Asya'nın yükselen kaplanı: Singapur

Singapur, Malay Yarımadası'nın güneyinde yer alan, yaklaşık 700 kilometrekare büyüklüğünde küçücük bir ada. Uzun süre İngiliz kolonisi olan Singapur, 1963'te Malezya Federasyonu'na bağlanmış, hemen ardından da 1965'te bağımsızlığını ilan etmiş. 4.5 milyon nüfusa sahip olan Singapur'un, yüzde 75'i Çinli, yüzde 14'ü Malay, yüzde 9'u Hintliler'den ve geri kalanı Avrupa kökenlilerden oluşuyor. Singapur geçmişten gelen antrepo ticaretiyle yürüyen son derece gelişmiş bir pazar ekonomisi. Hong Kong, Güney Kore ve Tayvan'ın arasında, Asya'nın dördüncü kaplanını oluşturuyor. Ekonomi, ağırlıklı olarak ithal edilen ürünlerin rafinaja tabi tutularak ihraç edilmesine dayanıyor. Üretim; elektronik, petrol arıtma, kimyasallar, makine mühendisliği ve biyomedikal mühendisliği gibi geniş alanları kapsıyor. Singapur, tahliye edilen ve yüklenen ürün tonajı anlamında dünyanın en işlek limanı. Singapur ekonomisi bir şişmenin belirtilerini taşıyor. Bağdat Caddesi'ni andıran en büyük caddesi Orchard Road'daki alışveriş merkezleri, dünyanın en pahalı ve prestijli markalarının boy gösterdiği bir alışveriş cenneti. Şık oteller, tavan yapmış oda fiyatlarına rağmen, zengin turistlerle dolu. Finansal bölgedeki Marina Bay'in içine yakında açılacak kumarhane ile yeni bir Monte Carlo veya Las Vegas örneğini Güney Doğu Asya'da bulmak mümkün olacak. Ofis kiraları son yılda yüzde 50 oranında, ev kiraları ise yüzde 28 oranında artmış. Singapur; olağandışı temiz ve etkin hükümeti ve dünyanın en iyi eğitim sistemlerinden biri olarak sürdürülebilir büyümeyi sağlıyor. Hong Kong birçok üretim tesisini Güney Çin'e taşırken, Singapur'un GSYİH'sinin (gayrisafi yurtiçi hasıla) yüzde 25'ini oluşturuyor. Ancak, Singapur Çin'in rekabetçi tehdidini görerek alt uç elektroniklerden uzaklaşıp, yeni kârlı niş marketlere yönelmiş durumda. Deniz mühendisliği ve biomedikal firmalar arasında yıllık büyümesi yüzde 40'lara ulaşmış. Zenginler için özel bankacılıkta, finans sektörü bölgesel pazarda başı çekmekte. Hızla büyüyen nüfus ve genişleme yolları Singapur'un bu hızlı büyümesi şimdiden milyonlarca göçmeni kendine çekmeye yaradı. Yeni istatistiklere göre; Londra gibi, Singapur'da oturanların üçte biri de başka ülkelerde doğmuş. Ekonomiyi sürekli büyütebilmek ve maaş artışı baskısını azaltabilmek için, hükümet daha fazla yabancıyı kabul ediyor. Singapur'un gelişme planlarına göre, 40-50 yıl içinde göç yoluyla nüfusun 4.7 milyondan 6.5 milyona ulaşması hedefleniyor. Çoğu göçmen Hindistan ve Çin'den geliyor. Singapur'da ortalama maaş İspanya ve Yeni Zelanda ortalamalarını şimdiden geçti, komşusu olan Malezya ortalamasının ise 5 katı. HSBC ekonomisti olan Robert Prior-Wandesforde'a göre, Singapur'un büyümesi gelişmekte olan ülkeler kadar hızlı. Singapur, bu nüfus artışına karşılık yeni inşa edeceği yaşama ve çalışma alanları için yeşil alanlarından vazgeçmek istemiyor. Üst düzey bir planlama yetkilisine göre, yeni yapay adacıklar inşa etmek