2010 yılı Bütçesi, 286,9 milyar lira

ANKARA - Hükümet 2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçesini, 286,9 milyar lira olarak bağladı.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in düzenlediği değerlendirme toplantısında yaptığı açıklamaya göre, 2010 yılı merkezi yönetim bütçesinde, bütçe giderleri 286,9 milyar lira, bütçe gelirleri 236,8 milyar lira, bütçe açığı da 50,1 milyar lira olarak yer aldı.

58,8 milyar lira faiz ödenecek olan bütçede, 6,6 milyar lira faiz dışı fazla öngörüldü.

Bütçede personel giderleri  60,3 milyar lira olarak yer alırken, önümüzdeki yıl devletin kasasına vergilerden 193,3 milyar lira girecek.

Maliye Bakanı Şimşek'in verdiği bilgiye göre, 2009 yılı ile karşılaştırıldığında bütçe giderlerinde yüzde 7,6, gelirlerinde ise yüzde 16,1 oranında artış olacak. 

Memura yüzde 2,5 + 2,5 zam

Şimşek, 2010 yılı merkezi yönetim bütçesini açıkladığı basın toplantısında, bu yıl Temmuz ayında aile yardımı dahil 1480 lira olan ortalama memur maaşının, yapılacak artışlar sonunda 2010 yılı Ocak ayında 1518 liraya, Temmuz ayında ise 1555 liraya yükseleceğini kaydetti.

Gerçekleşen enflasyonun zam oranlarını aşması halinde aradaki farkın telafi edileceğini belirten Bakan Şimşek, "Gelecek dönemde de krize rağmen, memur, emekli ve işçileri enflasyona ezdirmeyeceğiz. 2009 yılında yapılan artışlar da muhtemelen enflasyonun üzerinde kalacak. Bu yılda kriz yılı olmasına rağmen, ücretlerde memurlar açısından reel artış söz konusudur" dedi.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2010 yılı bütçesi hazırlanırken, GSYH büyüklüğünün 1 trilyon 29 milyar lira, büyüme hızı oranı yüzde 3,5, TÜFE yıl sonu oranı yüzde 5,3, ihracat 108 milyar dolar, ithalat 153 milyar dolar olarak hedeflendiğini belirtirken, "2010 yılı bütçesine baz olan makroekonomik büyüklükler gerçekçidir" dedi.

Merkezi yönetim bütçesinin ekonominin krizden çıkışına katkı sağlayacağını, esnaf ve tarımsal kredilerde faiz sübvansiyonun, ihracat kredilerine, KOBİ desteklerine, hazine teşvik ödemelerine, istihdamın maliyetini azaltmak amacıyla yürürlüğe konan işveren priminin 5 puan indirimine devam edileceğini anlatan Şimşek, "2010 merkezi yönetim bütçesi sosyal yönü güçlü bir bütçe. Bütçemizi ekonomik olarak dezavantajlı kesimleri destekleyecek şekilde hazırladık" dedi.

"Bütçe açığını 2009 yılına göre, daha aşağı seviyelere çekeceğiz"

2010 yılında da Türkiye'nin büyük bir küresel aktör haline gelmesini sağlayacak ekonomik ve mali politikaları izlemeye devam edeceklerini vurgulayan Şimşek, ekonominin yapısal dönüşümünü sağlayacak reformlara kararlılıkla devam edeceklerini, bu suretle ülkenin yatırımlar için bir cazibe merkezi olma niteliğini önümüzdeki dönemde de sürdüreceğini ifade etti.

Orta Vadeli Program ve Mali Plan ile ortaya koydukları politika ve hedefler doğrultusunda maliye politikalarını yürüttüklerini ve bütçeleri de buna uygun hazırladıklarını belirten Şimşek, "2010 yılı bütçesi de daha önce açıkladığımız çerçevede hazırlanmış bir bütçedir. 2010 yılı bütçesi küresel krizin etkisiyle bozulan kamu dengelerini düzeltmeyi amaçlamaktadır. 2010 yılı bütçesinde hem giderleri kontrol altına alıyoruz hem de gelirleri artırıyoruz. Bu suretle bütçe açığını 2009 yılına göre, bu yılın gerçekleşmelerine göre daha aşağı seviyelere çekeceğiz" diye konuştu.

