Doha görüşmeleri, Cenevre'de yeniden başlıyor

İSTANBUL - Doha küresel ticaret görüşmeleri bugün İsviçre'nin Cenevre kentinde başlıyor. Görüşmelerde tarım sübvansiyonlarının kaldırılması, hem tarımsal hem de endüstriyel ürünlerde vergi tavanlarını indirmek amaçlanıyor. Görüşmelerin birçok hükümet için kötü bir zamanda yapıldığına dikkat çekiliyor. Avrupa bürokrasisi yaz rehavetine, Hindistan'ın azınlık hükümeti istikrarsız bir sürece girerken ABD'de kongre seçimleri yaklaşıyor. Görüşmelerde araba, kimyasallar gibi ürünlerde vergi anlaşmazlıklarının ve ilaç patenti, gıda isim hakkı anlaşmazlıklarının çözülmesi beklenmiyor. ABD ve AB'nin ise tarım ürünleri sübvansiyonlarının kısıtlanmasında hiç olmadığı kadar anlaşmaya yakınlar. Doha toplantılarının başarısız olmasının, dünya ekonomisine uzun dönemde olumsuz etkileri olacağı belirtiliyor. Bazı ekonomistler, ekonomik sorunların yol açtığı korumacı ekonomi politikalarına karşı Doha görüşmelerinin yararlı etkisi olacağını savunuyor. Dünya Ticaret Örgütü'nce düzenlenen görüşmeler için dünya ticaretinin yüzde 95'ini temsil eden 35 resmi yetkiliyi toplantıya davet etti. Dünya Ticaret Örgütü'ne göre olası bir anlaşma dünya ticaretinde ek olarak yıllık 50 ila 100 milyar dolarlık ticaret canlılığına yol açacak. Görüşmeler 2001'de başladı ABd ve müttefikleri ilk görüşmeleri 2001 yılında Katar'ın Doha kentinde başlatmışlardı. Görüşmelerin amacı, yoksul ülkelerin çiftçilerine zengin ülklerin piyasasını açmak. Buna karşılık olarak gelişen ülkelerin, Batılı sanayi mal ve hizmetlerine açması isteniyor. ABD ve AB'nin tarım ve gıda sübvansiyonlarını kesme niyetinde olmamalarında görüşmelerde ilerleme sağlanamadı. 2006 Temmuz'unda Cenevre'de yapılan görüşmeler aynı konularda anlaşma olmaması nedeniyle kesildi. Geçen ay, ABD ve AB tarım ve gıda sübvansiyonları konusunda ödün vermeye çok yaklaştı. AB tarım sübvansiyonlarını yüzde 54 azaltma konusunda söz verirken, ABD ise tarım sübvansiyonlarını yıllık 20 milyardan 13 ila 16 milyar dolar arasına indirmeyi vaat ediyor. Buna karşın ABD Kongresi'nin ve Fransa gibi konuya kuşkulu yaklaşan AB hükümetlerinin anlaşmayı engeleyebileceğine dikkat çekiliyor. Anlaşma için bir çerçeve ortaya çıksa bile, ayrıntılarla ilgili müzakerelerin aylar sürebileceği bildiriliyor. ABD ve AB'nin gelişen ülkelerden pazarlarını yabancı hukuk şirketlerine, bankalara ve diğer hizmet sektörü şirketlerine açması talebi ilk kez ciddi olarak bugünkü toplantılarda tatrışılacak.