İNTES Üyesi Koray İnşaat'ın Genel Müdürü Zeynel Abidin Erdoğan, projelerini ve hedeflerini anlattı: Koray İnşaat, içerde 500 bin, dışarda 700 bin metrekarelik inşaat yapacak

Koray'ın temeli 1956 yılında H. Ayduk Koray tarafından atılmış. İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi'ni bitirdikten sonra kendi adına kurduğu firma ile iş hayatına atılan Ayduk Koray, daha sonra mühendislik ve mimarlık fakültelerinde okuyan gençleri yanına almış. Koray Şirketler Topluluğu'nu anonim şirket yaparken, yanında çalışan gençleri ise 1974 yılında şirkete ortak etmiş. Koray AŞ proje yönetimi, inşaat sanayii, ahşap sanayii gibi şirketlerle kurulduktan bir kaç yıl sonra 'holding'leşmiş. Ankara ve İstanbul'da ofis binalarından konuta, endüstri tesislerinden residence'lara kadar pek çok projeye imza atan Koray Yapı Endüstrisi ve Ticaret Şirketi'nin odaklandığı ülkeler arasında Bulgaristan, Ürdün, Azerbaycan ve Katar bulunuyor. Bulgaristan'da 3 projeye başlamak için gün sayan Koray, Dubaili Emaar ile ortak projeler yapmaya hazırlanıyor. Şirket bir taraftan Emaar'ın Ölüdeniz kıyısında villa projesi ile ilgilenirken, diğer taraftan Emaar'ın İstanbul Libadiye'de Toprak Grubu'ndan 402.7 milyon dolara satın aldığı arazide yapacağı projede kendisine gelen teklifi değerlendiriyor. Biz de Koray Yapı Endüstrisi ve Ticaret AŞ'nin Genel Müdürü Zeynel Abidin Erdoğan ile görüştük. Şirketin tamamladığı ve devam eden projelerini anlatan Erdoğan, yurtiçinde ve yurtdışında 'maliyet artı kâr' metoduyla çalıştıklarını söyledi. Şu ana kadar yurtdışında 520 milyon dolarlık, yurtiçinde ise 2 milyar dolarlık projeyi tamamladıklarını belirten Erdoğan, yurtiçinde 500 bin metrekare, 306 milyon dolar; yurtdışında ise 700 bin metrekare, 500 milyon dolarlık projeye devam ettiklerini ifade etti. Birçok projeye imza atıp Ankara'yı inşa ettiler Şirket esasında Ankara'da kuruldu. Ankara'da birçok projeye imza attık. İlk projelerimiz Devlet Su İşleri (DSİ) binası ve Ulus'taki Ziraat Bankası'ydı. Kızılay'da Akbank, Yenişehir Şubesi, Otel Mola, Yapı Kredi binalarını, Meşrutiyet Caddesi başlangıcındaki iki yüksek binayı, İzmir Çarşısı'nı, Karum İş ve Alışveriş Merkezi'ni, Sheraton Oteli'ni, TEK Genel Müdürlük Tesisleri'ni, dışişleri ile sanayi ve ticaret bakanlığı binalarını, eskiden İş Bankası'nın call center binası olan şimdi ise Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) olduğu binayı, Pembe Köşk'ün içindeki siteyi, Teras Evler ve Botanik Apartmanı'nı, Gaziosmanpaşa Konut Projesi'ni, Demetkent Sitesi'ni biz yaptık. İş Bankası'nın Ankara'da yaptırdığı Türkiye'nin ilk gökdelenlerinden biri olan şu anda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) kullandığı binayı inşa ettik. BDDK ilk gökdelen olarak uluslararası literatüre girdi. ABD'liler Elit Residence'ı 'en güvenli' bina seçti İstanbul'a 1980'lerden sonra geldik. İstanbul'da yaptığımız ilk bina şimdiki Sabah-ATV binasıydı. O dönemde bu bina Şişecam'ın idi. O dönemde Mekke'de Aiyad Mekke Inter Continental