolas Sarkozy'nin cumhurbaşkanlığı döneminde tek yanlı olarak engellediği bazı fasıllarda blokajı kaldırması bekleniyor. Diğer yandan Türkiye'ye vize muafiyeti eylem planını sunması beklenen AB'yle vize pazarlıkları yoğunlaşacak.

 

Afrika ve Ortadoğu ile Asya'da seçim yılı

 

 

Afrika ve Ortadoğu ile Asya'da seçim yılı

 

2013'te uluslararası politika gündeminin ilk sıralarında olacağına kesin gözüyle bakılan Suriye'de, 2012'nin son günlerinde geçiş yönetimi kurulması tartışmaları yoğunluk kazandı. Bu konunun yeni yılda da tartışılmaya devam etmesi beklenirken, Moskova yönetimi Beşar Esed'siz bir formüle direnmeye devam ediyor. Suriyeli muhalifler, Türkiye ve Batı ülkeleri ise geçiş yönetiminde Esad'in rol almasının artık imkansız olduğuna vurgu yapıyor. Dolayısıyla, 2013'te Suriye krizi konusunda en fazla tartışılacak konular arasında, Esad yönetiminin daha ne kadar ayakta kalabileceği, geçiş yönetiminin nasıl oluşturulacağı ve içinde kimlerin yer alacağı, muhaliflere silah yardımı ve ülkedeki kimyasal silah stoklarının durumu gösteriliyor.

 

Arap Baharı ülkelerinde istikrar arayışı

 

'Arap Baharı'nın merkez üssü Tunus'ta İslami eğilimli Nahda Partisi liderliğindeki koalisyon, 23 Haziran 2013'te cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin yapılacağını açıkladı. Mısır'da Anayasa eksenli siyasi kamplaşmalar nedeniyle gergin geçen referandum sürecinin ardından Mısır'ın Şubat 2013'te parlamento seçimi için sandık başına gitmesi bekleniyor. Libya'da Kaddafi rejiminin ardından sırasıyla Ulusal Geçiş Konseyi ve Milli Genel Kongre tarafından yönetilen Libya'da 2013'te parlamento seçiminin yapılması bekleniyor. Gıda krizi, aşiretler ve mezhepler arası mücadele, Güney Yemen'in bağımsızlığını savunan ayrılıkçı hareketler, bölünmüş bir ordu, El-Kaide saldırıları ve kronik ekonomik sorunlarla, Ortadoğu'da en zor durumda ülkeler arasında  arasında bulunan Yemen'i 2013'te de sıkıntılı bir gündem bekliyor. Ürdün Kralı Abdullah, parlamentoyu feshederek 23 Ocak 2013'te seçim kararı aldı. İran'da iç siyasi dengelere etkilerinin yanı sıra bölgesel ölçekte de yansımaları olacak cumhurbaşkanlığı seçimi 14 Haziran 2013'te yapılacak. İkinci dönem cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Mahmud Ahmedinejad'ın aday olamayacağı seçimin, dini lider Ali Hamaney ile "Putin modeli" ni izleyerek halefini belirlemeye çalıştığı iddia edilen Ahmedinejad arasında iktidar mücadelesine sahne olması bekleniyor. İsrail'de 22 Ocak 2013'te yapılacak seçimin, aşırı sağcı partilerin koalisyonuyla oluşan İsrail hükümetini daha da sağa kaydırması bekleniyor.

 

Çin'de yeni nesil kadrolar işbaşına geliyor

 

 

Çin'de yeni nesil kadrolar işbaşına geliyor

 

Büyük bir siyasi dönüşümün başladığı Çin'de yeni yılda bu süreç hız kazanacak. Ülkede Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) üst düzey kadrolarının değiştiği son kongrenin ardından 5 Mart'ta devletin yeni liderleri görevi devralacak. ÇKP Genel Başkanı ve Çin Devlet Başkanı Yardımcısı Şi Cinping Devlet Başkanlığı görevini Hu Cintao'dan,ÇKP daimi politbüro üyesi ve Başbakan yardımcısı Li Kıçiang ise görevini Başbakan Vın Ciabao'dan devralacak. Çin'in 12.5 yıllık kalkınma planının omurgasını oluşturan iç bölgelerin ekonomik kalkınmasını teşvik süreci devam edecek ve iç bölgelerde yeni cazibe merkezleri oluşturularak, doğu sahillerindeki zenginliğin iç bölgelere artırılması yönündeki politikalar devam edecek. Ülkenin en büyük sorunlarından olan gelirler arası dengesizlikle mücadele için daha somut adımlar atılması bekleniyor. Çin Merkez Bankası 2013'te daha ihtiyatlı bir para politikası izleyecek. Banka son açıklamasıyla 2013'le ilgili politikalarını istikrarlı tutacağını duyurmuştu.

 

Rusya'da ordu reformları hızlanacak

 

Rusya'da 2013'te ordu reformu çalışmalarının hız kazanması bekleniyor. 2020'ye kadar ordunun modernizasyonu için 642 milyar dolarlık harcama yapacağını açıklayan Rusya'nın, orduya ait askeri teçhizatların yüzde 70'ini yenilemesi öngörülüyor. İç politikadaki muhtemel ikinci önemli konu başlığı olarak ise, Rus ekonomisinin istikrarının orta ve uzun vadede korunmasına yönelik planların oluşturulması gösterilebilir. 2008 ve 2010'da Avrupa temelli ekonomik krizlerden şu ana kadar sınırlı ölçüde etkilenen Rus ekonomisinin, büyüme oranınında artış sağlaması, ordu reformunun zamanında tamamlanabilmesi içinde bir gereklilik olarak belirtiliyor. Bu arada, 2011 sonunda düzenlenen parlamento seçimleri sonrasında başlayan ve Putin'in 2012'de yeniden  devlet başkanı seçilmesiyle artanmuhalefet gösterilerinin yıl sonuna doğru azalmaya başladığı dikkati çekti.