8 trilyon $'lık tarım arazisi yatırımcının yeni favorisi

Evrim KÜÇÜK

İSTANBUL - Dünya nüfusu hızla artıyor ve insanların gıda talebini karşılamak için tarımsal üretimin ciddi bir oranda artırılması gerekiyor. Tarımsal üretiminde yaşanması beklenen artış tarım arazilerinin fiyatlarının prim yapmasını sağlıyor ve yatırımlarını çeşitlendirmek isteyenler için yeni fırsatlar sunuyor. Küresel büyüklüğü 8 trilyon dolar olarak hesaplanan tarım arazileri emeklilik fonları, ulusal fonlar ve varlık yöneticilerinin portföylerini çeşitlendirmelerine olanak tanıyor. Uzmanlar, sektörün önemli bir büyüme alanına sahip olduğunu ve şu an 25 milyar dolar olan sektördeki kurumsal yatırımların yakında ciddi artış göstermesini bekliyor.

Tarım arazilerine yatırımlarda patlama yaşanıyor. İsviçreli AP2 emeklilik fonu ve İngiliz Emeklilik Koruma Fonu gibi kuruluşlar, yatırım portföylerine tarım arazilerini eklerken Amerikan TIAA-CREF ile İngiltere merkezli Insight Investment gibi varlık yöneticileri toprağa yatırım için sıraya girdi. Alman Aquila Capital de bu alandaki yatırım fırsatlarının her zamankinden daha iyi olduğunu düşünüyor.

Çiftçiler finansal yatırımcı bekliyor

Şirketin arazi yatırımları ortaklarından Detlef Schoen, Financial Times'a yaptığı açıklamada, bu sektörde son zamanlarda önemli değişimler yaşandığını ve çiftlik sahiplerinin geleneksel fonlanma kaynakları kurumaya başladığından dolayı finansal yatırımcıları mennuniyetle karşıladığını söyledi. Schoen, "Banka kredilerinde daralma yaşanıyor, varlık fiyatlarında balon oluşmaya başladı ve çiftlikler giderek büyüyor. Bu gelişmeler önemli yatırım fırsatlarının oluşmasını sağlıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Schoen'e göre yakın bir zamana kadar finansal yatırımcılara ihtiyaç duyulmuyordu ve çiftçilerin bu tip yatırımcılarla çalışması için teşvikler sunulmuyordu. Son 15 yıl içinde tarım arazilerine yatırım yapanların ilk dalgasında yer alan hayalkırıklığına uğradığını belirten Schoen, şimdi ise büyük çiftçilerin fon yöneticilerini keşfettiğini ve önemli getiriler sunduklarını belirtiyor. Bir yatırımcı için en büyük riskin doğru çiftlik arazisini bulamamak olduğunu ifade ediyor.

Aquila, fırsatların artmasını destekleyen başka bir unsura dikkat çekiyor; Gelişmiş ülkelerdeki çiftliklerin yarısından daha azı, yeni nesilin farklı kariyer imkanlarına yönelmesi nedeniyle işlerini devem ettirecek birine sahip. Bu da sektörde satın alma ve birleşmelerin artacağı anlamına geliyor. BM Tarım ve Gıda Örgütü 2009'da, bu yapısal değişimi finanse etmek için öngörülebilir bir gelecekte 208 milyar dolar özel sermaye gerektiği tahmininde bulunmuştu.

Yıllık getirisi %12-15 olabilir

Birçok arazi yatırımı gerçekleştiren Insight Investment inovasyon ve geliştirme bölüm başkanı Charmion McBride da, enflasyona karşı güvence olarak kabul edilen reel varlık sınıflarındaki arz-talep dengesinde değişimler meydana geldiğini, tarım arazilerinin ekonomik kırılganlıklara karşı derinçli olması nedeniyle portföylerin çeşitlendirilmesinde önem kazanmaya başladığını ifade etti. McBride, tarım arazilerinin yatırımlar açısından ciddi bir büyüme alanına sahip olduğunu kaydetti.

Insight, şu an küresel büyüklüğü 8 trilyon dolar olarak hesaplanan ancak kurumsal yatırım miktarının 15 ila 25 milyar dolar arasında olduğu sökterde önemli fırsatlar bulunduğuna inanıyor. Şirkete göre, emeklilik fonlarının, ulusal fonların yöneldiği bu sektörde yıllık getiri yüzde 12-15 olabilir.

TIAA-CREF de 2007'den bu yana 523 milyar dolar büyüklüğündeki varlıklarının 4 milyar dolarını tarım arazilerine yatırdı.

Gıda üretimi % 60-100 artmalı

Bu sektördeki yatırımlara sıcak bakan başka uzmanlar da var. Amerikan varlık yöneticisi GMO'nun baş yatırım stratejisti ve eş kurucusu Jeremy Grantham, geçtiğimiz yıl yaptığı açıklamada, 2050 yılına kadar gıda üretiminin yüzde 60-100 artması gerektiğine işaret etmişti. Hızla artan küresel nüfusun et gibi kaynak-yoğun ürün talebindeki artış ve buna bağlı olarak hayvan yemi üretiminde yaşanabilecek artışın karşılanması için küresel gıda üretiminin önemli oranda artması gerekiyor. Yaşanabilecek su sıkıntıları, iklim değişiklikleri ve tarım ürünleri fiyatlarının getirisindeki yavaşlama gözönünde bulundurulduğunda Grantham, 'uzun vadeli ve politik açıdan da tehlikeli bir gıda krizinin ortaya çıkabileceği' uyarısında bulunmuştu.

Son 10 yılda fiyatlar üçe katlandı

Emtia tüketicisi birçok ülke artık ihtiyaçlarını karşılamak için Afrika ülkeleri gibi birçok ülkede tarım üretim yapabilmek için tarım arazisi kiralıyor ya da satın alıyor. Bu da fiyatların yükselmesine neden oluyor.

Örneğin İngiltere'de finansal yatırımların da etkisiyle, tarım arazilerinin 2004'te acre (0.404 hektar) başına 2 bin 400 sterlin olan fiyatı şu an ortalama 7 bin 440 sterline çıkmış durumda. Yatırımcıların tarım alanlarını güvenli liman olarak görmesiyle yakında fiyatların 10 bin sterline çıkması bekleniyor. Uzmanlar, yüksek talebin devam etmesi halinde, gelecek iki-üç yıl zarfında fiyatların 10 bin sterlin bariyerinin üzerine çıkmasının mümkün olduğunu söylüyorlar. 2020 yılındaki fiyat beklentisi ise 20 bin sterlin.