2010 yılı bütçesiyle eğitime ve sağlığa daha fazla kaynak ayırdıklarını, sosyal destekleri artırarak devam ettirdiklerini bildiren Şimşek, reel kesimi, çiftçiyi desteklemeye devam edeceklerini, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini daha yüksek oranda desteklemeyi sürdüreceklerini ve bölgesel gelişmeye yönelik yatırımları da artıracaklarını kaydetti.

2009 bütçesi yıl sonu gerçekleşme tahminleri

2009 yılı bütçesi yıl sonu gerçekleşme tahminleriyle ilgili de bilgi veren Bakan Şimşek, 2009 yılı sonu itibariyle merkezi yönetim bütçe giderlerinin 266 milyar 752 milyon lira, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 203 milyar 928 milyon lira ve bütçe açığının da 62 milyar 824 milyon lira olmasını öngördüklerini söyledi.

Faiz dışı açığın 7 milyar 324 milyon lira olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini belirten Şimşek, şöyle devam etti:

@page@

"Bu tahminlerimiz doğrultusunda 2009 yılı başlangıç bütçesine göre bütçe giderleri yüzde 2,9 artmakta, bütçe gelirleri ise yüzde 18 oranında azalmaktadır. Bütçe açığı ise 10,4 milyar liradan 62,8 milyar liraya artmaktadır. Bütçe açığının milli gelire oranı ise yüzde 6,6'ya tekabül etmektedir.

2009 yılında bütçe açığında ortaya çıkan 52,4 milyar liralık artışın 44,8 milyar lirası yani yüzde 86'sı gelirlerdeki azalmadan, 7,6 milyar lirası yani yüzde 14'ü de giderlerdeki artıştan kaynaklanmaktadır. Özetle bütçedeki sapmanın yüzde 86'sı küresel krizle yakından ilişkili gelirlerin azalmasından kaynaklanıyor."

Gelirlerdeki 44,8 milyar liralık azalmanın 4,7 milyar lirasının vergi indirimleri nedeniyle ortaya çıkan gelir kaybından, 40,1 milyar lirasının da ekonomik daralma nedeniyle gelirlerde meydana gelen düşüşten kaynaklandığını anlatan Şimşek, giderlerdeki 7,6 milyar liralık artışın ise sosyal güvenlik sistemine yapılan transferlerdeki artış ile ekonomiyi canlandırma paketleri kapsamında öngörülen alt yapı yatırım harcamaları ve diğer gider artışlarından oluştuğunu kaydetti.

Bakan Şimşek, bütçe açığındaki bu artışın sadece Türkiye'ye mahsus bir durum olmadığını, diğer ülkelerin de küresel kriz nedeniyle bu durumla karşı karşıya olduğunu söyledi.

Sosyal Yardımlaşma Fonu'na aktarılacak kaynak

Şimşek, 2010 yılı bütçesini açıklamak amacıyla düzenlediği basın toplantısında, Sosyal Yardımlaşma Fonu'na aktarılacak kaynağın, bu yılın gerçekleşme rakamlarına göre, gelecek yıl yüzde 26,7 artırılacağını, yeşil kartlılara sağlanan sağlık yardımı ödeneklerinin de yüzde 4,1 artırılarak 4,6 milyar liraya çıkarılacağını bildirdi.

Şimşek'in açıklamasına göre, 2010 yılında, devlet memurları aylıkları, devletin mali imkanları, ülkenin ekonomik gelişmesi, enflasyon hedefi gözetilerek, Ocak ve Temmuz aylarında yüzde 2,5 oranlarında artırılacak. Bu yıl Temmuz ayı itibariyle aile yardımı dahil 1480 lira olan ortalama memur maaşı, gelecek yıl Ocak'ta 1518 liraya, Temmuz'da ise 1555 liraya yükseltilecek. Gerçekleşen enflasyonun zam oranlarını aşması halinde aradaki fark telafi edilecek.

Gelecek yılda da krize rağmen, memurlar, emekliler ve işçilerin enflasyona ezdirilmeyeceğini vurgulayan Şimşek, bu yıl da memur maaşlarına yapılan artışların muhtemelen enflasyonun üzerinde kalacağını, reel artış söz konusu olduğunu söyledi.

Gelecek yıl için öğrencilere sağlanan burs ve harç destekleri ödeneklerinin yüzde 13,8, öğrenim ve harç kredisi ödeneklerinin yüzde 12,8, ilköğretim öğrencilerine ücretsiz ders kitabı desteği ödeneğinin ise yüzde 6,4 artırıldığını bildiren Bakan Şimşek, birçok artış oranının enflasyonun üzerinde, bazılarında enflasyonun iki katı düzeyinde olduğuna işaret etti.