Oteli projesini aldık. Hem o işi hem de Türkiye'deki faaliyetleri yürüttük. Bu arada İstanbul'da Kalamış Koru Sitesi, Fenerbahçe Koru Sitesi, Vaniköy Evleri, İstanbul- İstanbul Projesi, Eliyeşil ve Andiçen Villaları, Beyaz Köşk Sitesi gibi bazı konut projelerine imza attık. İstanbul'da ayrıca Sabancı Center, Yapı Kredi İş Merkezi, Yapı Kredi Genel Müdürlük Binası, HSBC Bankası Genel Müdürlüğü'nü, Sinai Yatırım ve Kalkınma Bankası ile Finansbank Genel Müdürlük Binası'nı, Milliyet Gazetesi Tesisleri'ni, Sabancı Üniversitesi'ni biz yaptık. Bunların dışında pek çok eğitim, endüstri ve restorasyon projelerini tamamladık. Mecidiyeköy'de 1998-2001'de yaptığımız Elit Residence, Amerikalılar tarafından en güvenli ve en sofistike yapılmış bina seçildi. Binada 10 dairede ABD Konsolosluğu'ndan, 8 dairede ise NATO'dan Amerikalılar oturuyor. Ömerli'ye 300 milyon dolarlık 'KASABA' Koray'ın Yapı Kredi ile çalışması bir ortaklığı da beraberinde getirdi. Yapı Kredi Koray adı altında bir gayrimenkul yatırım ortaklığı kurduk. İş Bankası'yla da Ömerli'de iddialı bir 'KASABA' projesi yürütüyoruz. Proje 874 tane süper lüks villadan oluşuyor. 2 milyon metrekare arazi üzerinde yapılan projenin arsa hariç değeri 300 milyon dolar civarında. Proje çoğunlukta villalar ve kısmen sıra evler olmak üzere 16 ayrı tipte planlanmış toplam 750 üniteden oluşuyor. 282 tane villa tamamlandı. Bu fazın bütün altyapısı bitti. Piyasaya paralel olarak villaları yapıp, vereceğiz. Projeyi kendimiz finanse ediyoruz. Maliyet artı kâr denilen metotla çalışıyoruz Genellikle yurtiçinde ve yurtdışında 'maliyet artı kâr' denilen metotla iş yapıyoruz. Böyle olunca vergi ne olacak, enflasyon ne çıkacak gibi verilerle ilgilenmiyoruz. İşin maliyetinin yanı sıra makul kârlar koyuyoruz. Bizim yarım bıraktığımız bir iş asla olmamıştır. Yurtdışında bitiren projelerin bedeli 520 milyon dolar. Metrekare olarak bakılırsa 523 bin metrekare civarında. Yurtiçinde ise 3 milyon metrekareye yakın inşaatı tamamladık. Bunların proje değeri ise yaklaşık 2 milyar dolardır. Yurtiçinde 500 bin metrekareye yakın inşaata devam ediyoruz. Bunun proje değeri 306 milyon dolar. Yurtdışında ise 700 bin metrekare civarında iş yapıyoruz. Yurtdışı işlerimizin de proje değeri 500 milyon doları buluyor. Bir işin en iyisini yapalım dedik, iyi binacı olduk Sanayi yapılarından sonra 'Biz binacıyız, bir iş yapalım ama en iyisini yapalım' dedik. O yüzden de 'iyi binacı olduk' diye düşünüyoruz. Binacıyız ve öyle de devam edeceğiz. Ama ileride ne olur ne olmaz bilemiyorum. Şu anda konut sektöründe bir şişme var. Kimse ne olacağını bilemiyor. Birçok yerdeki projeye bakın, çoğunlukla boş duruyor. Konutların çoğu elde kaldı. Değerleri artmıyor. Bizim de devam eden bazı konut projelerimiz var. Yapı Kredi Koray'ın, Ankara Lodumlu'da 180 adetlik lüks konut projesi ile yine Ankara'da 60 adet konut ve ticaret merkezini içeren projeleri var. Öte yandan, İstanbul'da da Mor Ada Konut projesini yapıyoruz. Eskişehir'de yaklaşık 26 milyon dolarlık