'Elektrik dağıtımı tamamen özelleştirilecek'

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, bu yılın Mart ayında elektrik dağıtım hizmetleri memnuniyet anketi yaptırdıklarını belirterek, "Bundan sonra bu anketlere bağlı olarak elektrik dağıtım şirketlerinin performanslarını birinci elden denetleyecek ve yerine getiren gruplara desteğimiz eskisinden daha fazla olarak devam edecek." dedi.

Elektrik Dağıtım Hizmetleri (ELDER) 9. Sektör Toplantısı'nda konuşan Albayrak, 2016-2020 uygulama döneminde elektrik dağıtımının ilk kez tamamen özel sektör tarafından yapılacağını dile getirdi. 

Söz konusu toplantıda önümüzdeki 5 yıla yönelik hedef ve planların masaya yatırılacağını ifade eden Albayrak, şöyle devam etti:

"Üretilen elektriğin kesintisiz ve kaliteli olarak tüketiciye ulaştırılması sistem için artık asgari gerek şart haline dönüştü. Hepinizin bildiği gibi elektrik dağıtım faaliyeti 2008 yılında başlayan ve 2013 yılında tamamlanan bir özelleştirme süreciyle özel sektör marifeti ile yapılmaya başlanmıştır. Yine dağıtım ve perakende faaliyetleri ayrıştırılarak piyasada rekabetin oluşumuna ve ticaretin serbestleşmesine önemli katkılar sağlanmıştır. Artık devletin müessese mantığı ve yapısıyla üretilen hizmetler yerine profesyonel şirketler haline dönüştürülmüş, katma değeri olan ve geleceğini planlayabilen bir yapının oluşumu konusunda önemli mesafeler alınmıştır. Elektriğin üretim tesislerinden tüketim noktalarına kadar taşınması ve yeterli, kaliteli, sürekli ve kesintisiz sunumu için önemli büyüklükte iletim ve dağıtım altyapısının inşa edilmesi ve işletilmesi gerekmektedir."

"Dağıtım şirketinin varlık sebebi şeffaflık" 

Albayrak, tarifelerin hem hizmet kalitesini artırması hem de şirketlere yeterli geliri sağlarken şirketleri verimli olmaya zorlaması ve nihayetinde sistemdeki batık maliyet veya sosyal refah kaybı olarak adlandırılacak miktarı minimum hale getirmesinin esas olduğunu belirterek, "Her ne kadar dağıtım faaliyeti özelleştirilmiş olsa dahi bu şirketler düzenleyici kurumun belirlemiş olduğu tarife kapsamında dolaylı kamu kaynağı kullanmaktadırlar. Bu şirketlerin, eşit taraflar arasında ayırım yapmadan faaliyetlerini sürdürmeleri ve harcanan her bir kuruşun şeffaflığının sağlanması ile hesap verilebilirliği kendilerinin varlık sebebi olarak bilmeleri önemlidir." ifadelerini kullandı. 

Geçen hafta TBMM'nin ilgili komisyonunda onaylanan Elektrik Piyasası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile elektrik dağıtım şirketlerini (EDAŞ) etkileyen ve önemli sorun teşkil eden kayıp-kaçak konusu, tarifeler, lisanslama süreçleri ile piyasa işleyişinde aksaklıklara sebebiyet veren hususların çözümünün amaçlandığını anlatan Albayrak, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Sektörün özelleştirme sonrası göstermiş olduğu performans hiç azımsanmayacak kadar önemlidir. Piyasa mekanizmaları içerisinde eksiklikler giderilmiş yaklaşık ortalama yaşı 20 civarında olan şebeke iyileştirilmesi sağlanmaya başlanmıştır. Gelinen bu aşamada sistemin jargonu bile değişmiştir. Daha önce kullanılmayan belki sadece bir fikir olarak zikredilen bazı konular artık icra edilecek fiili durumlara dönüşmektedir. Elektrik dağıtım faaliyetinin sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda daha fazla söze ihtiyacın olmadığını düşünüyorum. 780 bin kilometrelik alanda yaklaşık 36 milyona yakın aboneye hizmet veren büyük bir dağıtım şebekesine sahibiz. Bu şebeke, dünyanın 5'inci, Avrupa’nın 2'inci büyük şebekesi durumundadır. Yaklaşık 15 milyon direk, yaklaşık 1,3 milyon kilometre hat, yaklaşık 400 bin trafo, 74 bin megavat kurulu gücü, 264 milyar kilovatsaat elektrik tüketimi, bu fiziksel büyüklüklerin yanı sıra mali olarak da ülke ekonomisi içinde önemli olan büyüklüklere sahip bir sektör; 2010-2015 yılları arası yaklaşık 13 milyar lira yatırım, 27 milyar lira işletme bütçesi, 2015-2020 yılları arası yaklaşık 18 milyar lira yatırım, 43 milyar lira işletme bütçesi, olmak üzere 10 yıl içerisinde ülkemiz toplamda 101 milyar liralık bir yatırım tutarını sadece elektrik dağıtım sektörüne harcamış olacaktır. Bu büyüklüklerin doğru yönetilmesinin ne kadar önemli olduğu ve çok küçük bir hatanın dahi büyük maliyetlere sebebiyet vereceği çok açıktır."

Albayrak, çalıştayda tüketici odaklı konuların tartışılacağını ve sektörün tüketicilere çok daha iyi hizmet verebilmesini sağlamak üzere her iki tarafın yapması gerekenlerin masaya yatırılacağını anlattı.

