Doğuş İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Gönül Talu açıklıyor / Baraj inşaatları istihdam sorununa da ilaç olacak

Uluslararası piyasalarda saygın inşaat şirketleri arasında yer alan ve bugüne kadar barajlar, hidroelektrik santrallar, otoyollar, köprüler, tüneller, limanlar, marinalar, tarımsal projeler, demiryolları gibi 250'den fazla projede 9 milyar dolarlık iş bitiren Doğuş İnşaat'ın Yönetim Kurulu Başkanı Gönül Talu 'Dünyayı inşa eden Türkler' yazı dizisinin ilk konuğu oldu. Şu anda elindeki taahhüt miktarı 2.5 milyar dolar olan Doğuş İnşaat, Ukrayna'dan Körfez ülkelerine, Bulgaristan'dan Fas'a, Libya'dan Hırvatistan'a kadar birçok ülkede yeni projelere start vermeye hazırlanıyor. 1950 yılında kurulan Doğuş Holding'in lokomotif şirketlerinden Doğuş İnşaat'ın gerçekleştirdiği ilklerini, tamamlanan ve devam eden projelerini, hedeflerini, sektörde neredeyse yarım asrı deviren Yönetim Kurulu Başkanı Gönül Talu anlattı. Krizler, İNTES üyesi inşaatçıları yurt dışına çıkardı 1980'lerin başında yurtdışına açıldıklarını anlatan Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) üyesi Doğuş İnşaat'ın Yönetim Kurulu Başkanı Talu, "O dönemde Türkiye'de üç barajı birden yürütüyorduk. Sonra işler kötüye gitti. Yurtdışına çıktık. 1980-1990 yılları arasında Libya'ya gittik. Oradan Yemen'e. Yemen'in en büyük barajı olan Marib Barajı'nı yaptık. Sonra Türkiye'de otoyollar dönemi başladı ve tekrar Türkiye'ye döndük. Burada kriz başlayınca yeniden dışarıya çıktık. Bu kez de Fas'a gittik. Yani krizler yurtdışında iş alma zorunluluğunu ortaya çıkardı ve biz krizlerden küçülerek değil, büyüyerek çıktık. Yanı sıra yurtdışında da güçlenmiş, yeni işlerin kapısını açmış olduk" diye konuştu. Konut sektörü nedeniyle sıkıntı yaşayan inşaatta çıkış yolunun altyapı yatırımları olduğunu söyleyen Talu, şirketin Ulaştırma Bakanlığı'nın portföyündeki köprü, otoyol ve demiryolları ihalelerine gireceğini bildirdi. Sektörün canlanması için altyapı yatırımları başlamalı İnşaat sektörü yıllar itibariyle çok değişik durumlar gösteriyor. Geçtiğimiz yıllarda konut sektöründe anormal patlama yaşandı. Hem Toplu Konut'un yaptığı inşaatlar oldu, hem de özel sektörün. Ondan dolayı da inşaat sektörünün büyümedeki payı arttı. Fakat bugün gelinen noktada o kadar çok sayıda konut yapıldı ki, onların satılmasında ve pazarlamasında sıkıntılar yaşanıyor. Son dönemde alışveriş merkezleri cazip pazar oldu, adeta moda haline geldi. Ama sonunda bunları yapan firmalar ne olur, o alışveriş merkezlerinin durumu ne olur, bilmiyorum. Bu nedenlerle iş dünyasının ve insanların maliyetlerini düşürecek, huzurunu ve refahını artıracak, onlara zaman kazandıracak demiryolu, köprü, sulama, baraj, otoyol gibi alt ve üstyapı yatırımlarını başlatmamız gerekiyor. Bu girişim inşaat sektörünün ve yan sektörlerinin canlanmasına da katkı sağlayacaktır. Köprü-otoyol özelleştirmelerine Avrupalılar'la ortak girebiliriz Ulaştırma Bakanlığı'nın planlamasında bazı otoyol ve demiryolları gibi projeler var. İzmit Körfez geçişi, İstanbul-İzmir