Geri dönüşümcüler, sokak toplayıcılarının iş gücüne talip

ZEHRA ORUÇ

BURSA - Teknolojik gelişmelerle büyüklüğü 5 milyar doları aşan geri dönüşüm sektöründe, denetimleri artıran Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, izinsiz ambalaj atığını toplayıp, geri kazanan şahıs firmalarına 40 bin lira, şirketlere ise 140 bin lira civarı ceza kesiyor. Tehlikeli atıkları toplama, ayırma ve geri kazandırma faaliyetlerinde ise bu cezalar 1 milyon TL’ye yaklaşıyor. Atık üretiminin kayıt altına alınmasını hedefleyen geri dönüşüm sektörü temsilcileri; sokak toplayıcılarını da kayıt altına alabilmek için istihdamda, teknolojik yatırımlarda, yakıt ve enerjide, yalnızca geri dönüşüm sektörünü kapsayacak özel teşvikleri istiyor.

Değerlendirilebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği (TÜDAM) Yönetim Kurulu Başkanı Vedat Kılıç; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı işbirliğinde hazırlanan, 2014-2017 Ulusal Geri Dönüşüm Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın bir an evvel hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.

Vedat Kılıç, “Çevre Kanunu’nun 29. maddesinde; ‘Çevreye faydalı faaliyetler teşvik tedbirlerinden yararlandırılır’ diyor. Ayrıca, Ekonomi Bakanlığı’nın Ekonomi Koordinasyon Kurulu kararı ile 1 Ağustos 2011 yılında hazırlanan Ulusal Geri Dönüşüm Stratejisi, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na verildi. Çevre Şehircilik Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı işbirliği ile 2014-2017 yıllarını kapsayan proje hazırlandı. Ancak bu çalışmalar maalesef hayata geçmedi. Sektörün gelişmesi için bir an evvel bu eylem planının hayata geçirilmesi ve sektörün özel teşviklerle desteklenmesi lazım” görüşünü bildirdi. Geri dönüşüm sektöründe faaliyet gösteren firmaların yalnızca yatırımlarında bölgesel teşviklerden faydalanabildiğini vurgulayan Kılıç, “Sektörde binlerde sokak toplayıcısı var. Bu insanların sektöre entegre edilmesi ile ilgili teşvikler verilebilir. Sokaklarda, hijyenik olmayan şartlarda çalışıyorlar. Bu insanların hepsi hepatit hastası. Her gün gözümüzün önünde olan ama hiç kimsenin görmediği bir alan bu. Bu, Türkiye’nin sosyal bir sorunu aslında. Diğer yandan bu insanların toplama oranlarına baktığımızda sektöre pozitif katkıları var. Kayıt dışı olsa da bir avantaj. Sektördeki lisans almış, kayıt içine girmiş şirketlere devlet teşvik versin ve o firmalar bu insanları çalıştırsın. Böylelikle bu kesimin yaratmış olduğu ekonomi kayıt altına alınmış olacak hem de ülke ekonomisine pozitif katkı sağlanmış olacak” dedi. Öte yandan sektörün teknolojik gelişmeleri de geriden takip ettiğini belirten Kılıç, Türkiye’de sektörün Avrupa’nın aksine emek yoğun sürdürüldüğünü ifade etti. Devletin tarım ve balıkçılık sektörlerine uyguladığı gibi mazot, enerji alanlarında da sektörü desteklemesini istediklerini söyleyen Kılıç,  son 3 aydır Çin’den kaynaklı hurda metal fiyatlarında da yüzde 30 düşüş olduğunu bildirdi.

Sektörde, tüm atık gruplarında bini aşkın lisanslı, 10 bin civarında da lisanssız tesisin faaliyet gösterdiğine dikkati çeken Kılıç, şöyle devam etti: “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı denetimleri sıklaştırdı. Lisansı olmayan işletmelere ciddi oranlarda cezalar kesiliyor. İzinsiz ambalaj atığını toplamak, geri kazanmak şahıs firmalarında 40 bin lira iken şirketlerde 140 bin lira cezası var. Tehlikeli atıkları toplama, ayırma ve geri kazandırmada ise bu cezalar 1 milyon TL’ye yaklaşıyor. 2015 itibari ile işini geliştiren, süreci iyi yürütenler ileri giderken pek çok firma da elenecek.” Gelecek 4 yılın geri dönüşüm sektöründe kırılma dönemi olacağının altını çizen Vedat Kılıç, “Atıktan enerji geri kazanımına yönelik yatırımlar artacak. Ambalaj atıklarının kaynağında toplanıp ayrıştırılması ile ilgili daha teknolojik tesisler yatırımlar söz konusu olacak. Sektördeki teknolojik altyapının arttığı, hurdacılıktan sanayiciliğe geçilen bir süreç olacağını düşünüyoruz” dedi.