Çinli firmalar patent tescil davasında

Gamze ŞENER

İSTANBUL - Türk Patent Enstitüsü, son günlerde tasarım konusunda Türk firmalarını mahkemeye veren Çinli firmalarla meşgul durumda. Çin'in politikasını "Taklitçilikten kurtulmak istiyorlar.
Artık hepsi tescil peşinde" diye yorumlayan Adres Patent Genel Müdürü Ali Çavuşoğlu, Türk firmalarının fuarlarda görüp üretme alışkanlığını "kurnazlık" olarak tanımlıyor ve Çinlilerin tescil atağının bu duruma son vereceğini ifade ediyor. Çin'in yalnızca geçtiğimiz yıl 500 bin adet başvuru ile yaptığı 'patent atağı' dikkat çekerken, tüm dünyada patent başvurularında birinci sırada olduğu belirtiliyor.
Ali Çavuşoğlu, Türk firmalarının tescil ve patent konusunda yeteri kadar atak olmadığını belirterek, "Türk işadamları Çin'de bir fuara gidiyor. Orada gördüğü  ürünü gelip, Türkiye'de yapmaya çalışıyor. Çinliler bunu fuara çıkarmadan önce tescil ettirmiş oluyor zaten. Türk firmalar mucitlik değil, kurnazlık yapıyor" diye konuştu. Özellikle bu yıl içinde patent ve fayda modellerinde gelen itirazların yarısından çoğunun Çinlilerin aldığı tasarımlar olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, "En çok Çin fuarlarını gezdikten sonra yeni bir ürün bulmuşlar gibi tescil ettirmeyi düşünüyorlar. Ama bu uzun vadede fayda getirmiyor. En çok beyaz eşya, mobilya ve aydınlatma sektöründe bunu görüyoruz. Patentte
her yıl yüzde 25'ten fazla artış gözlemliyoruz. Artışın sebebi, kårlılık için tek unsurun yeni üründe olduğunun görülmesi" dedi.

'Patenti teşvik ediyorlar'

Çin'in patent stratejilerinin gerçekleşmesi halinde Amerika ve Avrupa'nın toplamını da geçeceğini ifade eden Çavuşoğlu, "Başarma ihtimalleri çok yüksek. Global anlamda pek çok firma üretimini oraya kaydırdı. Mühendislere patent desteği veriyorlar. Artık her patente para ödülü veriyorlar. Patent için teşvik ediyorlar" dedi ve şunları söyledi: "Çin'in patent savaşına katılması 5-6 yıllık bir olay. Türkiye'de de patent alımı nakit para ödülleri ile teşvik edilmeli. Bizim ülkemizde de 1 milyon civarında mühendis var. Bu tarz ödüller verilmesi mühendislerimize motivasyon sağlar. Şu an verilen teşvikler sadece çok büyük firmaların işine yarıyor. KOBİ'ler, küçük firmalar ve bireysel mucitlere bir fayda sağlanmıyor. Ar-Ge kanun teşviği, 50 tane mühendisi olan firmaları kapsıyor. Küçük firmaların da büyümesi için bu teşviklerin tabana yayılması lazım. Son teşvikler küçük firmalara çokfayda sağlamıyor." Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz de Türkiye'de patent alımında ciddi bir artış olduğunu belirtti ve birçok firmanın 2023 hedefine odaklandığını ifade etti.

'Çinliler bizi taklit ediyor'

Türk firmaların Çinli firmaları taklit ettiği iddiasının aksine, özellikle ev tekstili ürünlerinde Çinlilerin taklitçiliğinden yakınan Yamankaradeniz, "Üreticilerimiz, tasarımlarımızın Çinli üreticiler tarafından taklit edildiğini savunuyor. Yurtiçinde patent konusunda bir duyarlılık oluştu. Ancak yurtdışında aynı hassasiyeti göstermiyoruz. Bunda maliyetin etkisi çok büyük. Tescil sistemini gecikmeden yapmamız gerek" açıklamasını yaptı. Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Ramazan Davulcuoğlu ise "Artık mobilya sektöründe yeni patent almak kaçınılmaz.
Türkiye'de de tasarım öne çıkmaya başladı" görüşünü savundu.

1995'te Türkiye'de Çinli firmalar tarafından alınmış hiç bir patent bulunmazken izleyen yıllarda
çok düşük adetlerde başvurular oldu. 2006'dan sonra yıllık bazda alınmış patent sayısı10' u geçti. 2006 sonrasında ikiye katlanarak devam etti ve geçen yıl, 2011'de, 2010'a kıyasla yaklaşık 3 kat artarak 63'e ulaştı. Yine geçen yıl 7 "faydalı model' başvurusu yapıldı. 4 de "endüstriyel tasarım" başvurusu geldi. Toplamda Çinli firmalar 2011'de 74 başvuru yaptı.