otoyolu yapılacak. Köprü ve otoyollar özelleştirilecek. Tekerlekli vasıtalar için boğazın altından bir geçit yapılacak. Biz üçüncü köprü ve İstanbul-İzmir otoyolu dahil çıkacak birçok proje ile ilgileniyoruz. Sanıyorum köprü ve otoyol özelleştirmelerinde 'Bunları alıp işletin. Karşılığında otoyol yapın' denilecek. Biz de bu projeye Avrupalı bir firma ile girmeyi düşünüyoruz. Görüşmelerimiz sürüyor. Ankara-Yozgat-Sivas demiryolu hattı ile ilgileniyoruz. Yani devletin her türlü altyapı yatırımlarını yakından takip ediyoruz ve içinde olmaya çalışıyoruz. Yusufeli bekliyor, Boyabat 4.5 sene sonra bitecek Türkiye'de ilk baraj projesini yapan Türk firması biziz. Şimdi Yusufeli, Aslancık, Boyabat gibi barajları yapıyoruz. Yusufeli'de Fransız firmanın tavrı nedeniyle bir sıkıntı yaşıyoruz. Çevre konusunda bitmez tükenmez istekleri var. Bu bizim devletin birimlerini rahatsız etti. Onların yerine getirilmesi sonrasında sanıyorum başlayacak. Boyabat Barajı, 510 megavat ile en büyük hidroelektrik santrallardan biri olacak. 700-750 milyon dolarlık yatırım... 4.5 sene içinde bitireceğiz. Giresun'un Tirebolu ilçesinde kurulacak olan ve yap-işlet-devret (YİD) kapsamından çıkarılıp özel sektöre açılan 90 megavatlık Aslancık Barajı'nı yapıyoruz. Ben hidroelektrik konusunda oldukça dertliyim. Geçmişten bu yana hidroliklerde ihmal edilmişlik vardır. Bu projeler durduruldu, gaz projelerine öncelik verildi. Türkiye'de hidrolik kaynakların sadece yüzde 40'ını kullanıyoruz. Kendi kaynağımız dururken dışarıdan gaz getirip enerji üretiyoruz. Bu aslında bir ülke için kabul edilebilecek bir şey değil. Her yıl 10 milyar dolar denize bırakılıyor. 1950'de kurulan Doğuş Holding'in lokomotif şirketlerinden Doğuş İnşaat'ın gerçekleştirdiği 'ilk'lerini tamamlanan ve devam eden projelerini, hedeflerini sektörde neredeyse yarım asrı deviren "duayen" yönetim kurulu başkanı Gönül Talu anlattı... Dubai, Katar ve Romanya'dan çok teklif var Her gittiğimiz yerde ülkemizi en iyi şekilde temsil etmeye çalışıyoruz. Biz Fas'a ilk giden Türk müteahhidiyiz. Orası dünyanın en zor pazarlarından biridir. Fransız kültürü vardır. Fransızca konuşurlar. 5 yıldan beri orada çalışıyoruz. Fas Krallığı tarafından düzenlenen 30 kilometre uzunluğundaki uluslararası otoyol inşaatı ihalesini 85 milyon dolara almıştık. Fas Krallığı'ndan iş alan ilk Türk firması olmuştuk. Otoyol geçen yıl Fas Kralı 6. Muhammed tarafından açıldı. Fas'ta yeni bir proje daha aldık. 45 kilometre uzunluğunda, 120 milyon dolar değerinde Marakeş'te yeni bir otoyol yapacağız. Fas'ta iş hacmimiz 500 milyon doları aştı. Bize özellikle Dubai, Abu Dabi, Katar ve Romanya'dan çok teklif var. Bunları değerlendiriyoruz. Dünyada konut sektöründe yaşanan krizden sonra özellikle Körfez ülkelerinde birçok firma elendi. İşini iyi yapan müteahhit azaldı. Biz de Körfez ülkelerindeki imkânlara bakıyoruz. Barajlara başlayınca çalışan sayısı 6 bine çıkar Özellikle üstyapıda çok fazla yatırım olunca mühendis bulmakta zorlanıyoruz. Bina inşaatlarında çalışacak mühendis temininde zorluk çekiliyor. İşçi