İran Cumrhurbaşkanı Ahmedinejad Türkiye'den 2 milyon tona yakın buğday istedi / Türkiye pirinç sıkıntısı yaşıyor, İran'la buğday karşılığı barter'ı yapılabilir

TAHRAN - Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, İran'ın Türkiye'den 2 milyon tona yakın buğday istediğini belirterek, "İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad Türkiye'den alt sınırı bir milyon ton olmak üzere 2 milyon tona yakın buğday istedi" dedi. Türkiye'de de pirinç sıkıntısının yaşandığına dikkat çeken Tüzmen, buğday karşılığı pirinç barter'ı yapılabileceğini kaydetti. Tüzmen, Ahmedinejat'a ilettiği bütün konular hakkında tam destek aldı. Önceki gün 122 kişilik bir heyetle ticari ve ekonomik ilişkiler üzerine karşılıklı görüş alışverişinde bulunmak için İran'a giden Tüzmen, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile bir araya geldi. Üç yıllık aranın ardından ilk defa İran'da bir araya gelen Tüzmen ve Ahmedinejad, yapılabilecek ortak çalışmalar hakkında görüş alışverişinde bulundu. 800 milyon dolar kazanç imkanı Görüşmeler sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Tüzmen, Ahmedinejad'tan önce bir araya geldiği İran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mottaki ile de İran'ın buğday ihtiyacı konusunun gündeme geldiğini kaydetti. Tüzmen, son dönemde gıda fiyatlarında yaşanan artışlara değinerek, "Artık ekonominin ekseni Atlas'tan Pasifik'e kaymıştır. Bu hatta bize tarihi bir fırsat sunuyor. Geçmişte ıskaladığımız zamanı şimdi yakalayabiliriz" dedi. Buğday ihtiyacı olan İran ile pirinç Barter'ının yapılabileceğine belirten Tüzmen, Türkiye'ye döndüğü zaman konuyu Tarım Bakanlığı ile görüşeceğini bildirdi. Yıllık buğday ihtiyacı 18-20 milyon ton olan İran'a 2 milyon ton buğday ihracatının yapılması halinde Türkiye'nin 800 milyon dolar bir kazanç elde edeceğini belirten Tüzmen, buna ek olarak bir de nakliye masraflarının olduğunun altını çizdi. Fiyat farkı sorunu çözüm yolunda Ahmedineja'la görüşmesinde özellikle Türkiye ve İran ekonomik ve ticari ilişkilerinde ortaya çıkan fiziki sorunları dile getirdiğini belirten Tüzmen, karayolu taşımacılığı konusunda fiyat farklarına dikkat çektiğini söyledi. Bu konunun sıkıntı yarattığına işaret eden Tüzmen, "Uygulama eskiden kalma bir uygulama. Ancak her iki ülkede karşılıklı olarak anlaşma platformunun dışına çıkınca karayolu taşımacılığındaki maliyetler de arttı. İran'ın 2006 yılında yaptığı değişikliklerin toplam maliyet artışındaki etkisi yüzde 50 dolaylarındadır. İran akaryakıt fiyat farkı uyguluyor diye biz de bir süre sonra aynı şeyi yaptık. Ama şimdiki görüşmemde Ahmedinejad'a maliyetleri karşılıklı olarak düşürme teklifinde bulundum. Bence teklifim de kabul gördü" açıklamasını yaptı. Demiryolu konusunda da Çin, Kazakistan, İran, Tebriz, Mersin, İstanbul üzerinden olan demiryolu hattının çalıştırılması konusunun gündeme getirildiğini kaydeden Tüzmen, bu hattın çalıştırılması durumunda maliyetlerin de düşebileceğini söyledi. İran Van Gölü feribot ihalesine girmiyor Van Gölü'nde yaşanan feribot sıkıntısı konusunda Ulaştırma Bakanlığı'nın ihaleye çıktığını anımsatan Tüzmen, "Bu ihaleye İranlılar'ın da girmesini istedik. Ancak tüm özendirmelere rağmen İran ihaleye girmedi" dedi. Tüzmen, başka bir çözüm olarak Tatvan'da feribot imal edilmesi konusunun daha önceleri gündeme geldiğini fakat buna yönelik bir çalışmanın yapılmadığını kaydetti. Tüzmen, "Biz Van Gölü'nün kuzeyinde geçişlerin sağlanmasını istiyoruz. Orası da 400-500 milyon dolar arasında bir proje. Biz soft-long bir krediyle bu yolu yapma teklifinde