Bankacılıkta toplam aktifler %13 arttı

İSTANBUL - Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından bankacılık sistemine ilişkin hazırlanan Haziran 2008 raporuna göre, sektörde toplam aktifler bir önceki yıl sonuna göre yüzde 13 artarak 633 milyar YTL oldu.

Rapora göre, Mart 2008 itibariyle yüzde 67 olan toplam aktiflerin gayri safi yurt içi hasılaya oranı, Haziran 2008'de yüzde 69 düzeyinde gerçekleşti. Bankacılık sektörünün toplam bilançosu, 2008 yılının ilk yarısında Aralık 2007'ye göre 71,8 milyar YTL artış kaydetti.

Yılın ikinci çeyreğinde bilanço büyümesi yavaşlarken, finansal varlıklar özellikle yabancı para cinsinden kalemlerde azaldı. Bu nedenle yılın ikinci çeyreğinde aktif yabancı para kalemler azaldı, sektörün bilanço içi açık pozisyonu büyüdü.

Türkiye bankacılık sistemi toplam aktifleri, Haziran 2008 itibariyle bir önceki yıl sonuna göre YTL bazında yüzde 13 artarak 633 milyar YTL, dolar bazında ise yüzde 7 artarak 519 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Mevduat bankalarının 14'ünün bilanço büyüklüğü ortalamanın altında artarken, 3 mevduat bankasının bilançosu küçüldü.

Haziran 2008 itibariyle, bir önceki yıl sonuna göre, sektör toplam aktifleri içinde, mevduat bankalarının ve mevduat kabul etmeyen bankaların payları değişmeyerek, yüzde 97 ve yüzde 3 düzeyinde gerçekleşti.

Toplam aktiflerin, kredilerin ve mevduatın dağılımında, banka gruplarının paylarında Aralık 2007'ye göre değişiklik olmazken, Haziran 2008 itibariyle aktif büyüklüklerine göre ilk beş banka içinde 1 kamu bankası ve 4 özel banka yer aldı. İlk on banka arasında ise 3 kamu bankası, 5 özel banka ve 2 yabancı banka bulundu.

Sektör bilançosunda Aralık 2007'ye göre, YTL aktifler yüzde 13, yabancı para aktiflerin YTL karşılığı yüzde 12 oranında büyürken, buna karşın YTL pasifler yüzde 11, yabancı para pasiflerin YTL karşılığı da yüzde 17 oranında arttı.

Buna göre bilanço içinde yabancı para aktiflerin payı yüzde 29 düzeyinde değişmeden kalırken, yabancı para pasiflerin payı ise yüzde 33'ten yüzde 35'e çıktı.

Kalan vadelerine göre, bankacılık sisteminin toplam varlıklarının yüzde 33'ünün vadesi 3 ayın, yüzde 51'inin vadesi ise 1 yılın altında gerçekleşirken, toplam varlıkların yüzde 49'u 1 yıl ve üzeri vadeye sahip bulunuyor.

Haziran 2008 itibariyle, toplam aktifler içinde kredilerin payı Aralık 2007'ye göre 3 puan artarak yüzde 53'e yükselirken, finansal varlıkların payı ise 2 puan azalarak, yüzde 29'a geriledi.

Takipteki krediler arttı, karşılama oranı düştü

Rapora göre takipteki krediler, bir kısmının aktif yönetim şirketlerine satılmasına rağmen, artmaya devam ederken, karşılıkların takipteki kredileri karşılama oranı düştü. Yabancı para krediler, YTL kredilerden ve bilançodan daha hızla artarken, YTL kredilerin toplam aktiflerdeki payı 2 puan yükselerek yüzde 39'a, yabancı kredilerin payı ise 1 puan artarak yüzde 14'e yükseldi.

Mevduatın krediye dönüşme oranı, Aralık 2007'ye göre 4 puan artarak yüzde 83'e yükselirken, Haziran 2008 itibariyle, bu oran kamu bankalarında yüzde 52, özel bankalarda yüzde 92 ve yabancı sermayeli bankalarda yüzde 111 olarak gerçekleşti. Karşılık öncesi takipteki kredilerin bilanço içindeki payı yüzde 2, toplam kredilere oranı ise yüzde 3 düzeyinde kaldı. Özel karşılıklar düşüldükten sonra takipteki kredilerin toplam krediler içindeki payı ise yüzde 0,5 oldu.

Mevduat bankalarında, Haziran 2008 itibariyle, karşılık öncesi takipteki alacakların toplam kredilere oranı yüzde 3,1 olarak gerçekleşti. Rapora göre toplam mevduat, Haziran 2008 itibariyle, geçen yıl sonuna göre yüzde 13 oranında arttı. YTL mevduat yüzde 12 artarken, yabancı para mevduatın YTL karşılığı yüzde 16 büyüdü. Haziran 2008 itibariyle yabancı mevduat 144 milyar YTL (119 milyar dolar), YTL mevduat ise 260 milyar YTL (214 milyar dolar) düzeyinde gerçekleşti.