Açıklamaya göre, özürlü evde bakım desteği ödenekleri yüzde 49,5, özürlü eğitim desteği yüzde 7,3 artırıldı.

Üniversitelere 7 bin yeni kadro

Milli Eğitim Bakanlığı, en büyük bütçeye sahip bakanlık olma özelliğini sürdürecek. Sağlık Bakanlığı Bütçesi yüzde 12 artırıldı. Yeni kurulan üniversitelerin öğretim elemanı ihtiyacını hızlı bir şekilde karşılamak için ek olarak 7 bin kadro atama izni verildi. Üniversitelere ayrılan kaynak reel olarak artırıldı.

Aile hekimliği uygulaması 81 ile yaygınlaştırılacak. Kamu personelinin sağlık hizmetleri sosyal güvenlik kurumu tarafından sunulacak ve bunun için SGK'ya sağlık primi ödemesine başlanacak.

Sosyal güvenlik kurumlarına 57,7 milyar lira aktarılacak

Sosyal güvenlik kurumlarına yönelik cari transferlerin, 2010 yılında yüzde 7,3 artarak 57,7 milyar liraya ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu kapsamda SGK'ya sadece açık finansmanı için 31,8 lira aktarılacak.

Alan ve ürün bazında destekler için çiftçilere 5,6 milyar lira destekleme ödemesi yapılacak. Tarım sektörüne yapılacak transferlerin toplamı ise 8,4 milyar liraya ulaşacak.

Mahalli idarelere destek artırılacak. Mahalli idarelerin gelir payları oranı yüzde 17,6 artırılarak, 19,1 milyar lira olarak öngörüldü. Gelecek yıl, mahalli idarelere toplam  22,1 milyar lira transfer yapılacak. Kırsal kesimin altyapısının desteklemek amacıyla KÖYDES Projesine 525 milyon lira kaynak ayrıldı.

@page@

Şimşek, 2010 yılı bütçesinin, ülkenin dört bir yanına yatırım götüren, reel kesimi destekleyen, kalkınmaya odaklanmış, bireysel ve toplumsal refahı gözeten bir bütçe olacağını belirtirken, bu bütçede bilim ve araştırmaya da kaynak ayrılacağını, TÜBİTAK'ın ödeneklerinin 625 milyon liraya çıkartıldığını kaydetti.

Faiz hariç giderler 230 milyar 178 milyon lira

2010 yılı bütçe büyüklükleri konusunda bilgi veren Şimşek, "Bütçe giderleri 286 milyar 928 milyon lira, faiz hariç giderler 230 milyar 178 milyon lira, bütçe gelirleri 236 milyar 794 milyon lira, vergi gelirleri 193 milyar 324 milyon lira, bütçe açığı 50 milyar 134 milyon lira, faiz dışı fazla 6 milyar 616 milyon lira olarak öngörülmüştür" dedi.

Bakan Şimşek, 2009 yılı gerçekleşme tahminleri ile kıyaslandığında, 2010 yılında, bütçe giderlerinin yüzde 7,6, faiz hariç giderlerin yüzde 9, faiz giderlerinin yüzde 2,3, bütçe gelirlerinin yüzde 16,1 ve vergi gelirlerinin de yüzde 18,2 oranında artış gösterdiğini vurguladı.

Bütçe giderlerinde artışı kontrol altına alırken, gelirlerin giderlerden daha fazla artmasını öngördüklerini, gelir artışlarının gerçekçi tahminlere dayandığını ve bunun artış oranının yüksek olmasının birkaç nedeni olduğunu belirten Şimşek, bu nedenler konusunda şunları söyledi:

"Temel neden, 2009 yılında yapılan vergi indirimlerinin uygulamadan çıkacak olması ile 2009 yılının ikinci yarısında alınan gelir artırıcı tedbirlerin tam bir etkisinden kaynaklanmaktadır.

Bu iki faktör, yaklaşık olarak gelir artışının yarısına tekabül etmektedir. Gelir öngörülerimizi gerçekçi olduğu kanısındayız."