bir yol. Singapur, bağımsızlığını kazandıktan sonra, 600 kilometrekare iken şimdi 700 kilometrekare. Bu zaman zarfında denize yeni adalar ekleyerek genişletilmiş. Genişletme konusunda bir diğer seçenek yukarı doğru genişlemek, yani daha çok katlı gökdelenler inşa etmek. Ayrıca, yerin aşağısına doğru genişlemek: Çok yer kaplayan benzin depolarının yerin altına yapılması buna bir örnek. Bunun yanında, Singapur yüzölçümünün yüzde 12'sini oluşturan yolların alttan giden tünellere dönüştürülmesi de planlar arasında. En kolay iş yapılan ekonomi-Singapur Singapur, Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Kurumu'nun düzenlediği '2008'te İş Yapmak' adındaki yıllık ankette, iki yıl üst üste dünyada iş yapmak için en iyi yer seçildi. 178 ekonominin katıldığı ankette; iş yapabilmenin kolaylığı, eleman bulma, kredi alma, vergi ödeme ve sınırlar ötesi ticaret alanlarında değerlendirme yapılmıştı. Singapur ilk sırayı korurken, Yeni Zelanda, ABD, Hong Kong, Danimarka, Birleşik Krallık, Kanada, İrlanda, Avustralya, İzlanda, Norveç, Japonya, Finlandiya, İsveç, Tayland, İsviçre, Estonya, Gürcistan, Belçika, Almanya, Hollanda, Letonya, Suudi Arabistan, Malezya ve Avusturya ilk 25'i oluşturuyor. Türkiye 57. sırada. Sıralamalar, zaman ve maliyet açısından iş yönetmeliğinin 10 belirleyici kriteri üzerine kurulmuş. Amaç; şirket kurma, ticaret, vergi sistemi ve şirket kapama konularının yerine getirilmesi için hükümet şartlarında kolaylık sağlamak. Sıralama, makroekonomik politika, alt yapı kalitesi, para volatilesi, yatırımcı algıları veya suç oranlarını yansıtmıyor. 2003'ten itibaren 'İş Yapmak' anketi, 113 ülkede reform yapılmasına öncülük etmiş. Dünya Ekonomik Forumu Global Bilgi Teknolojileri Raporu Sıra 2006 2007 2008 1 ABD Danimarka Danimarka 2 Singapur İsveç İsveç 3 Danimarka Singapur İsviçre 4 İzlanda Finlandiya ABD 5 Finlandiya İsviçre Singapur Hükümet sıralaması Accenture tarafından yapılan E-Hükümet müşteri hizmetleri sıralaması Sıra 2003 2004 2005 2007 1 Kanada Kanada Kanada Singapur 2 Singapur Singapur ABD Kanada 3 ABD ABD Danimarka ABD 4 Danimarka Avustralya Singapur Danimarka 5 Avustralya Danimarka Avustralya İsveç Kaynak: Accenture e-Government Leadership Reports Genel rekabetçilik Dünya Ekonomik Forumu Global Rekabetçilik Endeksi sıralaması Sıra 2004 2005 2006 2007 1 ABD ABD ABD ABD 2 Finlandiya Finlandiya BK İsviçre 3 Danimarka Danimarka Danimarka Danimarka 4 İsviçre İsviçre İsviçre İsveç 5 İsveç Singapur Japonya Almanya 6 Almanya Almanya Finlandiya Finlandiya 7 Singapur İsveç Almanya Singapur 8 Hong Kong Tayvan Singapur Japonya 9 BK BK İsveç BK 10 Japonya Japonya Hong Kong Hollanda Kaynak: World Economic Forum Global Competitiveness Reports Dünyanın zirvedeki servis ekonomileri-2007 Sıralama Ekonomi 1 Hindistan 2 Çin 3 Malezya 4 Tayland 5 Brezilya 6 Endonezya 7 Şili 8 Filipinler 9 Bulgaristan 10 Meksika 11 Singapur Kaynak: A.T. Kearney Global Services Location Index 2007 İş yapma kolaylığı Dünyanın en kolay iş