İşte TOBB ile TİM'i karşı karşıya getiren taslak

ANKARA - Halen faaliyetlerini yönetmelikle sürdüren İhracatçı Birlikleri ve Türkiye İhracatçılar Meclisi'ni (TİM) yasal statüye kazandıracak yasa taslağı TOBB camiasını ayağa kaldırdı. Anadolu'nun dört bir yanından yapılan yazılı açıklamalarla yasa taslağına tepkilerini dile getiren oda başkanları, taslağa ihracatçılara ek yükler getirdiği gerekçesiyle karşı çıkıyor. Taslakla ilgili TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ve eleştirilerin hedefindeki TİM Başkanı Oğuz Satıcı herhangi bir açıklama yapmadılar. Taslak aynen yasalaşırsa bu yıl yapılması gereken ihracatçı birlikleri ve TİM seçimleri de 2009 yılına kalacak. Ancak bazı ihracatçı birliklerinin genel kurul kararlarını şimdiden alması, taslağın şimdilik geri çekileceği iddialarını gündeme getirdi. Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın (DTM) hazırladığı ve görüşe gönderdiği, TİM ve İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ile ilgili tartışmalar sürüyor. TOBB bünyesindeki oda ve borsa başkanları başta kurların getirdiği sorunlar olmak üzere düşük kar marjıyla çalışan ihracatçılara ek yük getirdiğini öne sürdükleri düzenlemeye sert tepki gösterdiler. İhracatçı Birlikleri ise taslağın DTM'nin birlikler üzerindeki etkisini daha da ağırlaştırdığını gerekçe göstererek, özellikle yönetim biçimi ve bütçe maddelerine karşı çıktılar. Geri çekilecek iddiası Türkiye genelinde halen 13 Genel Sekreterlik bünyesinde 59 adet ihracatçı Birliği faaliyet gösteriyor. Bu birliklerin bir kısmı genel kurulunu geçen yıl yaparken, bir kısmının da Nisan ayı sonuna kadar genel kurullarını yasal olarak tamamlamaları gerekiyor. Taslağın tartışılmaya başlanmasıyla birlikte bu genel kurulların ertelenme talepleri de ortaya atılmıştı. Başta Makineciler olmak üzere bir çok ihracatçı birliğinin genel kurul yapma kararını alması, taslağın şimdilik geri plana atılması tartışmalarını da gündeme getirdi. Tüm birlikler genel kurul kararı alsa bile, DTM'nin bu genel kurulları yine erteleme yetkisi bulunuyor. Yüzde 10 kesinti her sektör için geçerli olamaz TOBB üyesi oda ve borsa başkanlarının tepkisine sebep olan, FOB ihracat bedelinin yüzde 10'una kadar kesinti yapılmasına imkan sağlayacağı öne sürülen madde de açıklığa kavuştu. DÜNYA'ya açıklama yapan bir TİM yetkilisi, bunun dünya fiyatlarındaki gelişmelere paralel olarak bazı özel tarım ürünlerin ihracatçıları tarafından istendiğini, hali hızarda incir ihracatında buna benzer bir fon olduğunu bildirdiler. Yetkililer bunun ihracatın genelini kapsamasının imkansız olduğunu anlattılar. Süleyman Orakçıoğlu: TİM, TOBB'a tabi olamaz Türkiye Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Başkanı ve TiM Başkanvekili Süleyman Orakçıoğlu, 40 bin üyeli ihracatçı birliklerinin, 2 milyon üyeli TOBB'un görevine tabi olma gibi bir durumu olmadığını söyledi. Burada bir yanlış anlama olduğunu ifade eden Orakçıoğlu, sektörel ihtisas örgütü olan ihracatçı birliklerinin ihracatın gelişmesine katkı sağladığının altını çizdi. İhracatçı birliklerinin 1937 yılında Atatürk'ün talimatıyla kurulduğunu