'2023 İhracat Stratejisi' uygulamaya konuluyor

Naki BAKIR

ANKARA-Türkiye'nin yıllık ihracat hacmini, 2023'te 500 milyar dolara taşıyacak kapsamlı strateji ve eylem planı uygulamaya geçiyor. Ekonomi Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı ve TİM eşgüdümü ile kamu, özel ve sivil toplum kuruluşlarının görüş ve katkılarıyla hazırlanarak son şekli verilen strateji ve eylem planı, Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararı şeklinde bir "Kamu Strateji Belgesi"ne dönüştürüldü. "
2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı"na ilişkin YPK kararı Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. Stratejide, Türkiye'nin 2 trilyon dolarlık GSYH ile dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına girmeyi hedeflediği 2023'te yıllık ihracat hacminin 500 milyar dolara çıkarılması hedefine yönelik araç ve yöntemler, mevcut sorunlara çözüm yolları, lojistik, mevzuat ve diğer konulara ilişkin esasları içeren bir eylem planı öngörülüyor.  Strateji ve eylem planında 2012-2023 döneminde yıllık ihracatın ortalama yüzde 11.7 artması, 2023'te 34.3 trilyon dolara ulaşması beklenen dünya ihracatında Türkiye'nin halen yüzde 0.8 dolayında bulunun payının, yüzde 1.46 ile iki katına yükseltilmesi hedefleniyor.

Yıllık 500 milyar dolarlık ihracat hedefi doğrultusunda, ihracatın üretim yapısının modernize edilerek, ticaret dünyasının taleplerine yanıt verebilir ileri teknoloji ve Ar-Ge'ye dayalı esnek bir yapıya kavuşturulması amaçlanıyor. Ayrıca Türkiye ihracatının gelecek vizyonunda önemli pay sahibi olacak yeni ürün ve teknolojilerin getireceği sürdürülebilir girdi tedarik ihtiyacının belirlenerek güvence altına alınması ve bunların uygun politika araçları ile uygulanması öngörülüyor.

Dört aşama içeriyor

2012-2023 dönemini kapsayan strateji ve eylem planı, izleme-değerlendirme, iç ve dış gelişmeler ışığında güncelleme ve revizyonların yapılabilmesi amacıyla 4'er yıllık 3 dönem halinde tasarlandı. Stratejinin ilk aşamasını 2012-2015, ikinci aşamayı 2016-2019 ve üçüncü aşamayı 2020-2023 dönemi oluşturuyor. Bu üç dönem sırasıyla kısa, orta ve uzun vadeli projeksiyonları içeriyor. Dönemlerin bitiminde Strateji güncellenerek bir sonraki döneme ilişkin revize versiyon yeniden yayımlanacak.
 
9 eylem alanı 19 stratejik hedef belirlendi

Strateji ve eylem planında, pazar payı, yatırım-altyapı, çevre, teknoloji, işbirlikleri, finansman, insan kaynağı, mevzuat ve izleme-değerlendirme olmak üzere 9 eylem alanı kapsamında 19 stratejik hedef belirlendi. En çok ithalat gerçekleştirilen ilk 40 ülkede 2011 itibariyle Türkiye'nin ihracatta yüzde 0.55 olan pazar payının, 2 kat artışla 2023'te yüzde 1.25'e çıkarılması hedefleniyor. Bununla, dünya ithalatının en önemli bölümünü gerçekleştiren ülkelerde Türk ihracatçılarının daha rekabetçi konumda varlıklarını sürdürmeleri amaçlanıyor. 2011 itibariyle 25 milyar doların üzerinde ihracat yapan sektör bulunmazken, 2023 itibariyle 7 sektörün bu sınırı aşması öngörülüyor.

25 milyar dolar ihracat yapılan 5 ülke
2011'de 27 olan 1-10 milyar dolar arasında ihracat yapılan ülke sayısının 2023'te 44'e, 10-25 milyar dolar aralığındaki ülke sayısının da bu dönemde 1'den 7'ye çıkarılması performans göstergesi kabul ediliyor.  İlk kez 2019'da bir ülkeye ihracatta 25 milyar doların aşılması, bu sayının 2023'te 5'e çıkarılması hedefleniyor. 25 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiren il sayısının da plan döneminde 1'den 4'e yükselmesi bekleniyor.

İhracatçı sayısı 70 bine ulaşacak
2012 yılında 50 bine gerilemesi beklenen ihracatçı sayısının, 2023 sonuna kadar 20 bin kişinin eklenmesiyle 70 bine ulaşması da planın performans kriterleri arasında yer alıyor. 2011 itibariyle sayıları 12 olan 1 milyar doların üzerinde ihracat yapan firma sayısının eylem planı dönemi sonunda 50'ye yükseltilmesi performans kriterlerinden birini oluşturuyor. İlk bin ihracatsının, toplam ihracatta halen yüzde 65 dolayında bulunan payının ise 2023'te yüzde 50'ye gerilemesi öngörülüyor. Eylem planı döneminde dünyada en çok ihracatı yapılan 25 ürün grubu içinde (27. Fasıl hariç) Türkiye'nin ilk 10'da bulunduğu ürün grubu sayısının 2'den 5'e, AB'de en çok ithalatı yapılan 25 ürün grubu içinde ilk 10'da olunanların sayısının da 3'ten 10'a yükselmesi performans kriterleri arasında yer alıyor.

Ar-Ge'de hedef GSYH'nın yüzde 3'ü
Ar-Ge harcamalarının halen yüzde 1 dolayında bulunan GSYH'ye oranı, 2023'te yüzde 3'e ulaşacak. TÜİK'e göre 2011'de 3.6 milyar dolar olan özel sektör Ar-Ge harcamalarının hacminin 2023 yılında 40 milyar dolara, bu dönemde özel sektörün toplam Ar-Ge harcamalarındaki payının yüzde 40'lardan yüzde 66.9'a, ihracata oranının da yüzde 2.6'dan yüzde 8'e yükselmesi öngörülüyor. Özel sektörde halen 20 binlerde bulunan Ar-Ge personeli sayısının 40 bine ulaştırılması da hedefler arasında yer alıyor.

Ar-Ge'ye 1 milyar $ teşvik verilecek
TÜBİTAK tarafından verilen Ar-Ge teşviklerinin 2011'de 200 milyon dolar olan tutarının da 2023'te 1 milyar doları bulması hedefleniyor. Ar-Ge'ye verilen destekle, orta-yüksek teknoloji ürün ihracatının toplam imalat sanayi ihracatı içindeki payının yüzde 20'lerden yüzde 35'e, yüksek teknolojinin payının da yüzde 3'lerden yüzde 8'e çıkarılması performans kriteri olarak alınıyor.

Eximbank kredileri  artacak
Kullanılan Eximbank ihracat kredilerinin yıllık hacminin 6.6 milyar dolardan 28 milyar doların üstüne çıkarılması, Eximbank'ın ülke kredileri ve garantileri programı ile diğer orta-uzun vadeli kredi programları kapsamında kullanılan kredilerin, 2023'te 12 milyar doları aşması öngörülüyor.