problemi de var. Bizde 3 bin kişi çalışıyor, barajlara başlayınca sanıyorum bu sayı 6 bine çıkacak. Baraj inşaatları; enerji ve sulamanın yanı sıra istihdam için de ilaç gibi olacak. Yurtdışına işçi götürmek zor olduğu için biz daha çok orada daha ucuz Hintli, Çinli ve Pakistanlı işçileri tercih ediyoruz. Bir de en büyük sıkıntımız teminat mektubu. Avrupalılar binde birlerle teminat getiriyor. Bizim Türk bankalarının mektupları kabul edilmiyor. Bir kontra garanti isteniyor. Bu durum da komisyonu binde birden yüzde 5'e çıkarıyor. Zaten yüzde 5 kâr marjı ile çalışıyorsunuz. Bu da kârınızın neredeyse tamamını götürüyor. İNTES ve Müteahhitler Birliği olarak bu konuda çok çalışmalar yapıldı. Herkes iyi niyetli çözüm bulmaya çalışıyor ama hâlâ sorun çözülemedi. Libya'da emeğimiz çok yine gideceğiz Ukrayna'nın Kiev şehrinde Dinyeper Nehri üzerindeki demiryolu ve otoyol geçişini sağlayan köprü inşaatını yaptık. Ukrayna'da yeni projeler var. Havaalanı projesinin ihalesine katılacağız. Zor bir pazar olmasına rağmen biraz fatura ödedik, devam edelim diyoruz. Libya Türk müteahhitlerinin çıraklık dönemidir. Libya'da çok emeğimiz var. Yakın gelecekte sanıyorum oraya yeniden gideriz. 2009'da Kaddafi'nin 40. yıl kutlamaları var. Ona yetiştirmek için önemli işler yapıyorlar. Türk müteahhitleri orada sanıyorum 5 milyar dolarlık iş aldılar. Bizim de orada geçmiş yıllardan 30-35 milyon dolarlık bir alacağımız var. 15 yıldan fazla oldu. Bir şekilde onu alacağımızı tahmin ediyorum. Belediye metro ihalelerine bakıyoruz Bugüne kadar 9 milyar dolarlık iş, 250'den fazla proje ürettik. Şu anda elimizdeki iş miktarı 2-2.5 milyar dolar civarında. Otogar-Bağcılar arasında metro yapıyoruz. Kadıköy-Kartal metrosu ve Marmaray'ın bir bölümünü yapıyoruz. Sinop-Boyabat arasında bir yol yapıyoruz. İstanbul Belediyesi gündeminde metro ihaleleri var. Ümraniye-Üsküdar arası metro inşaatının ihalesiyle ilgileniyoruz. Karadeniz Sahil Yolu'nda cüzi kâr ettik. Kendi bölümümüzü hızla bitirdiğimiz için zarar etmedik. Holding bünyesinde bir gayrimenkul geliştirme şirketimiz var. Onların elinde arsalar var. Buralarda bazı konut projeleri düşünülüyor. Bulgaristan'da ABD'lilere ofis yapacağız Doğuş İnşaat'ı yeniden yapılandırıyoruz. Konuta başlıyoruz. Bulgaristan'da bir ABD şirketinin ofis yatırımını aldık. Hırvatistan ile ilgileniyoruz. Onlar marina yapıyorlar. Soçi ve Yalta'da da marina projeleriyle ilgiliyiz. Türkiye'de biliyorsunuz devam eden marina yatırımlarımız var holdingle beraber. Yap-işlet-devret modeli ile Didim Marina'yı yapıyoruz. Bu yıl bitecek. Seneye de Dalaman marinaya başlayacağız. Bu alandaki tecrübemizle yurtdışındaki projelere de bakacağız. Yol inşaatları sürüyor Doğuş İnşaat, Türkiye'de pek çok yol ve tünel inşaatını bitirdi. Kadıköy-Kartal Raylı Toplu Taşıma Sistemi, Otogar-Bağcılar-İkitelli/Olimpiyat Köyü Raylı Toplu Taşıma Sistemi ve Elektromekanik İşlerin Yapımı ve Araç Temini projeleri, Marmaray'ın ikinci aşama projesinin ihalesi, Sinop-Boyabat Tünelli Geçiş, Karadeniz Sahil Yolu (Arıklı-İyidere), Edirne-Kınalı