yapılan yerleri Sıra 2007 2008 1 Singapur Singapur 2 Yeni Zelanda Yeni Zelanda 3 ABD ABD 4 Kanada Hong Kong 5 Hong Kong Danimarka 6 BK BK 7 Danimarka Kanada 8 Avustralya İrlanda 9 Norveç Avustralya 10 İrlanda İzlanda Kaynak: World Bank Report: "Doing Business 2008" Zirvedeki 20 iş çevresi Sıra Ülke Puan 1 Danimarka 8.77 2 Kanada 8.75 3 ABD 8.59 4 Finlandiya 8.59 5 Hong Kong 8.58 6 Singapur 8.58 7 Hollanda 8.57 8 BK 8.57 Kaynak: The Economist Intelligence Unit, in its Business Environment Ranking (2006-2010) Yakın gelecekteki projeler Büyük düşünmek Singapur otoriteleri iş merkezine ayrılan bölgede ofis alanını genişletmeyi planlıyor. Tasarladıkları genişletme, üç milyon metrekare ofis alanı- ki bu da hemen hemen Hong Kong'un tüm iş alanına denk geliyor. Ofis kiralama, geçtiğimiz iki yılda inanılmaz hızlı bir artış gösterdi, bu kira artışının en önemli sebebi; ekonominin hızla büyümesi ve ofis arzının yavaşlaması. Bu genişleme çalışmalarının özel şirketler tarafından gerçekleşmesi bekleniyor. Gençlik olimpiyatları Singapur, Ağustos 2010'da gerçekleşecek Gençlik Olimpiyatları'na ev sahipliği yapma şansı kazandı. Şehir-ülkede gerçekleşecek ilk Olimpiyat oyunlarının, 30 milyon dolara mal olması tahmin ediliyor. Üç binden fazla atletin katılacağı olimpiyatlar, Singapur ekonomisine artı katkı sağlayacak. Turizm Singapur'un Changi Havaalanı, bütçe havayollarına verdiği yeri genişletme kararı aldı. Bütçe havayolları bölümü Mart 2006'da açıldı ve 2.7 milyon yolcuya, 20 şehre ucuz fiyata seyahat imkanı tanıyor. Temmuz itibarıyla amaç, 10 milyon Singapur Doları tutarında bir yatırım ile yolcu kapasitesini 7 milyona çıkarmak. 2009 itibarıyla, bilet ve bagaj kontrolü ve yolcu giriş kapısını artırmayı planlıyor. Singapur popüler bir turizm merkezi. 2006'da 9.7 milyon turist Singapur'u ziyaret etti. Turizmi daha da geliştirmek adına hükümet kumarı yasal hale getirdi ve bir tane şehir merkezinde bir tane de meşhur eğlence adası Sentosa'da iki kumarhanenin açılmasına izin verildi. Sağlık turizmi alanında Singapur öncü girişimlerde bulundu. Yaklaşık 200 bin yabancı sağlık hizmetlerinden yararlanmak üzere, Singapur'a geliyor. 2012 itibarıyla, bir milyon sağlık turisti ile üç milyar dolar kazanç hedefleniyor. Böylelikle, sağlık endüstrisiyle 13 bin yeni iş imkanı yaratılacak. Çin'in yanıbaşında, avuç içi kadar bir fason atölyesi... Ülkelerin gelişimi, büyümesi üzerinde pek çok etken olduğundan söz edilebilir. Coğraf" konumları, hammadde kaynakları, üretim olanakları, nüfus yapıları ve daha pek çok farklı etken. Ortak olan ise, tüm ülkelerin daha güçlü bir ekonomiye sahip olmak, sürdürülebilir bir büyüme stratejisi geliştirebilmek istediği. ABD'den Japonya'ya, AB ülkelerinden Kanada'ya pek çok gelişmiş ekonomi ülkesi var yeryüzünde. Bu ülkelerin hemen hepsi, belirli bir açıdan bir takım avantajlara sahiptirler. Yer altı kaynakları, teknolojik olanaklar, nüfus yapısının uygunluğu şeklinde ortaya çıkan bu avantajlar; bu ülkeleri diğerlerinin