İhracatta 6 pazarda büyük atak

MEHMET FİLOĞLU

Otomotivde ABD pazarı; hazır giyimde İspanya ve Hollanda, tekstilde İtalya, kimyada BAE, ABD, çelikte İtalya, İsrail, İspanya, metallerde İtalya, elektronik ve hizmette yine İtalya, İsrail ile S. Arabistan, makinede İtalya, Rusya, mobilyada İsrail, yaş meyve sebzede Rusya pazarlarındaki artışlar ihracata büyük katkı yaptı. En yüksek artış yüzde 244’le Irak’a mücevher, yüzde 136 ile İtalya’ya çelik ihracatında oldu. En büyük pazar kaybı ise Mısır’a çelik ihracatında yaşandı.

Türkiye’nin 2017 yılı ihracatı genel olarak olumlu bir seyir izlese de sektörel bazda önemli ayrışmalar yaşandı. Geçen yılın kazananı otomotiv sektörü olurken, hazır giyim sektörü ise özellikle yılın ilk yarısında yaşanan sıkıntılarla yerinde saydı. Avrupa ekonomisindeki canlanma ihracatı destekledi. Euronun dolar karşısında güçlenmesi de dolar bazında tutulan istatistikleri bir miktar yukarı taşıdı.

Otomotivde ABD’ye ihracat ikiye katlandı

Otomotivde genele yayılan olumlu performans Avrupa’dan gelen güçlü talep ve 2016’nın sonunda üretime geçen iki yeni fabrika otomotiv sektörüne son yılların en iyi üretim ve ihracat performansını sağladı. Sektörün ihracatının dörtte üçünün gerçekleştiği AB pazarındaki canlılık güçlü büyümeyi destekledi. IHS Automotive, LMC gibi kuruluşlar AB pazarındaki büyümenin 2018 yılında sınırlı da olsa devam etmesini bekliyor. Ancak 2017’deki büyüme oranları zor. Sektör temsilcilerinin 2018 ihracat hedefi geçen yılki seviyenin korunması ya da küçük bir artış yaşanması yönünde. Sektörün ihracatta en yüksek artış gerçekleştirdiği pazar yüzde 101 ile ABD pazarı oldu.

Hazır giyimi ispanya kurtardı

Ana sektörlerde ihracatını artıramayan tek sektör hazır giyim oldu. Bunun en önemli sebebi 2016’da yaşanan güvenlik sıkıntıları oldu. Sigorta şirketleri Türkiye’yi kapsam dışı bırakmayı sürdürdü. Alım gruplarını Türkiye’ye getiremeyen yerli şirketler koleksiyonlarını satmakta zorlandı. Uluslararası şirketler siparişlerini başka ülkelere kaydırdı. Bu olumsuz gelişmelere karşın sektörün 2018 beklentileri kuvvetli. En önemli sebep ise Avrupa ekonomisinin canlanması ve euronun dolar karşısında değer kazanması. 2018 yıl sonu ihracat hedefi ise yüzde 8-10 arasında belirlendi. Sektörün yılı ekside kapatmasını İspanya ve Hollanda pazarı önledi. Tekstilde de sektörün büyük pazarlarından İtalya ve Almanya öne çıktı.

Mobilyada İsrail’e ihracat yüzde 32.3 arttı

İhracatta Avrupa ağırlığının en düşük olduğu sektörlerden mobilya, 2017’yi yüzde 8.4 artışla kapattı. Ana pazarlardan Irak’a ihracat artışı yüzde 5’te kalırken, İran’a ihracat yüzde 3.9 geriledi. Bu dönemde İsrail’e ihracatın yüzde 32 artması dikkat çekti. Sektör 2017’de 167 ülkeye ihracat yaptı. En fazla ihracat yapılan 10 ülkenin toplam ihracata oranı yüzde 50 olarak gerçekleşti. 2018 hedefi 5 milyar dolar ihracat. Bu geçen yıla göre yüzde 12’lik bir artışa işaret ediyor.