Toplam kaynakların yüzde 23;ünü oluşturan mevduat dışı kaynaklar, Haziran 2008 itibariyle bir önceki yıl sonuna göre YTL bazında yüzde 19, dolar bazında yüzde 13 oranında arttı. TBB'nin raporuna göre büyük bölümünü yurt dışından sağlanan kaynakların oluşturduğu "alınan krediler" kalemi dolar bazında yüzde 11 arttı. Sektör öz kaynakları, 2008 yılının ilk yarısında önemli bir değişme göstermezken 74,1 milyar YTL (60,8 milyar dolar) düzeyinde gerçekleşti.

Aralık 2007'ye göre, özel ve yabancı bankaların öz kaynaklarında artış, kamu ve fon bankalarının öz kaynaklarında ise azalma oldu.

Karlılık yüzde 2 arttı

Rapora göre Haziran 2008 itibariyle sektörün net dönem karı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 oranında artarak 8 milyar 4 milyon YTL (6 milyar 568 milyon dolar) olarak gerçekleşti. İlk altı aylık dönemde bankacılık sektörünün aktif karlılığı yüzde 1,3, öz kaynak karlılığı ise yüzde 10,8 oranında gerçekleşti.

Mevduat bankaları grubuna dahil olan kamu bankalarının Haziran 2008 itibariyle öz kaynak karlılığı (dönemsel) yüzde 15, özel bankaların yüzde 11,7 ve yabancı bankaların yüzde 7,9 olarak gerçekleşti. Aynı dönem itibariyle kalkınma ve yatırım bankalarının öz kaynak karlılığı yüzde 4,7 oldu. Yılın ilk altı ayında bankacılık sektörünün faiz gelirleri 38 milyar 616 milyon YTL, faiz giderleri 23 milyar 610 milyon YTL oldu. Net faiz gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 oranında artarak 15 milyar 6 milyon YTL düzeyinde gerçekleşti.

Şube sayısı rekor düzeye ulaştı

Haziran 2008 itibariyle bankacılık sektöründe 46 banka faaliyet gösterirken, toplam şube sayısı 2008 yılının ikinci çeyreğinde 322 adet artarak 8 bin 174'e yükseldi. Kalkınma ve yatırım bankalarının şube sayısı 2, mevduat bankalarının şube sayısı ise 320 adet arttı. Böylece şube sayısı, rekor düzeye yükseldiği Mart 2008'den sonra da artmaya devam etti.

Bankacılık sektöründe, Mart 2008 itibariyle 163 bin 295 olan çalışan sayısı 3 bin 525 kişi artarak, Haziran 2008 itibariyle 166 bin 820'ye yükseldi. Çalışan sayısı Fon bankasında azalırken, diğer banka gruplarında arttı.

2008 yılı ikinci çeyreğinde kredi kartı işlem hacmi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34 artarak 46,6 milyar YTL'ye, banka kartı işlem hacmi ise yüzde 14 artarak 37,9 milyar YTL'ye çıktı. Yıllık bazda kredi kartı işlem hacmi 164 milyar YTL, banka kartı işlem hacmi ise 139,3 milyar YTL oldu.

İnternet bankacılığı aktif müşteri sayısı ise Haziran 2008 itibariyle, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 34 artarak, 4,8 milyon kişiye yükseldi. Müşterilerin yüzde 89'u bireysel, yüzde 11'i kurumsal müşterilerden oluştu. İnternet bankacılığından yapılan işlemler geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13 artarak, 193 milyar YTL'ye ulaştı. Ağırlıklı olarak havale işlemlerinden oluşan finansal işlemler yüzde 10 oranında artarken, aynı dönem için, yatırım  işlemleri yüzde 22 artış gösterdi.

Yabancı para cinsi finansal varlıklar azaldı

Raporda yer verilen değerlendirmede, ekonomik faaliyetin büyüme hızında yılın ikinci çeyreğinde görülen yavaşlama, uluslararası finans piyasalarında yaşanan dalgalanma ve bunun yatırımcı davranışlarına olan olumsuz etkileri ile siyasi belirsizliğin artmasının, bankacılık sektörünün performansına yansıdığı belirtildi.

Yatırımcı algısının olumsuza dönmesi sonucu, özellikle TL mevduatın vadesi kısaldığı, repo işlemlerinden sağlanan fonların payı arttığı belirtilen değerlendirmede, faiz oranlarının yükselmesinin kar hacmini olumsuz etkilediği, yabancı para cinsi finansal varlıkların yılın ikinci çeyreğinde azaldığı aktarıldı.

Uluslararası piyasalarda yaşanan sorunlar nedeniyle, bankaların risk dengeleme (hedge) çabalarını artırarak devam ettirdikleri ifade eden değerlendirmede, risk dengeleme amaçlı işlemlerin etkisiyle, türev finansal araçların yılın ilk yarısında yüzde 44 artarak, 228 milyar YTL'ye yükseldiği kaydedildi. Değerlendirmede, finansal kurumların toplam piyasa değerinin 2007 yıl sonundaki 115 milyar dolardan, Haziran 2008 itibariyle 59 milyar dolara gerilediği  bildirildi.