Gece fazla çalışanlar dikkat!

Ahmet Metin AYSOY
SGK E. Başmüfettişi

Bu yazımızda, yanlış bilinen ve uygulanan bir konuya dikkat çekeceğiz. Çoğu işçi gece çalışması yapıyor. Çok defa da gece fazla mesai yapıyor. Ancak, fazla mesai ücreti ödenmiyor. Sebep olarak da, gece fazla çalışma yapılamayacağına ilişkin, İş Kanunu’nun 41 ve 69’uncu maddeleri ileri sürülüyor. 
Konu ile ilgili yasa maddelerini kısaca belirtelim.

İş Kanunu'nun 69'uncu maddesi uyarınca,  gece çalışma süresi 7.5 saati geçemez. Ancak, 4.4. 2015 tarihinde yapılan değişiklikle, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işler, yukarda belirtilen 7.5 saatlik sınırlamanın dışına çıkarılmıştır.

Ayrıca, İş Kanunu'nun 41'inci maddesinde, gece çalışmalarında fazla çalışma yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Peki, gece çalışmalarında fazla çalışma yapılırsa, fazla çalışma ücreti ödenir mi?
Haftalık normal çalışma süresi olan 45 saat aşılmamasına karşılık, gece çalışma süresi 7.5 saati aşarsa, fazla çalışma ücreti ödenir mi?

Bu soruların cevabı, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 24.05.2011 tarih ve E:2011/24236-K:2011/15142 sayılı kararında verilmiştir.
Söz konusu kararda:

"İşçilerin gece çalışmaları günde yedi buçuk saati geçemez (m.69/3). Bu hal de günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın bir sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden haftalık 45 saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da gece çalışmasında 7.5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. Dairemizin kararı bu yöndedir (Yargıtay 9.HD. 23.6.2009 gün 2007/ 40862 E,2009/17766K).
Somut olayda davalı işyerinde ayda 2 hafta 22-08 saatleri arasında gece çalışması yapıldığı sabittir. Davacının bu dönemde haftalık çalışma süresi 45 saattir. Ancak günlük çalışmasının 1.5 saatlik kısmı fazla çalışmadır. Davalı işveren bu fazla çalışmanın normal kısmını aylık ücret içinde ödemiştir. Bu durumda davacının %50 zamlı kısım alacağı bulunmaktadır. Mahkemece gerekirse bilirkişiden rapor alınmak suretiyle günlük 1.5 saatlik fazla çalışma alacağının %50 zamlı kısmı hüküm altına alınmalıdır.'' denilmektedir.

Bu karar uyarınca, haftalık 45 saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa bile, gece 7.5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekir.