Aidatsız kart artık zorunlu

ANKARA - Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarı Taslağı’nda kredi kartı üyelik ücretinin alınıp alınmayacağına ilişkin tartışmaları sona erdirecek bir formülü hazırlayıp kamuoyu ile paylaştıklarını belirtti. Yazıcı, "Kart çıkaran kuruluşlar yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türünü tüketicilerin kullanımına sunmak zorunda olacaklar. Kart çıkaran kuruluşlar bu kartlara serbest rekabet ortamı içerisinde isterlerse ilave hizmetleri de ücretsiz olarak sunabilme imkânına sahip olacaklar" dedi.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, kredi kartı üyelik aidatına ilişkin yazılı açıklama yaptı. Son dönemde, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarı Taslağı’nda yer alan ve Bankacılık sektörünü ilgilendiren düzenlemelerin basında geniş olarak yer aldığına dikkat çeken Yazıcı, tüketicileri bilgilendirmek amacıyla yapıldığı düşünülen haberlerin, yanlış yorumlamalara da sebep olabildiğinin altını çizdi. Yazıcı, tüketicinin korunması adına yapılan her faaliyetin tüketici hukukunu korumanın yanında, ülke ekonomisinin korunması olduğunun altını çizdi.

-BANKALARIN TÜKETİCİLERDEN ALDIKLARI FAİZ DIŞI ÜCRET VE KOMİSYONLAR-

Türkiye’de 49 bankanın faaliyet gösterdiğine, bankacılık sektörünün aktif toplamının 2013 yılının ilk çeyreğinde yüzde 4.2 artarak 1 trilyon 428 milyar TL seviyesine ulaştığını belirten Yazıcı bankacılık sektörüne ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
"Mart 2013 itibarıyla 280.1milyar TL seviyesine ulaşan bireysel kredilerin 73.7 milyar TL’si kredi kartı alacaklarından, 206.5 milyar TL’si ise tüketici kredilerinden oluşuyor. Özellikle 2011 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren kredi kartı alacakları tüketici kredilerinden daha hızlı bir artış sergiledi. Bankacılık sektörü dönem net karı önceki yılın aynı dönemine kıyasla 973 milyon TL tutarında, yüzde 16.3 oranında artarak Mart 2013’te 6 milyar 953 milyon TL’ye yükseldi. Sektörde faaliyet gösteren 49 bankadan 25’inin karında, son bir yıllık dönemde artış gerçekleşti. 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankalar faiz dışında sağlanacak diğer menfaatlerin ve tahsil olunacak masrafların niteliklerini ve sınırlarını serbestçe belirleyebiliyor. Türkiye'de faaliyet gösteren 49 banka 2012 yılında 23 milyar 649 milyon TL net kar elde etti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) Aralık 2012 Raporu'na göre; 2012'de bankaların faiz dışı gelir kalemlerinde yer alan bankacılık hizmet gelirleri ile kredilerden alınan ücret ve komisyonlardan elde ettiği gelir 19 milyar 237 milyon TL olarak gerçekleşmiş olup bu rakam toplam gelirin 142 milyar 496 milyon TL ile yüzde 13.5’ini oluşturdu. Bankacılık sektörünün faiz dışındaki bu alanlara yönelmiş olması başlangıçta sözleşmede öngörülmeyen ve pek çok isim altında hizmet kalemlerinin sonradan tüketiciden talep edilmesi beraberinde bu konuya ilişkin şikâyetlerin de artmasına neden oldu."

-HAKEM HEYETLERİNE YAPILAN BAŞVURUNUN YÜZDE 59’U BANKACILIK SEKTÖRÜNE YÖNELİK-

2012 yılında Hakem heyetlerine yapılan 446 bin 54 adet başvurunun yüzde 59 ile 263 bin 428 adedinin bankacılık sektörüne ilişkin başvurulardan oluştuğunu vurgulayan Yazıcı, sektöre ilişkin tüketici şikâyetlerinde geçmiş yıllara göre artış gözlemlendiğini kaydetti. Diğer taraftan büyüme sürecindeki bankacılık sektöründe, ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirleriyle bankaların işletme giderlerini karşılama oranının 2012 yılı sonu itibariyle yüzde 63.9 olarak gerçekleşmiş olduğu göz önünde bulundurulduğunda bahse konusu ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirlerinin Bankalar açısından neden vazgeçilmez olduğu bir defa daha açıkça görüldüğüne işaret etti.

