'Denetimler üretici ayağında başlamalı'

Nazlı Ezgi BAYIR

İSTANBUL - Fasulye fiyatlarının artmasının ardından Tarım Bakanlığı'nın ithalat yolunu açması ve bunun üzerine stokçuların piyasaya girmek zorunda kalması fasulye fiyatlarını olması gereken noktaya taşıdı. Fasulyede yaşanan bu sorunun benzerinin diğer mahsullerde de yaşanması Türkiye'deki tarım politikalarını da tartışılır hale getirdi. 

Türkiye'nin en büyük ve Avrupa'nın ikinci büyük gıda merkezi olan Mega Center'ın sakinleri de bu tartışmaya katıldı. 2013 yılının aralık ayında kurulan Mega Center Gıda Toptancıları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (MEGASİAD) yöneticileri bugün ilk kez basının karşısına çıkarak hem kendilerini tanıttı hem de bu konular hakkındaki düşüncelerini paylaştı. 

'Sondaki iş baştan yapılıyor'

Toplantıda konuşan Karakuşlar Gıda Tarım Ürünleri yetkilisi Mehmet Karakuş, Türkiye'de tarım politikası olmadığını ileri sürerek bu yüzden rekoltenin de belli olmadığını kaydetti. Karakuş, "Patatesin yüzde 20'sini biz üretiyorsak, yüzde 80'ini çiftçiden alıyoruz. Dolayısıyla, denetlenmesi gereken ürün buraya gelmeden önce çiftçi ve tarlalarıdır. Piyasaya sunulduktan sonra denetim yapılması sondaki işin baştan yapılmasıdır"

Geçtiğimiz yıl 4 milyon ton civarında patates üretimi yapıldığını söyleyen Karakuş, üründe söylendiği gibi yetersizliğin aksine fazlalığın olduğunu ancak ihracat yapılması sebebiyle sorun yaşandığını belirtti. Karakuş, fiyat artışlarının sebebini ise şöyle sıraladı: İhracat fazlalığı, ürün azlığı ve stokçuların eline geçmesi.

MEGASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kılınç da 2 bin 700 bağımsız bölümü içinde barındıran, bin 500 işyeri ve 8 bin kişinin istihdam edildiği Mega Center'ın bugüne kadar geçirdiği serüveni, gıda sektöründe yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini paylaştı.

"Marketler Yasası kapsamında marketlerin belli saatlerde kapanması, bakkaların faaliyete devam etmesi ve dengenin sağlanması söz konusuydu" diyen Kılınç, "Ancak bu çalışma işlemedi. Bakkalların, esnafın bunu dile getirecek gücü de kalmadı. Marketler ve perakende yasası en kısa sürede dizayn edilmeli. Bu noktada gıda takip sistemi de önem arz ediyor. Eğer gıda takip sisitemini devreye sokamazsak, yaşanan sorunların önüne geçemeyiz. Bu konuda yaşanan aksaklıkta, yasal altyapının hükümet olarak hazırlanamamasından kaynaklanıyor" diye konuştu. 

'Esnaf nasıl ayakta kalsın'

Migros'un 120 milyon liralık zarar açıkladığını ifade eden Kılınç, "Migros bile bu kadar zarar ederken, esnaf nasıl ayakta kalsın" dedi. Esnafın sıkıntısına kaynak olarak Büyük Marketler Yasası'nda yaşanan boşluğu gösteren Kılınç, yasanın taslağının kendilerine geldiğini belirterek, "Yasaya göre 5 bin metrekarenin üzerinde olanlar şehirdışına yönlendirilirken, altında olanlara şehiriçinde kurulabilme hakkı tanınıyor. Ancak yasada şehirdışının tam olarak sınırlarının belli olmaması, bu sorunun çözülmesine engel oluyor" dedi.

DDK'nın denetleyememesi sorun

Haksız Rekabeti Önleme Yasası'na uyulmadığı sürece sorunların önüne geçilemeyeceğini vurgulayan Kılınç, "Uluslararası sermayeler ne yaparlarsa yapsınlar 3 yıl vergiden muaflar. Devlet Denetleme Kurulu (DDK), uluslararası marketleri denetleyemediğinden herhangi bir işlem yapılamıyor" ifadelerini kullandı.

Tedarikçiler olarak lobileri aşamamalarından yakınan Kılınç, işletmecilerin batıda devlet desteği aldıklarını belirterek, gıdada ortalama 20 günde ödeme yaptıklarını ancak mal sattıkları kişilerden 4 ayda tahsil edebildiklerinden şikayet etti.

Diğer merkezleri ziyaret edecekler

Mega Center'ın günlük 25 milyon, aylık 750 milyon liralık ticaret hacmi olduğunu söyleyen Kılınç, merkezlerini bir adım daha öteye taşıyabilmek adına MEGASİAD olarak haziran ayında 'Dünyadaki gıda merkezleri nasıl yönetiliyor' diye yola çıkacaklarını ve Hollanda, Fransa, Almanya ile Dubai'ye ziyaretler gerçekleştireceklerini anlattı. Merkezlerinin şu anda yeterli kapasitede olduğunu söyleyen Kılınç, gelişen bir ülkenin zamanla kapasiteyi yetersiz kılabileceğini de vurguladı. 

'Mülkiyet problemi yok'

MEGASİAD Başkanı Kemal Kılınç, gazetecilerin, Mega Center'ın mülkiyet sorunu olup olmadığına ilişkin sorusuna ise, 'İstanbul'da iskanı alınıp, mülkiyet problemi olmayan tek gıda toptancısı burasıdır' yanıtını verdi.