Kimyada BAE ve ABD pazarında büyük artış

Türkiye’nin kimya sektörü ihracatı yılı yüzde 15 ile yüksek bir büyüme ile kapattı. Bu yükselişe emtia fiyatlarında yaşanan fiyat artışı destek olsa da iki ülkede yaşanan gelişmeler belirleyici oldu. Geçen yıl Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapılan ihracat yüzde 102, ABD’ye yapılan ihracat ise yüzde 82 arttı. Artışın yüzde 39’u bu iki ülkeden geldi. Sektör temsilcilerine göre bu tablo ticaretin kendi seyri içinde oluştu. Sektörün 2018 beklentisi artış hızının bir miktar yavaşlasa da sürmesi ve yılı yüzde 12’lik büyüme ile kapatmak. Zorlayan pazarlar arasında Ortadoğu ve Kuzey Afrika öne çıkarken, destekleyen bölgeler arasında Avrupa ve Sahra altı Afrika yer alıyor.

Çeliği, ABD’de damping soruşturmaları durdurdu

Çelikte ihracat değer bazında yüzde 26, miktar bazında yüzde 8 arttı. Bu artışta Çin’in kapasite azaltımı ve Çinli şirketlerin iç piyasaya yönelmesi etkili oldu. Diğer yandan ABD’nin kısıtlamaları sonucu en büyük pazarında ihracat artışı yakalayamadı. Mısır’da da anti - damping ve telafi edici vergi soruşturmaları nedeniyle büyük kayıp yaşadı. İsrail, İtalya, İspanya ve İngiltere pazarları öne çıktı. Kuzey Afrika’daki kapasite artışları bu bölgeye ihracatı olumsuz etkiledi. Irak ve Suriye’de devam eden çatışmalar da sektörün bölgeden umduğunu bulmasını engelledi. 2018’de AB ülkelerinden talebin sürmesi bekleniyor. Beklenti ihracatın miktar olarak yüzde 8 artıp 19 milyon tona yükselmesi.

Makinede Rusya’da büyük artış oldu

2017’yi yüzde 14.8 artışla kapattı. Avrupa pazarında canlanma ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinde gösterilen performans ihracatı sürükleyen faktörler oldu. Sektörün 2018 beklentisi daha mütevazı. Artış hedefi yüzde 15 dolayında. Avrupa ülkeleri bu yıl da ana pazar olmayı sürdürecek. Geçen yıl İtalya ve Rusya pazarlarında önemli artışlar yakalandı. Özellikle Rusya’da ekonomik ilişkilerin yeniden rayına oturmasıyla yüzde 58.5 gibi yüksek artış sağlandı.

Hububat ana pazarlarında güç kaybetti

Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri sektörünün ihracatı 2017’de yerinde saydı. Bunda sektörün 3 ana pazarı olan Irak, Suriye ve ABD’ye ihracattaki düşüşler etkili oldu. Sudan pazarında yüzde 48.9’luk düşüş dikkat çekti. Sektör temsilcileri 2018 için umutlu. Ancak diğer sektörlerin aksine Avrupa ülkelerinin bu yıl ihracata olumlu katkı yapması beklenmiyor. Bu yüzden Uzakdoğu ülkelerinin ihracatta payının artması bekleniyor.

Yaş sebze-meyvede Rusya devreye girdi

2016 yılında Rusya’nın Türkiye’ye uyguladığı yaptırımlar sektörün ihracatına darbe vurmuştu. 2017 toparlanma yılı oldu. Rusya’ya ihracat yüzde 92 arttı. Domates ihracatında kısıtlamanın sürmesi ise artışı sınırladı. Bir önceki yıl Rusya’ya gönderilmek üzere ihracat yapılan Belarus, Ukrayna gibi ülkelere yapılan ihracat ise geriledi. Sektörün toplam ihracat artışı yüzde 12.8 oldu. Bu yıl da aynı oranda artış beklentisi var.

Mücevherde Irak sürprizi

Mücevher sektörünün ihracatı 2017’de yüzde 35 artarak 3.3 milyar dolara yükseldi. Ana pazarlardan sadece İran’a ihracatta düşüş gerçekleşti. Irak ihracattaki yüzde 244.1 oranındaki artış ile BAE’ye yüzde 43 oranındaki artış öne çıkan gelişmeler. Hong Kong ve Almanya’ya ihracatta da yüksek oranlı artışlar oldu. Sektördeki en dikkat çekici gelişme, Dubai’nin kuyumculuk işlemlerine getirdiği KDV ile vergisiz dönemde Dubai merkezli çalışan birçok kuyumculuk şirketinin Türkiye’ye yönelmesi oldu. Böylelikle Türkiye uluslararası altın ticaretinin merkezlerinden biri olarak öne çıktı.