ÇED yönetmeliği 'yok' acil düzenleme gerekiyor

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği'ni yürürlükten kaldırarak yerine yayınlanan yeni ÇED yönetmeliği Çevre Mühendisleri Odası'nın (ÇMO) açtığı davalar sonucunda geçersiz kaldı. ÇMO Başkanı Baran Bozoğlu, ortada ÇED yönetmeliği kalmadığını belirterek, bu durumun yatırımların başlamasını da kanunen engellediğini, yatırımlar için acilen tüm tarafların görüşü alınarak yönetmeliğin yenilenmesi gerektiğini kaydetti.

ÇMO Genel Merkezi'nde düzenlediği basın toplantısıyla ÇED sürecine ilişkin gelinen hukuki noktayı değerlendiren Baran Bozoğlu, Oda ve diğer kurumlar tarafından açılan davalar sonucunda 25 Kasım 2014 tarihinde yayınlanan ÇED yönetmeliğinin, kapsam ve tanım maddelerine ilişkin yürütmeyi durdurma kararı verildiğini bildirdi. Bu durumda sözkonusu yönetmeliği artık yok hükmünde olduğunu belirten Bozoğlu, "Bir yatırıma başlanabilmesi için ÇED onayı zorunlu. Ancak mahkemenin bu kararı ile birlikte mevcut yönetmelik yok hükmünde olduğu için, hukuki olarak herhangi bir yatırıma başlanması mümkün değil" dedi. Hukuki sorunun çözümü için acilen yönetmeliğin yenilenmesi gerektiğinin altını çizen Baran Bozoğlu, bunu yaparken de ilgili tüm kesimlerin görüşünün alınması gerektiğini bildirdi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yatırımcılara yönelik ÇED sürecini hızlandırmak adına sözler verdiğini hatırlatan Bozoğlu, "Yatırımı hızlandırmak adına yönetmeliği by pas etmeye çalışmak aslında sonuç itibarıyla yatırımcılara daha büyük problemler yaratıyor" dedi.

ÇMO olarak hazırlanacak yönetmeliğe, hassasiyetlere uygun olmak şartıyla her türlü desteği vermeye hazır olduklarını belirten Bozoğlu, "Yatırımcıların önünü açacak, toplumu bilgilendirmeyi esas alan bir yönetmelik oluşturulmalıdır" dedi.

Bozoğlu, yürütme kararlarının durdurulduğu maddelerle ilgili şu bilgileri verdi: "Yönetmeliğin kapsam başlığında 2'nci maddenin c bendinde yer alan "Çevresel etki değerlendirmesi kapsamına giren projelerin inşaat, işletme ve işletme sonrası izlenmesi ve denetlenmesini, kapsar" ifadesinin ve yönetmeliğin tanımlar başlığında 4'üncü maddenin i bendinde yer alan "Çevresel etki değerlendirmesi süreci: Gerçekleştirilmesi planlanan projenin çevresel etki değerlendirmesinin yapılması için başvuru ile başlayan; inşaat, işletme ve işletme sonrası çaYönetmeliğin 20'nci maddesindeki sürelerin uzatılması ve durdurulması başlığı kapsamında bakanlıkça sürelerin belirsiz biçimde uzatılması ve sürecin durdurulmasının hukuka uygun olmadığına kararı verildiğini aktaran Bozoğlu, "Bu madde uyarınca birçok projenin ÇED süreci durdurulup ya da süre tanınarak yıllarca sürüncemede bırakılabiliyordu. Bu durum hem yatırımcıyı mağdur ediyor hem de uygun olmayan projelerin "uygun hale getirilmesi" için süre tanınmasına, halkın projeleri takip etmesine engel olabiliyordu. Bu kapsamda sürüncemede bırakılan bütün ÇED süreçleri boşa düşmüş oldu" dedi. lışmaları kapsayan süreci," ifadesinin yürütmesi Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı ile durdurulmuştur. Yine yönetmeliğin 4'üncü maddesinin p bendindeki "izleme ve kontrol" tanımının da yürütmesi aynı karar ile durdurulmuştur. Bu karar, mahkemenin daha önce izlemelere dair verdiği karar üzerine yapılan 9 Şubat 2016 tarihli yeni yönetmelik düzenlemesini de hükümsüz kılmıştır."

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararı ile yönetmeliğin temel dayanağının ortadan kaldırıldığını aktaran Bozoğlu, "Mahkemenin kararı ise her zaman, her platformda vurguladığımız Anayasa Mahkemesi kararlarına ve sağlıklı çevrede yaşama hakkına dayanıyor" diye konuştu.

'Entegre projelerde bütüncül ÇED zorunlu'

Entegre projelerin tamamını kapsayan ÇED süreci ile ilgili mahkemenin aldığı kararları da anlatan Bozoğlu, "Yönetmeliğin 25'inci maddesine göre bakanlık isterse projenin bütün ilgili tesisleri kapsanarak bir ÇED raporu hazırlanıyordu. Bu maddenin de yürütmesi durduruldu ve Mahkeme tarafından verilen kararda, tabiri caizse Bakanlığın çevresel ve bilimsel hassasiyetle davranması gerektiğine, ÇED'in bütüncül ele alınmasının önemine ve kümülatif etkinin göz önünde bulundurulmasına vurgu yapıldı" diye konuştu.Bozoğlu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığını, yatırımcıları, çevre sektörünü, ekolojik krize karşı mücadele eden bütün kişi ve kurumları ekim ayında yapılacak ÇED Çalıştayı'na davet etti.

"ÇED süreci bekleme odalarına alınamayacak"

Yönetmeliğin 20'nci maddesindeki sürelerin uzatılması ve durdurulması başlığı kapsamında bakanlıkça sürelerin belirsiz biçimde uzatılması ve sürecin durdurulmasının hukuka uygun olmadığına kararı verildiğini aktaran Bozoğlu, "Bu madde uyarınca birçok projenin ÇED süreci durdurulup ya da süre tanınarak yıllarca sürüncemede bırakılabiliyordu. Bu durum hem yatırımcıyı mağdur ediyor hem de uygun olmayan projelerin "uygun hale getirilmesi" için süre tanınmasına, halkın projeleri takip etmesine engel olabiliyordu. Bu kapsamda sürüncemede bırakılan bütün ÇED süreçleri boşa düşmüş oldu" dedi.