-"FAİZ ORANLARI DÜŞÜNCE, BANKALARIN FAİZ DIŞI GELİRLERİ HIZLA ARTTI"-

Türkiye’de faiz oranlarının ciddi oranda düşmesinden sonra, bankaların faiz dışı gelirlerinde hızlı bir artış gözlendiğine dikkat çeken Yazıcı, böylece, banka gelirlerinin faiz gelirlerine olan bağımlılığının azaldığını kaydetti.
Bugün itibari ile bankaların tüketicilerden çeşitli isimler altında olmak üzere toplam 60 çeşit ücret ve komisyon tahsil ettikleri görüldüğünü vurgulayan Bakan Yazıcı şu bilgileri verdi:
"Bu kapsamda, son zamanlarda bankaların kredi kartı aidat ücreti, hesap işletim ücreti, kredi kartı yenileme ücreti, hesap özeti ücreti, ipotek fek ücreti, nakit çekme ücreti, ortak ATM'den nakit çekme ücreti, işlemsizlik ücreti gibi değişik isimler altında tüketicilerden para tahsil etmektedirler. Örneğin bankalar, hesabında para bulunan ve buna ilişkin işlemler yapan tüketicilerden belli aralıklarla hesap işletim ücreti alırken; belli bir süre işlem görmeyen hesaplardan da kesinti yaparak işlemsizlik ücreti almaktadırlar. Diğer taraftan, Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemeleri’ne yapılan şikâyetlerin büyük bir kısmının, bankacılık sektöründe yaşanan tüketici uyuşmazlıkları olduğu dikkate alındığında, bu alanda Tüketici Kanunu’nda yapılacak düzenlemeler büyük arz etmektedir."

-4077 SAYILI TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN TASARI TASLAĞI

Bütün bu hususları dikkate alarak Bakanlık olarak 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarı Taslağı’nda konuya ilişkin düzenlemeleri yaparak, tüm kesimlerin görüş ve önerilerine sunduklarını dile getiren Bakan Yazıcı, gelen görüşler doğrultusunda taslağa son hali verildiğini vurguladı. Yazıcı bu doğrultuda konuyla ilgili olarak tasarı taslağında yapılan düzenlemeler hakkında şu bilgileri verdi:
"-Tüketicilerle imzalanan sözleşmelerin en az 12 punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenmesi zorunlu hale getirildi.
-Sözleşmede öngörülen koşulların, sözleşme süresi içerisinde tüketici aleyhine değiştirilemeyeceği düzenlendi.
-Tüketiciden; kendisine sunulan mal veya hizmet kapsamında haklı olarak yapılmasını beklediği ve sözleşmeyi düzenleyenin yasal yükümlülükleri arasında yer alan edimler ile sözleşmeyi düzenleyenin kendi menfaati doğrultusunda yapmış olduğu masraflar için ek bir bedel talep edilemeyeceği düzenlendi.
-Bankaların tüketiciden faiz dışında aldığı ücret, komisyon ve masrafların Bakanlığımızın uygun görüşü alınarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirleneceği öngörüldü.
-Tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak tüketiciye verilmesi zorunlu kılındı.
-Temerrüt hali de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanması yasaklandı."

-YILLIK ÜYELİK AİDATI-

Kart çıkaran kuruluşların tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmaları zorunlu hale getirildiğini belirten Yazıcı, açıklamalarına şöyle devam etti:
"Bakanlığımız kredi kartı üyelik ücretinin alınıp alınmayacağına ilişkin tartışmaları sona erdirecek bir formülü hazırlayıp kamuoyu ile paylaştı. Buna göre; kart çıkaran kuruluşlar yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türünü tüketicilerin kullanımına sunmak zorunda olacaklar. Kart çıkaran kuruluşlar bu kartlara serbest rekabet ortamı içerisinde isterlerse yukarıda belirtilen ilave hizmetleri de ücretsiz olarak sunabilme imkânına sahip olacaklar. Ayrıca, söz konusu ücret ve komisyonlar hakkında tüketicilerin önceden, açıkça ve doğru bir şekilde bilgilendirilmesi ve bu çerçevede müşterilerin ürün ve hizmet seçimlerini bilinçli olarak ve kendi tercihlerine göre yapmalarına imkan sağlanması büyük önem arz etmektedir. Gerek kredi kartları gerekse tüketici kanun tasarı taslağındaki diğer değişikliklere ilişkin çok daha geniş bir açıklama, çalışmalar tamamlandığında kamuoyu ile paylaşılacak."