"1 Ocak 2016 milat olacak"

Elektrik dağıtım şirketlerinin performanslarını sahada yaptıkları anketlerle değerlendirdiklerini ve toplantının basına kapalı bölümünde şirketlere "performans karnesi" dağıtacaklarını söyleyen Albayrak, şöyle konuştu:

"Bu kapsamda ilk olarak 2016 Mart ayı içerisinde yaptırmış olduğumuz elektrik dağıtım hizmetleri memnuniyet anketinin gerek şirket bazındaki gerekse genel bazdaki sonuçlarını bugün sizinle paylaşıp değerlendireceğiz. Denetimlerde yetkin personel ve etkin denetim yöntemleri kullanılarak, uygunluk ve performans denetimlerinin yapılmasıyla; kamu kaynaklarının verimli ve yerinde kullanılması, dağıtım hizmetlerinin sağlıklı hale getirilmesi ve tüketicinin daha kaliteli ve kesintisiz elektrik kullanması sağlanacaktır. Bu kapsamda şirketler, müşteri memnuniyetini etkileyen en önemli hususlar olan; tedarik sürekliliği, hizmet kalitesi, teknik kalite ve bu kriterlerin sonuçları bağlamında gerekli yatırımların ve işletme faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığı hususunda farklı ekipler ve farklı zamanlarda planlı/plansız, haber edilerek veya haber edilmeksizin denetlenecektir. Bundan sonra bu anketlere bağlı olarak elektrik dağıtım şirketlerinin performanslarını birinci elden denetleyecek ve yerine getiren gruplara desteğimiz eskisinden daha fazla olarak devam edecek. 1 Ocak 2016 milat olacak. Vatandaşlarımızın makul taleplerini elektrik dağıtım şirketlerinin karşılayıp karşılamadığını takip edeceğiz. Böylelikle şirketlerin içerisinde kurumsal verimliliğin önünü açmak için yol gösterici olacağız."

"12 saati aşan kesintiye tazminat"

Albayrak, elektrik kesintilerine ilişkin dağıtım şirketlerinin sağlamakla yükümlü oldukları eşik değerler belirlendiğini ve eşik değerleri aşacak sayı veya sürede kesintiye maruz kalan kullanıcıların tazminat hakkının sağlandığını aktardı.

Kullanıcıyı etkileyen elektrik kesintilerinin yıllık eşik değerleri veya günlük süre sınırını aşması durumunda, başvuruya gerek olmaksızın tüketiciye tazminat ödenmesi hükmünün bulunduğunu vurgulayan Albayrak, "Günlük 12 saati aşan kesintilere ilişkin tazminatın bildirim yapılmak suretiyle takip eden ay içerisinde dağıtım şirketi tarafından ilgili kullanıcıya ödenmesi hüküm altına alınmıştır. Dağıtım şirketlerinin işlettiği dağıtım şebekesinde sunulan elektriğin teknik kalitesi, orta gerilim ve alçak gerilim seviyesinde tesis edilen belirli sayıda teknik kalite ölçüm cihazıyla ölçülmektedir. Cihazlar, belirlenen yerlere tesis edilmekte ve ölçü sonuçları müteakip yılın Mart ayı sonuna kadar raporlanmaktadır. Bu ölçüm işlemi; hem ilgili yerde teknik kalite sorunu tespit edilmesi durumunda gerekli iyileştirmenin yapılması hem de dağıtım şirketinin bu kapsamda sunduğu hizmet kalitesini bölge geneli için ölçerek bir kalite göstergesi elde edilmesi ve ödül-ceza mekanizmasına bir girdi sağlanması amacını taşımaktadır." değerlendirmesinde bulundu. 

Albayrak, kalite sorunu yaşayan kullanıcıların da ölçüm talep etme hakkının olduğunu, kamu ve özel sektörün ortak hedefinin elektrik dağıtımında AB standartlarında hizmet vermesi için çalışacağını söyledi.

TBMM Sanayi, Ticaret ve Enerji Komisyonu Başkanı Ziya Altunyaldız da ekonomik büyüme, sanayi üretimi ve günlük hayatın gereklilikleri için elektriğin olmazsa olmaz olduğunu vurguladı.

Son 13 yılda Türkiye'nin yüzde 5, sanayi üretiminin yüzde 5,3 ve elektrik enerjisi talebinin de yüzde 5,4 büyüdüğünü anlatan Altunyaldız, Türkiye'nin bölgede enerji merkezi olabilmesi için çok önemli bir konumda bulunduğunun altını çizdi. 

Altunyaldız, bu bağlamda hükümetin programında yer alan hedefleri desteklediklerini ve Türkiye'nin yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını maksimum seviyede kullanması için de Bakanlık ve Komisyonun çalışma içinde olduklarını söyledi. 

Yerli kömürden elektrik üretimini destekleyecek, yatırımlarda kullanılacak yerli ekipmanların ve teknolojinin yurt içinde üretilmesini sağlayacak kanun teklifinin Komisyonda onaylandığını anımsatan Altunyaldız, nükleer santral kurulmasında proje onayı, maden sahalarının değerlendirilmesi, lisanslama ve tarifelerin uygulanmasındaki sorunların giderilmesinde yönelik çözümler için işbirliklerinin sürdüğünü ve süreceğini de sözlerine ekledi.