Bütçe açığı ve bütçe gelirlerinin, milli gelire oranı düşecek

Bütçe giderlerinin GSYH'ye oranını yüzde 28,2 seviyesinden, 2010 yılında yüzde 27,9'a düşüreceklerini belirten Şimşek, "Yani bütçe giderlerinin milli gelire oranı 2010 yılında düşecektir" dedi.

"Bütçe gelirlerinin GSYH'ye oranını, yüzde 21,15'ten, 2010 yılında yüzde 23'e yükseltiyoruz. Vergi gelirlerinin oranını da yüzde 17,3'ten, yüzde 18,8'e yükseltiyoruz" şeklinde konuşan Bakan Şimşek, bütçe açığının oranını da düşüreceklerini söyledi.

Şimşek, bütçe açığının GSYH'ye oranını 2010 yılında yüzde 4,9'a indireceklerini vurguladı.

Maliye Bakanı Şimşek, 286 milyar 928 milyon lira olarak belirlenen 2010 yılı bütçe giderlerinin, ekonomik sınıflandırmaya göre dağılımını da şöyle sıraladı:

"Personel giderleri 60 milyar 349 milyon lira, sosyal güvenlik kurumlarına devlet prim giderleri 11 milyar 110 milyon lira, mal ve hizmet alım giderleri 25 milyar 186 milyon lira, faiz giderleri 56 milyar 750 milyon lire, cari transferler 18 milyar 928 milyon lira, sermaye transferleri 3 milyar 426 milyon lira, borç verme 6 milyar 903 milyon lira, yedek ödenekler 2 milyar 103 milyon lira olarak bütçede öngörülmüştür."

2010 yılı bütçe gelirleri

Bütçe gelirlerinin toplamının, 2010 yılında 236 milyar 800 milyon lira civarında olacağını belirten Şimşek, vergi gelirlerinin 193,3 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise 43,5 milyar lira olarak tahmin edildiğini söyledi.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bazı vergi gelirlerine yönelik 2010 yılı tahminleri konusunda şunları kaydetti:

"Gelir vergisi 41,5 milyar lira, kurumlar vergisi 18 milyar lira, dahilde alınan KDV 22,6 milyar lira, ithalde alınan KDV 30,1 milyar lira, ÖTV 54,6 milyar lira, Motorlu Taşıtlar Vergisi 4,3 milyar lira, BSMV 3,9 milyar lira, harçlar 5,4 milyar lira, damga vergisi ise 4,4 milyar lira olacaktır."

Reformlar

2010 yılındaki bütçe hedeflerine ulaşmada yapısal reformların da önemine değinen Bakan Şimşek, önümüzdeki dönemde gerçekleştirilecek olan reformları şöyle sıraladı:

"Her şeyden önce Mali Kural uygulamasına geçilecektir. Kamu harcamaları öncelikli alanlara yönlendirilecektir. Kamu yatırımları önceliklendirilerek etkinleştirilecektir. KİT'lerde yeni bir yönetişim modeli hayata geçirilecektir. Yatırımların finansmanında kamu-özel işbirliği modellerinin kullanımı daha da yaygınlaştırılacaktır. Sağlık hizmet ve harcamaları etkinleştirilecektir."

Bakan Şimşek, 5018 Sayılı Kanunla uyumlu yeni bir Sayıştay Yasası'nın çıkarılacağını, mali saydamlık ve mali raporlamanın geliştirileceğini, vergi kayıp ve kaçağının azaltılacağını söyledi.

Özelleştirmelere devam edileceğini belirten Şimşek, kamunun elektrik dağıtımı ve şeker üretimi alanlarından tamamen çekilmesinin, telekomünikasyon ve liman işletmeciliğindeki payının ise azaltılmasının hedeflendiğini bildirdi.

Kuruluşları tamamlanan kalkınma ajanslarının faaliyete geçirileceğini ifade eden Şimşek, devlet yardımlarının şeffaflaştırılacağını ve etkinleştirileceğini, esnek istihdam biçimlerinin yaygınlaştırılacağını kaydetti.

Bakan Şimşek, yeni üniversitelerin beşeri ve fiziki alt yapıları güçlendirilerek büyüme sürecine katkılarının artırılacağını, kaçakçılıkla mücadelenin etkinleştirileceğini ifade etti.

İstanbul Finans Merkezi Projesi'nin de uygulamaya konulacağını dile getiren Şimşek, Avrupa Birliği müktesebatına uyum için gerekli bütün düzenlemelerin hayata geçirilmesine de devam edileceğini söyledi.