224 milyar euroluk ayrılık kriz doğurabilir!
İspanya ekonomisinin neredeyse 5’te birini elinde bulunduran Katalonya'da pazar günü bağımsızlık referandumu yapılacak. Ayrılığın her iki tarafın ekonomisi üzerinde ciddi sorunlara yol açacağı uyarısı yapılıyor.
Evrim KÜÇÜK
Avrupa’nın büyük ekonomilerinden İspanya’nın 17 özerk yönetiminden biri olan Katalonya, 1 Ekim tarihinde bağımsızlık referandumu için sandığa gidecek. İspanya ile Katalonya’nın ayrılmasının siyasi bir kaos yaratacağı kesin, ancak uzmanlar İspanya ekonomisinin neredeyse 5’te birini elinde bulunduran Katalanların ayrılmasının her iki tarafın ekonomisi üzerinde ciddi sorunlara yol açacağı uyarısında da bulunuyor. Katalan Partisi Estat Catala’nın kurulduğu 1922’de başlayan bağımsızlık hareketi, İspanya’nın ekonomik sorunlarının derinleşmeye başladığı 2010’dan sonra hızlanan Katalanlar 1 Ekim’de bağımsızlık referandumu için sandık başına gitmeyi planlıyor. Analistler İspanya ekonomisinin bel kemiği konumundaki Madrid ve Katalonya’nın yollarının ayrılmasının ekonomik kriz anlamına gelebileceğini söylüyor.
Ekonominin yüzde 20’si, ihracatın yüzde 26’sı
Katalanlar 7.5 milyonla toplam nüfusun sadece yüzde 16’sını oluştururken, bölgenin ekonomi içindeki payı yüzde 19.3 civarında. Katalonya’nın ekonomik büyüklüğü 223.6 milyar euro. Resmi verilere göre, 2015 ve 2016’da, yüzde 3.5’er büyüme oranıyla İspanya ortalamasının neredeyse iki katı ekonomik büyüme elde eden Katalonya, aynı zamanda ülkenin 1.11 trilyon euro olan Gayri Safi Yurt içi Hasılası’nın (GSYH) yüzde 19.3’sini karşılayarak İspanya’nın ulusal zenginliğinin 5’te 1’ini elinde tutuyor. İspanya’da kişi başına düşen yıllık milli gelir 24 bin euro civarında iken Katalonya’da bu rakam 29.6 bin euroyu buluyor.
Katalonya ayrıca İspanya’nın ihracatının yüzde 26’sina sahip. Aynı zamanda, 2016 yılında İspanya’ya gelen 75.6 milyon turistin yaklaşık 19 milyonunu ağırlayarak ülkedeki turizm destinasyonları arasında ilk sırada yer alıyor.
Ekonomik ağırlığı fazla olan bölgenin kopmasının iki taraf içinde olumsuz ekonomik sonuçlar doğurabileceği belirtiliyor. Katlonya ilk etapta İspanya’ya ödediği 16 milyar dolarlık vergiden kurtulabilir. Bu İspanya ekonomisi için yüzde 2’lik kayıp anlamına geliyor. Ancak ihracatının yüzde 35.5’ini İspanya pazarına yaptığı gözönüne alındığında, ticaretinin önemli bir darbe alması kaçınılmaz gözüküyor. Ayrıca merkez bankası, elçilikler gibi kendi kurumlarını oluşturmak için yapması gereken harcamaların büyük bir külfet getireceği kaydediliyor. İspanya Ekonomi Bakanı Luis Guindos, ayrılığın Katalan ekonomisini yüzde 25-30 daraltacağını ve bölgede işsizliğin iki katına çıkacağını savunuyor.
İspanya’nın kredi notu risk altına girdi
Diğer yandan Katalonya’daki gelişmelerin İspanya’nın kredi notunu düşürme riski taşıdığını ileri sürdü. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Standard & Poor’s yarın, Moody’s ise 20 Ekim’de son revizyonlarını açıklayacak. 2012 yılında bankalar için alınan kurtarma yardımının ardından İspanya’nın kredi notunu yeniden A’ya çıkarma fırsatının Katalonya krizinden dolayı riske girdiği kaydediliyor. Son olarak 2011 yılında kredi notu AA - olan İspanya, mevcut durumda BBB + (S&P ve Fitch’e göre) düzeyinde bulunuyor. Not açısından en kritik nokta ülkenin borçları. İspanya’nın kamu borç stoku GSYH’ye oranı tekrardan yüzde 100’ün üzerlerine çıktı. Ülkenin borçları 2016 yılı rakamlarına göre 1.8 trilyon dolar. Katalonya, İspanya’nın borçlarının yüzde 16.4’ünü elinde tutuyor.
Bu arada, bağımsızlık girişimlerinin Barcelona Kulübünü nasıl etkileyeceği merak konusu. İspanya Profesyonel Futbol Ligi’nin (LFP) Başkanı Javier Tebas, Katalonya’nın tek taraflı bağımsızlık ilan etmesi halinde Barcelona’nıne La Liga’da oynayamayacağını söylüyor.
17 özerk bölgeden biri
İspanya’nın 17 özerk yönetiminden biri olan Katalonya, zenginliklerinin Madrid yönetimi tarafından sömürüldüğünü düşünüyor. Katanlanlar millet olarak tanınmayı, limanlarını işletmeyi, vergi toplayabilmeyi ve bu vergileri istedikleri gibi kullanma hakkı talep ediyor. Katalonya, İspanya’nın kuzey doğusunda bulunan özerk bölge. Akdeniz boyunca 580 km sahili bulunuyor. İber Yarımadası’nın kuzeyinde Fransa ve Andorra ile çevrili. Batı’da Aragon bölgesi ile, güneybatıda Valencia ile sınırlı. Barselona’nın haricinde Tarragona, Lleida, Girona, Manresa, Igualada, Terrassa ve Sabadell diğer başlıça şehirler.