Hacmin 2024 yılında 3,4 trilyon liraya ulaşması bekleniyor
Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre 2024’te 3,4 trilyon liralık e-ticaret hacmi ve 6,67 milyar adet işlem gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Türkiye’de genel ticaret hacmine oranı 2019’da yüzde 10,1 olan e-ticaret, gösterdiği hızlı büyümeyle 2023’te yüzde 20,3’e ulaştı.
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü” başlıklı rapora göre Türkiye’nin 2023 yılı e-ticaret hacmi 1,85 trilyon liraya ulaştı.
Türkiye’de e-ticaret hacmi 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 115,15 artarak 77,89 milyar dolar olarak hesaplandı. 2023 yılında e-ticarette işlem sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 22,25 artarak 5,87 milyar adet olarak gerçekleşti.
GSYİH içindeki payı %6,8
E-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı 2019 yılında yüzde 10,1 iken, yıllar içinde büyük bir artış kaydederek 2023 yılında yüzde 20,3’e ulaştı. E-ticaret hacminin 2023 yılında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı (E-GSYİH) bir önceki yıla göre yüzde 33,3 oranında artarak yüzde 6,8’e ulaştı. E-GSYİH’nin 2019-2023 yılları arasında yıllık bileşik büyüme oranı yüzde 26 oldu. Ticaret Bakanlığı, 2024 yılı için 3,4 trilyon liralık e-ticaret hacmi ve 6,67 milyar adet işlem olacağı öngörüsünü paylaştı.
E-ticaret hacminin yüzde 51’ini mal ticareti, yüzde 49’unu ise hizmet ticareti oluşturuyor. Bunun yanında kartlı işlem hacminin yüzde 63’ü mal ticareti iken yüzde 37’si hizmet ticareti kaynaklı işlemlerden meydana geliyor. E-ticaret hacminden en büyük payı alan ilk üç sektörden ilki 233 milyar lira ile beyaz eşya ve küçük ev aletleri olurken bu sektörü sırasıyla 135 milyar lira ile elektronik ve 127 milyar lira ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörleri izliyor.
E-ticaret yapan işletme sayısı Türkiye’de 559 bin 412’ye ulaştı
Pazaryerlerinde e-ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısı ise 540 bine yaklaşırken kendi sitesinden veya mobil uygulamasından e-ticaret faaliyetinde bulunan ETBİS’e kayıtlı işletmelerin sayısı 35 bini aştı. Türkiye’de e-ticaret yapan işletmelerin yüzde 76’sı şahıs işletmesi, yüzde 21’i limited şirket ve yüzde 3’ü anonim şirket. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya, e-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin en çok bulunduğu ilk 5 il olarak öne çıktı. E-ticaret faaliyetinde bulunan esnaf işletmesi sahiplerinin yüzde 70,5’i erkek, yüzde 29,5’i ise kadın. Esnaf işletmesi sahiplerinin yaşlarına göre dağılımına bakıldığında çoğunluğun 25-44 yaş aralığında olduğu görüldü.
İşlem hacmi olarak en yoğun dönem Kasım 2023 oldu
Kasım ayında e-ticaret hacmi yıl genelindeki aylık ortalamaların yüzde 50 üstünde seyretti. 2023 yılında en yüksek işlem yapılan günler, Kasım ayı kampanyalarının etkisiyle 11 Kasım (11-11) ve 24 Kasım Öğretmenler Günü oldu. E-ticaret alışveriş tutarlarının yaş dağılımına bakıldığında en fazla harcamayı 29 yaşındaki tüketiciler gerçekleştirirken e-ticaret hacminin yarısından fazlasını 25-36 yaş aralığındaki tüketicilerin yaptığı alışverişler oluşturdu.
Mobil uygulamaların tercih edilme oranı yüksek
İşlem sayısı ve işlem hacminin satış kanallarına göre dağılımına bakıldığında mobil uygulamalardan yapılan alışverişler öne çıkıyor. Web, mobil web ve mobil uygulama şeklinde sınıflandırılan sipariş platformları arasında işlem sayısı bakımından yüzde 91; işlem tutarı bakımından ise yüzde 80 oranında mobil uygulama kullanıldı. E-ticaret harcamalarının saat aralıklarına göre dağılımına bakıldığında yüzde 43 ile en fazla sayıda işlem 18.00-00.00 arasındaki 6 saatlik zaman diliminde gerçekleştirildi.
Ortalama kargo teslim süresi 46,2 saat oldu
E-ticaret sektörünün en önemli paydaşları arasında sipariş edilen ürünün tüketiciye ulaşmasını sağlayan kargo taşımacılığı ve lojistik sektörü ile ilgili bilgiler de raporda yer alıyor. Teslim süreleri incelendiğinde Türkiye genelinde ortalama kargo teslim süresi 46,2 saat olarak rapora yansıdı. Teslim edilemeyen kargo gönderilerine bakıldığında karşılaşılan ilk neden yüzde 34,13 ile müşterinin gönderiyi kabul etmiyor olması ile karşılaşılıyor. Adreste bulunmuyor olma yüzde 26,43 ile ikinci sırayı alırken, en az karşılaşılan sebep ise yüzde 1,2 ile hasarlı kargo oldu.
En yüksek miktarda kargo gönderimi yapılan il, toplam gönderilerin yüzde 55,27’si ile İstanbul oldu. İstanbul’u sırasıyla Kocaeli, Ankara, İzmir, Bursa ve Kayseri illeri takip etti. En fazla kargo gönderimi yapan ilçelere bakıldığında ise İstanbul iline bağlı Bağcılar ilçesi ilk sırada yer aldı. En fazla sayıda kargo alan il yüzde 29,74 oranı ile yine İstanbul oldu. Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Kocaeli, İstanbul’u takip etti. En yüksek sayıda kargo alan ilçe ise Ankara iline bağlı Çankaya ilçesi oldu.
E-ticarete uyumu en yüksek iller İstanbul, Kayseri, Çorum ve İzmir
Bakanlıkça geliştirilen metodoloji sayesinde Türkiye’de illerin e-ticarete uyumuna ilişkin bir endeks oluşturuldu. Bu metodolojide yer alan kriterlerden ilkini ilin e-ticaret satışlarının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı (e-GSYH) oluşturuyor. İlde e-ticaret faaliyetinde bulunan işletme sayısının o ildeki toplam işletme sayısına oranı yani ildeki işletmelerin e-ticarete entegrasyonu, il bazındaki e-ticaret satışlarının ildeki e-ticaret alışlarını karşılama oranı ve ilde faaliyet gösteren e-ticaret işletmesi başına düşen e-ticaret satış hacmi diğer kriterleri oluşturuyor. Bu göstergeler değerlendirilerek meydana getirilen e-ticarete uyum skorlarına bakıldığında, e-ticarete uyumu en yüksek olan iller sırasıyla İstanbul, Kayseri, Çorum, İzmir ve Kocaeli olarak öne çıktı.