Otoyolu, Pozantı-Tarsus otoyolunun kısımları, Anadolu Otoyolu (Yarımca-İzmit) şirketin projelerinden bazıları. Baraj projesi yapan ilk Türk şirketi 1970'lere kadar Türkiye'de baraj projelerine yabancılar imza atarken, ilk defa Hasan Uğurlu Barajı, Doğuş'a ihale edildi. Doğuş İnşaat o tarihten sonra birçok baraj inşaatını bitirdi. Bunlar arasında Balahor, Aslantaş, Çakmak, Darlık, Kızıldere, Korkuteli, Marib gibi projeler göze çarpıyor. Şirketin devam eden baraj projeleri arasında Boyabat, Aslancık ve Yusufeli yer alıyor. Hatıralarımı yazmanın zamanı geldi Ben yakında hatıralardan oluşan bir kitap yazacağım. 'Hiçbir şeyi unutmam' diyordum, geçen gün baktım ki bir konuyu unutmuşum. O zaman kendi kendime dedim; "Yazma zamanı gelmiş" diye. Biz çok zorluklar çektik. Bizim yaşadığımız zorlukları şimdikiler yaşamıyor. Yaşatmıyoruz da. Libya'ya ilk gittiğimde, bir konut projesi yapacaktık. Kötü bir otel odasında, 7 kişi ile birlikte 45 gün kaldık. Her gün ton balığı konserve ve ekmek yedim. Şimdi ton balığını çok seviyorum. Sanırım o zamandan alışmışım. Telefon açmak için postaneye giderdik. Telefonla görüşmek için 3-4 saat beklerdik. Bazen bağlayamazlardı. Birkaç ay sonra yeni bir otelin açıldığını duyduk. Sevindik rahat rahat telefon ederiz, Türkiye'dekilerle rahat rahat görüşürüz dedik. Bu durumu rahmetli Ayhan Bey'e (Şahenk) iletip, müjde vereyim dedim. Aradım, onunla konuştuk. Sonra da şirkettekileri arayayım dedim. Adama 'Bir telefon daha etmem gerekiyor' deyince, adam sert bir şekilde 'Az önce aradınız ya' dedi. Ben de 'Bu farklı numara' dedim. Bana baktı 'defol!' anlamına gelen bir şeyler söyledi. Telefon vardı ama bir günde bir kez konuşma hakkı veriliyordu. Doğuş inşaatla büyüdü Doğuş Holding'in temeli Ayhan Şahenk tarafından inşaat sektörüyle atıldı. Holding yıllarca bu sektörle büyüdü. Daha sonra finans sektörünün ağırlığı artsa da Holding içinde inşaat hep ana iş kollarından biri oldu. Doğuş İnşaat, bugüne kadar 9 milyar dolar tutarında pek çok proje tamamladı. Bunlar arasında baraj ve hidroelektrik santraller, otoyollar, binalar, altyapı işleri, köprüler, tüneller, limanlar, tarımsal projeler, su rezervuarları, endüstriyel tesisler ve demiryolları bulunuyor. Şirket bugün Avrupa'nın 7. büyük baraj inşaatçısı. Uluslararası piyasada halen Fas, Bulgaristan, Ukrayna ve Kazakistan'da faaliyet gösteren Doğuş İnşaat, Fas'ı Avrupa'ya bağlayan Asilah-Tanca Otoyolu Projesini, yine Fas'taki Settat Çevre Yolu Projesini ve Kazakistan'da Almati Bişkek Yol İnşaatı 2 Nolu Rehabilitasyon Projesi, Fas'ın Settat Oum-Rbia Otoyolu RN9 Kesimi inşaatını yaptı. Bulgaristan'da Trakya Otoyolu Karnobat-Burgaz Kesimi'ni tamamlayan şirketin Fas Settat Marakeş Yolu üzerindeki yol ive köprüyü kapsayan 3'lü proje geçen yıl Fas Kralı 6.Muhammed tarafından açıldı. Kazakistan'da Astana Yağmur Suyu Sistemi Geliştirme İnşaatı ile Ukrayna'nın Kiev şehrinde Dinyeper Nehri üzerindeki demiryolu ve otoyol geçişini sağlayan köprü inşaatını yapan şirket, Ukrayna'da, Zaporizhzia Atık Su Arıtma Tesisi'ne de imza attı.