bulunduk. Bu teklifimiz de kabul gördü" şeklinde konuştu. Tüzmen, Özbekistan su konusunun halledilmesi için de yine İran'ın destek alındığını ifade etti. Türkmenistan elektriği için Nahçivan hattı Gümrük kapılarında Gürbulak- Kapıköy-Esendere konusunun gündeme geldiğini belirten Tüzmen, Kapıköy kapısının İran tarafı olan Razi'de 15 kilometrelik yolun tamamlanması gerektiğini dile getirdi. Bu yolun tamamlanması konusunda İran tarafından 3 yıl önce söz verildiğini fakat tamamlanmadığına işaret eden Tüzmen, "Sebebini de dağlık alan olduğu için çalışamıyoruz şeklinde belirtmişlerdi. Ancak ben Ahmedinejad ile görüşmemde bunu tekrar dile getirdim. Ahmedinejad bu yolun da 2008 sonuna kadar yapılacağını kaydetti" dedi. Görüşmelerde Türkmenistan elektriğinin bir kısmının Nahçivan üzerinden sağlanması konusunun da gündeme geldiğini belirten Tüzmen, Türkiye'nin yıllık elektrik ihtiyacının 1,5 milyar KW saatlik olduğunu hatırlatarak, "Bu elektriğin bir kısmını Nahçivan üzerinden alalım teklifinde bulunduk. Hem böylece Nahçıvan'a da ekonomik anlamda da katkı sağlamış oluruz. Bunun garantisini istedik" şeklinde konuştu. Tüzmen, Güney Pars'ta yapılacak hidrokarbon çalışmalarında da bulunmak istediklerine yönelik görüşmelerin yapıldığını kaydetti. Rusya'dan İran'a yönelik yaptırımlara katılacak Öte yandan, Rusya'nın İran'a yönelik ekonomik yaptırımlara katılacağı ileri sürüldü. Rus İnterfaks ajansı, dün görevini yeni Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev'e devreden Vladimir Putin'in imzaladığı son kararnamede, İran'a karşı ekonomik yaptırımlara Rusya'nın da katılacağı kararının alındığını duyurdu. Haberde, kararnamede Rusya'nın ne tür ekonomik yaptırımlara dahil olacağı hakkında bilgi verilmezken, konuyla ilgili Kremlin'den de henüz bir açıklama yapılmadı. 'Mahalle baskısı' var Türk bankaları garanti vermiyor Türkiye ile İran arasındaki ticari ilişkilerde yaşanan sorunlar ihracatı da olumsuz yönde etkiliyor. Son bir yıl içerisinde 600 milyon dolarlık ihracat Türk bankalarının bu ülkeye yönelik kredi garantisi vermemesi nedeniyle gerçekleştirilemedi. Kardemir'in 300 milyon dolarlık demir-çelik, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın (TPAO) alt kuruluşu TPIC'in de 300 milyon dolarlık petrol ve ürünleri ihracatı Türk bankalarının onay vermemesi nedeniyle yapılamadı. Bunun üzerine iki ülke İran'da şube açılması veya ortak banka kurulmasına karar verdi. İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad'ın iki ülke arasındaki bankacılık faaliyetinin geliştirilmesine destek verdiğini belirten Tüzmen, "İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı bu konuda büyük destek verdi. Siz burada şube açın biz Türkiye'de açalım. Ya da ortak banka kuralım teklifinde bulundu" dedi. Tüzmen önceliğin, bu ülkede şube açılmasına verileceğini kaydetti. Tüzmen, Türk bankalarının iran'da çalışma konusunda çekimserlik göstermesinin sebebinin ise mahalle baskısının sonucu olduğunu vurguladı. Hayat İranlı bebekler için çocuk bezi üretecek Türkiye'nin İran'daki yatırımları son yıllarda artış gösterdi. Geçen yıl sonunda Gübretaş'ın 670 milyon dolarlık satın alımının ardından Türkiye'nin önde gelen kimya şirketlerinden Hayat Grubu, bu ülkeye yatırım kararı aldı. Grup yıllık 60 milyon dolarlık yatırımla İran'ın Zencan bölgesinde çocuk bezi, kadın pedi üretimi yapılacak. Yıl sonuna kadar devreye girmesi hedeflenen yatırımı Hayat Kimya Hayat Kimya Yönetim Kurulu üyesi ve Turgut Özal döneminin Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarı olan Yıldırım Aktürk takip ediyor.