arasında farklı kılar, dünya ekonomisine ve büyümesine yön vermelerini sağlar. Bütün bu büyük ve güçlü ülkelerin dışında bambaşka, küçücük bir ülke göze çarpmakta, her geçen gün dikkati daha da çekerek. Kendisinden beklenmeyen ölçüde başarı ile büyüyen, küçücük alanında adeta bir büyüme ve ekonomi mucizesi yaratan bu ülke, dünyayı kasıp kavuran Çin ekonomisinin yanı başında yer alıyor üstelik. Pek çok ülkenin ve toplumun gıpta ettiği, kendisine günden güne daha fazla göçü çekmeye başlayan bu ülkenin adı Singapur. Küçüldükçe büyümek daha mı kolay acaba? Çok değil daha 45 yıl öncesine kadar sömürge durumunda olan, bundan iki yıl sonrada bağımsızlığa kavuşan bir küçük ekonomi öyküsü Singapur. Çin'in, Tayvan'ın yanıbaşında pek dikkate alınmayan, dünyanın fason atölyesi olarak görülen bu ülke, kısa sayılabilecek bir sürede kendisinden beklenmeyen bir planlama ve performansla önemli bir çekim ve cazibe merkezi durumuna geldi. İthal edilen ürünlerin gereken aşamalardan geçirilerek ihraç edilmesi merkezli bir büyüme başarısı söz konusu Singapur'un. Belki gerçekten de bir fason atölyesi gibi çalışıyor aslında. Ama, kendisine ekonomi devleri arasında yer bulması, her geçen gün daha çok insanın bulunmayı istediği bir yer olması; bir fason atölyesinden çok daha öteye taşımış durumda artık onu. Özellikle üretim stratejilerinin doğru saptanması, başarılı bir turizm politikası uygulanması; Singapur'un pek çok gelişmekte olan ülkenin arasından hızla sıyrılıp farklı bir yere oturmasını beraberinde getirdi. Bu noktada en önemli virajlardan birini de, yanıbaşında patlayan Çin ekonomisinden zarar görmek bir yana, onu kendi yararına kullanarak aldı 4,5 milyon nüfüslu bu ada ülkesi. Biz "taaa" buralarda "taaa" oralardaki Çin ekonomisinden şikayet ederken, Çin mallarının istilasından dem vururken; Singapur, o rüzgârda sürüklenmek bir yana, yelkenlerini doldurmak için kullanıyor belki de o rüzgârı. Bu büyüme gelişme potansiyeli, ülkenin kabına sığamaması, gerek yerleşim, gerekse ofis alanı bakımından yeni birşeyler yapılması sonucuna yol açtı. Özellikle insan gücü gereksiniminin karşılanabilmesi için göçe yeşil ışık yakılması, önemli gelir kaynaklarından birinin turizm olması; ülkenin alan üretmek zorunda olması anlamına geliyor. Bunun için yapay adalar oluşturmaktan, var olan alanı daha etkin kullanmaya dek (yer altına ya da gökyüzüne doğru büyüyen binalar gibi), hayranlık uyandıran çözümler üzerinde çalışıyor bu küçük mucizenin sahipleri. Biz bütün ülke ekonomisinin İstanbul'da toplanmasından, gelişmeyi tüm ülke coğrafyasına yayamamaktan şikayet edip, bir yandan da o İstanbul'u bile yönetemezken, Singapur'luların yaptıklarından alabileceğimiz dersler yok mudur sizce? Gözüken o ki; bir ülkenin büyümesinin, gelişmesinin yollarının, uygulanacak yöntemlerin hepsi bir yana, aslolan, duruma uygun ekonomi politikaları geliştirmek, insan gücüne ve eğitime doğru ve etkin yatırımlar yapmak. Avuç içi kadar bir yerde neler yapılabildiğine bakar mısınız?