İhracata destek kesildi, derici alarma geçti!

İBRAHİM EKİNCİ

İşlenmiş ham deri (pikle deri, krom deri) ihracatından sonra ‘crust deri’de de Destekleme Fiyat İstikrar Fonu kesintisinin gündeme gelmesi deri sektörünü hareketlendirdi. Deri OSB’leri, işadamı dernekleri, İTO Deri Meslek Komitesi konuyu gündeme taşıyarak İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği’nin (İDMİB) Ekonomi Bakanlığı nezdinde devreye girmesini istedi. İDMİB yönetimi de kesintinin crust deride uygulanmaması için Ankara’ya başvurdu.

Tartışmayı başlatan Bakanlar Kurulu’nun 17 Ağustos 2017 tarihli (2017/10630) kararı oldu. DFİF’te değişikliğe gidildi. “İşlenmiş deri ve kösele dışında kalan pikle deri dahil her türlü hayvan derileri ve postları ile kromlu deriler 50 cent/kg karşılığı TL; 4105.10 ve 4106.21 GTİP’e dahil kromlu deriler FOB ihraç bedelinin yüzde 40’ı karşılığı TL” DFİF öder kararı çıktı. Bu karar tartışma yaratmışken, kapsam dışı tutulan Crust deriye de fon getirilmesi ihtimali sorunu büyüttü. Crust deriye de DFİF düşünülmesinin nedeni suiistimal iddiaları oldu. Sektörde “Arjantin” veya “çakma Crust” tabir edilen derilerin Crust gösterilerek ihraç edildiği iddiaları gündeme gelince İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği’nde (İDMİB) “Crusta da yüzde 40 DFİF uygulansın” görüşü oluştu. Sonra “yüksek olur, yüzde 20 olsun” denildi ancak, hem itirazların devam etmesi hem de tabakhanelerin yüzde 40 gibi düşük kapasitelerde çalışması dikkate alınarak, “uygulanmaması” mutabakatı çıktı. Şimdi Ankara’da bu mutabakat doğrultusunda görüşmeler yapacak. Türkiye’nin kromlu ve crust deri ihracatı 61 milyon doları buluyor.

Şenocak, bakanlıkla görüştü

İDMİB Başkanı Mustafa Şenocak, “Kromlu deri, ‘ufak bir işlemden sonra Crust deri gibi gösteriliyor’ şikayeti vardı. Bunu yapan DFİF’ten kaçınıyor. Sektörü topladık tartıştık. Crusttan da alınması kararlaştırıldı. ‘Yüzde 40 kapasitedeyiz, zarar verir’ denildi. Yanlış işleri önleyelim derken gerçek Crust ihraç edene haksızlık olur. Yarıya düşürülmesi görüşü oluştu ama son kararımız hiç uygulanmaması… Konuyu Ekonomi Bakanlığı ile görüştüm. Kromluyu Crust gibi göstereni biz denetimle engelleyeceğiz. Doğru Crusta da fon uygulanmasın diyoruz. Fabrikalar, tabakhaneler düşük kapasite ile çalışıyor. 100 birimlik kapasite var, 30 birim üretim yapılıyor. Pikle ve kromlu deride olsun. Çünkü niye Hindistan’ın kirli derisini alıp, burada temizleyelim, yarattığı kirlilik bize kalsın? Pikle deride, krom deride yüksek katma değer yok. 3 dolar ithal edilen basit bir işlemden geçirilip 4 dolara satılıyor. Crust öyle değil. 3 dolara alınan Crust olunca 13 dolar oluyor” dedi.

Tabakhaneler ne diyor?

Deri OSB’ler, tabakhaneler DFİF uygulanmasına karşı. İTO Deri, Kürk ve Saraciye Meslek Komitesi Başkanı Nurettin Aydın, “DFİF kesintisi sektörü rakiplerine karşı güçsüz bırakacak. Birçok ülkeden işlenmek için gelen deri ticaretinin yolunu kapatacak. Avrupa’nın tabakçılık merkezi olma işlevimiz vergi yüzünden bitecek; Çin, Pakistan, Hindistan, Polonya, Rusya gibi ülkelere yarı işlenmiş deri ihracatı sekteye uğrayacak, tabakhaneler kapanacak. Vergiler devam ederse, deri OSB’lerdeki yatırımlarımız heba olacak, küresel misyonumuz kaybolacaktır. Rakiplerin hiç birinde böyle vergi yok” dedi.

Suriyeli Dabbagh "Pişmanım" dedi

Ham deri ticareti yapan Suriyeli Dabbagh Ailesi, iç savaştan kaçarak Türkiye’ye geldi, Uşak’ta 60 milyon lira yatırımla 4 deri tesisi kurdu. Ancak şimdi mutsuz. Dabbagh Deri İşletme Müdürü Usame Dabbagh, “Büyük sıkıntı yaşıyoruz” dedi. Usame Dabbagh şöyle konuştu: “Yurtdışından deri getiriyoruz, burada işliyor ve ihraç ediyoruz. Bağlantılarımız, sözleşmelerimiz vardı. Beklenmedik şekilde DFİF geldi. Ankara ile konuştum. Karar öncesi 400 bin dolarlık akreditif açılmıştı. Vermediler, cezasını ödedik. Bize her ay 50-70 bin deri girerdi. Şimdi bir konteyner getiriyorum. İşi Hindistan’a kaydırıyoruz. Türkiye’ye mal getiremiyoruz. Fon yoktu. Şimdi sen beni zarar ettirdin. 150 kişi çalışıyordu, 70 kişi kaldı. 4 işleme tesisinden 2’sini kapattım. Türkiye’ye döviz getiriyorduk, sıfır oldu. Büyükbaş derisine kiloda 50 cent fon getirildi, koyun derisinde yüzde 40. Niye? İç pazar da sıkıntıya girecek.”