İslami finansın büyüklüğü 700 milyar dolara ulaştı

Global finans piyasasında henüz küçük ama hızla büyüyen bir paya sahip olan İslami finans sistemi, Müslüman ülkelerin yanı sıra son dönemlerde gelişmiş piyasalarda da alternatif bir model olarak yaygınlaşıyor. Sermaye Piyasasında Gündem'in mayıs sayısında İslami Finans Sistemi ve Mısır Sermaye Piyasası incelendi. Araştırma raporuna göre, İslami finans, artan petrol fiyatlarıyla zenginleşen İslam ülkelerindeki yatırımcıların talepleri doğrultusunda İslami kurallara uygun yatırım enstrümanları sunuyor. Faiz, belirsizlik, kumar ve haram unsurları sistemden uzaklaştırılarak İslami finansal ürün ve hizmetler sunuluyor. Sistem, ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. 2007 sonunda İslami finans piyasasının büyüklüğünün 700 milyar dolar'a ulaştığı tahmin ediliyor. 1970'lerde temelleri atılan modern İslami bankacılıkta işlemler faiz değil, kâr-zarar ortaklığı esasına dayanıyor. Gelişen İslami bankalar, diğer finansal faaliyetleri de beraberinde getiriyor. İslami sigorta şirketlerinin ardından 1980'li yıllarda İslami yatırım araçları da sistemde yerini alıyor. Malezya ve Körfez Arap ülkeleri, İslami finansın gelişimine katkıda bulunan önemli ülkelerden olup piyasada büyük paya sahip. Son dönemlerde, Avrupa ve ABD piyasalarında da İslami finans araçlarının ihraç edildiği görülüyor. İslami sermaye piyasasında, hisse senetleri, varlığa dayalı menkul kıymetler (sukuk) ve fonlar yaygın. Hisse senetlerinde, şirketin faaliyetlerinin İslami kurallara aykırı olmaması gerekiyor. Henüz gelişme aşamasındaki İslami yatırım fonları da genellikle hisse senetlerine ve gayrimenkule yatırım yapıyor. Mısır sermaye piyasası Sermaye Piyasasında Gündem'in mayıs sayısında yer alan ikinci raporda ise yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye ile benzer kategoride değerlendirilen Mısır sermaye piyasası inceleniyor. Bir devlet kuruluşu niteliğinde olan Mısır borsasında hisse senedi, devlet ve özel şirket tahvilleri işlem görüyor. 2007 sonu itibariyle borsa kotunda bulunan 435 şirketin piyasa değeri 139 milyar dolar. Geçtiğimiz yıl kaydedilen 58 milyar dolar'lık işlem hacminin yüzde 70'i yerli yatırımcılar tarafından gerçekleştiriliyor. Kahire ve İskenderiye Borsası 2007 yılında dolar bazında yüzde 57 getiri sağlayarak, Dünya Borsalar Federasyonu'na üye borsalar arasında yapılan değerlendirmede 9. sırada yer aldı. Kahire ve İskenderiye Borsası'nda küçük ve orta ölçekli şirketlerin kotasyonu için, Nil Menkul Kıymetler Borsası (NILEX) adında bir pazar bulunuyor. Bu pazarda halka açılmak isteyen şirketler, Mısır Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş "atanmış danışmanlar" ile birlikte bu çalışmaları sürdürüyor. NILEX'in yapısı Londra Borsası'nın alt bir pazarı olan AIM'i model alıyor. 2007 sonu itibariyle 138 aracı kurum ve 7 banka işlemlere aracılık ediyor. Bankalar hisse senedi alım-satımına ilişkin aracılık faaliyeti yürütemiyor, ancak tahvil tarafında piyasa yapıcısı olarak yer alıyor. Öztangut: Ürün çeşitlendirmesi önemli TSPAKB'nin aylık yayını Sermaye Piyasasında Gündem'in Mayıs 2008 sayısında yer alan yazısında Başkan Nevzat Öztangut, son dönemde Sermaye Piyasası Kurulu'nun ardı ardına çıkardığı yeni düzenlemelerle Avrupa Birliği mevzuatına yakınsama konusunda önemli adımlar attığını belirtti. Aracı Kuruluşlar Birliği'nin de altyapısını geliştirmek üzere çalışmalar yürüttüğünü açıklayan Öztangut, üyelere kolaylık sağlamak üzere yatırımlar yapıldığını bildirdi. Öztangut yazısında mayıs ayı başından itibaren yürürlüğe giren yeni düzenleme çerçevesinde, kurula yapılan bazı bildirimlerin artık birliğe yapılacağını vurguladı. Sermaye piyasasında ürün çeşitlendirmesinin önemine de değinen Öztangut, bu kapsamda İslami finansal ürünlerin geliştirilmesinin özellikle Körfez ülkelerinin yatırım arayışlarına cevap verebileceğini belirtti. Öztangut ayrıca, İslami finans ürünlerinin gelişmiş ülkelerde tasarlanıp yatırımcılara sunulmakta olduğunu da ifade etti.