NATURA evleri 1 ve 2. etap projesi sürüyor. Bursa'da da 500'ün üzerinde konutu içeren bir projemiz var. Merkez kadromuz 240 kişiden oluşuyor Koray'da merkez kadro olarak 240 kişiyiz. Ama bu bir gösterge değil. Yani teknik ve idari personel olarak şantiyelerde ortalama 15'ten 50'ye kadar değişen sayıda ekip oluyor. Mekanik, elektrik, sıva, boya yapan taşeronlarımız oluyor. Depremin olduğu gün sadece Sabancı Üniversitesi şantiyesinde 2 bin 100 kişi çalışıyordu. Sabancı Center'ın pig olduğu dönemde çalışan sayısı bin 200'leri buldu. Çoğu zaman inşaat 150 kişiyle başlıyor daha sonra işler arttıkça bu sayıda artıyor. Banka şubesi yapan mobil grubumuz var Bizim ciddi bir banka şubesi yapan mobil grubumuz var. Akbank'ın 550 adet şube renovasyonunu yaptık. Toplam 160 milyon dolara mal oldu. İş Bankası'nın 44 şubesini yeniledik. Bu projenin değeri de 8 milyon 366 bin doları buldu. Şimdi Yapı Kredi'nin şubelerini yeniliyoruz. Bu 120 şubenin yenilenmesini içeriyor. 80 küsür tane şubeyi 2 ayda bitirdik. Bu da yaklaşık 23.3 milyon dolarlık bir proje. Banka renovasyonları zor bir iştir. Çünkü hem banka çalışmaya devam ediyor hem de siz yenileme işini yapıyorsunuz. Bulgaristan'da 3 tane projeye başlayacağız Bana göre en iyi pazarlardan biri Bulgaristan diğeri Romanya. AB bu ülkelere hibe olarak para gönderecek. Birçok altyapı projesi çıkacak. Müteahhitlik sektörünün buralardan istifade etmesi lazım. Bizim Romanya'da kurulmuş altyapımız var, arsa aldık ve şirket kurduk ama hayata geçiremedik. Şimdi orada baktığımız bazı projeler var. Bulgaristan'da ilgilendiğimiz 3 tane proje var. Bunlar akşamdan sabaha sonuçlanacak gibi görünüyor. Projenin ikisi Sofya'da olacak. Çarşı, otel, spor kompleksi ve iş merkezi yapılacak. İş merkezi 454 bin metrekare alanda olacak. Ortalama 60 milyon dolarlık bir proje. Bulgaristan'daki şirketler 'kim iyidir' dediklerinde birileri kulaklarına 'Koray'a gidin' demiş. Azerbaycan'da Saldık Sarayı ve Women's Club'u yapıyoruz. Yaklaşık 203 milyon dolar proje değeri olan iki proje 2009-2010 yıllarında tamamlanacak. Bundan sonra Bulgaristan, Azerbaycan, Ürdün ve Katar portföyümüzde olacak. Rusya'da da çalışmalarımız devam edecek. Cezayir'e gitmeyi düşünmüyoruz. Cezayir ucuz iş yaptırmak istiyor. Sobayla ısınıyorlar ve metrekaresi 140 dolara konut istiyorlar. Libya'da son dönemde hareketlendi. Ama biz orada iş yapmayı pek düşünmüyoruz. Dubaili Emaar'a proje üretecek Emaar ile Ölüdeniz kıyısında yapılacak bir proje var. Ölüdeniz kenarında villalar yapılacak. Geçtiğimiz günlerde Libadiye'de bir arazi aldılar. Oraya yüksek katlı residence, konut ve alışveriş merkezi yapma fikirleri var. Emaar'ın genel müdürü beni aradı, yeni projelerini bizimle birlikte yapmak istediklerini iletti. Şimdi Katar'da büro açtık, ortaklık kurduk. Ortaklık kurduğumuz ailenin kulesini inşa edeceğiz. 100 milyon dolarlık projeyi 2.5 yılda bitirmeyi planlıyoruz. Aynı zamanda burada bir de temel kazık firması kuruyoruz. Bu projemiz yeni başladı. Ürdün'de 600 dönümlük araziye kralın ABD'deki okulunu yaptık Bizim en büyük özelliğimiz doğru ve zamanında iş yapabilme özelliğimizdir. Bu özellikler müşteri memnuniyetini beraberinde getiriyor. Doğru ve zamanında iş yapabilme özelliğimizden hiç taviz vermedik, bu durum yurtdışına da yansıdı. Rusya'da Sayıştay Binası, Moskova Vergi Dairesi, Ekonomik Gelişme ve Ticaret Bakanlığı Binası yenilemesi ve restorasyonu, Moskova'da IKEA Alışveriş Merkezi, hastane ve otel inşaatı projeleri yaptık. Rusya'da tamamlanan işlerin değeri 393 milyon doları buldu. Suudi Arabistan'da Aiyad Mekke Intercontinental Oteli'ni inşa ettik. 1981 yılında yapılan projede ben şantiye şefiydim. Bu proje yaklaşık 40 milyon dolarlık bir projeydi. O projenin 40 milyon dolara yapıldığı günlerde, Türkiye Lüksemburg'dan 50 milyon dolar kredi alamıyordu. Ürdün'de kralın ABD'de okuduğu lisenin aynısını yaptık. 600 dönüm arazi içinde kurulan "Kings Academy" arazi hariç 60 milyon dolarlık bir projeydi. Çevreye verdiğimiz rahatsızlıktan dolayı özür dileriz' tabelasını ilk asan bendim Türkiye'de "Çevreye verdiğimiz rahatsızlıktan dolayı özür dileriz" tabelasını ilk biz astık. 1984 yılıydı. Nişantaşı'ndaki Arap Türk Bankası'nı yapıyorduk. Türkiye bu tabelayı ilk burada tanıdı. Mekke'deki otel inşaatındaki sıkıntı beni 34 yaşında tansiyon hastası yaptı Zor bir mesleği icra ediyoruz. Mekke'de Inter Continentali yapmaya başladığımızda 33 yaşındaydım. 34 yaşında tansiyon hastası oldum. Otel inşaatına başladığımızda zemininde kaya olmadığına dair bir rapor gelmişti. İnşaata başladığımızda arazide karşımıza dünyanın en sert kayası çıktı. Kabe'nin 300 metre karşısındaydık. Burayı kazıp, inşaatı sürdürmeniz gerekiyordu. Bunu da nasıl yapacaksınız? Dinamit kullanmak zorundasınız. Ben mimarım. O güne kadar dinamitin ne olduğunu ancak kitaplarda görmüştüm. Mekke'de 11.5 tonluk dinamit patlatmak zorunda kaldık. Her sabah 5.5'ta kalkıp, Araplar'ın dinamit deposuna gidiyordum. Onlarla dinamitleri seçip şantiyeye gidiyordum. Öğle namazı başlamadan tüm dinamitleri yerleştirmeniz gerekiyor. Dinamitleri patlatmadan önce sokakların kontrol altına alınması gerekiyor. Patlayacak kaya bir yere gider mi? Birilerini yaralar mı? diye düşüne düşüne tansiyon hastası oldum. Doktora gittiğimde 'Sen nasıl ayakta duruyorsun' dedi. Çünkü küçük tansiyon 12, büyük tansiyon ise 22 çıktı. Bir de orada kaza geçirdim. Koluma şarapnel parçası geldi. İngiltere'de sinir nakli ameliyatı oldum, tandon dikildi. Benim ömrümden 10 sene gitti. Yeniden doğsam inşaatçı olmazdım Ben 61 yaşındayım. Koray'a 1967 yılında başladım. O dönemde Ankara'daki DSİ binasının şantiyesinde çalışıyordum. 41 yıldır buradayım. İnşaat işi adamı çökertiyor. Benim oğlum da inşaat mühendisi. Bazen düşünüyorum, acaba olmasa mıydı diye. Oğluma dedim ki: 'Kendin bir şeyler yapacaksan endüstri mühendisliği oku.'Ama o 'Babamdan bir şeyler öğrenirim' diye inşaat mühendisliğini okudu. Birisi bana 'Bugün yeniden doğsan inşaatçı olur musun?' dese 'Hayır' derim. Bizim işimiz yıpratıcı.