hatırlatan Orakçıoğlu, "74 yıl sonra halen bu durumu tartışmak anlamsız" dedi. Herkesin aday olabileceğini ve kimsenin seçimden kaçmadığını anlatan Orakçıoğlu, herkesin katkı sağlaması için taslağın ilgili kurumlara gönderildiğini anlattı. Bazı ihracatçı birlikleri de karşı çıkıyor Orta Anadolu Makine ve Aksamları ihracatçıları Birliği Başkanı Adnan Dalgakıran, İhracatçı Birliklerinin bir yasaya ihtiyacı olduğunu ancak tartışmaya açılan taslağın problemli olduğunu bildirdi. Ortaya çıkan taslağı kimsenin sahiplenmediğini bildiren Dalgakıran, "İhracatçı Birliklerinin mutlaka yasası olması gerekiyor. Ancak biz taslağın pek çok noktasına karşıyız. Bizim bile çok kısa bir süre önce elimize geçti. İhracatçıları bürokrasinin kucağına itmeyecek bir düzenleme yapılması gerekiyor" dedi. Taslakta birliklerin bir çok konuda DTM'den izin almasının hükme bağlandığını anlatan Adnan Dalgakıran, "TİM de ikinci bir onay merci olarak bu işin içine katılıyor. Bunu böyle olmasını doğru bulmuyoruz. üstelik onaylanacak konuların da çok kısıtlı olması gerekiyor" diye konuştu. Dalgakıran, taslakta FOB ihracat bedelinin yüzde 10'a kadar kesinti yapılarak oluşturulması öngörülen fonun da saçma bir uygulama olduğunun altını çizdi. Adnan Dalgakıran, makine ihracatçıları olarak 7 Nisan'da genel kurul yapma kararı aldıklarını bildirdi. Yeni düzenlemeyle başkanların 4 yıllığına seçilmesine de karşı çıkan Dalgakıran, "Bir başkan olarak şunu söylüyorum, 4 yıl rehavet yaratır. Başkanların diken üstünde oturması gerekiyor" dedi. Umut Oran: Bizim paramızla Mısır'a yatırımcı götürülmesi çok zorumuza gidiyor TOBB Konfeksiyon Meclisi Başkanı Umut Oran, AB sürecinde sivil toplum kuruluşlarının öne çıktığı bir dönemde, yarı resmi bir kurumun daha da resmi ve kamuya bağımlı hale getirilmesinin ilginç olduğunu söyledi. Bu düzenlemeyle ihracatçı birliklerine özel statü kazandırılacağının altını çizen Oran, "Yasanın adı Dış Ticaret Birliği ama ithalatçı birliklerine yer verilmemiş. İhracatın bir sürü sorunu varken, çeşitli maddi külfetler daha yüklenmeye çalışılıyor. İhracatçı birliklerinin kurulma aşamasındaki işlevi dış ticaretteki kotalardı. Kotalar 2005 yılında kalkınca ihracatçı birlikleri de misyonunu yitirdi. TİM gereksiz bir statü yaratıyor" diye konuştu. Türkiye'de pek çok alanda yatırıma ihtiyaç varken, TİM'in Mısır'da yatırım girişimlerini eleştiren Umut Oran, "Bizim paramızla TİM'in Mısır'a yatırımcı götürmesi zorumuza gidiyor" dedi. Umut Oran, taslakta öngörülen kesintiler üzerine bir ihracatçının Avrupa insan Hakları Mahkemesi'ne başvurması halinde ihracatçı birliklerinin kapatılma kararı alınacağını öne sürdü. Yönetmelik de Anayasa Mahkemesi gündeminde İhracatçı Birlikleri ve TİM'in tabi olduğu yönetmeliğe dayanak oluşturan kanun maddesinin iptali istemiyle yapılan başvuru halen Anayasa Mahkemesi'nin gündeminde bulunuyor. İlgili madde, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Danıştay 10'ncu Dairesi tarafından Anayasa Mahkemesi'ne gönderilmişti. Hazine Müsteşarlığı'na ilişkin yürürlükte bulunan 4059 sayılı Yasa'nın 6'ncı maddesinin iptali istenen C fıkrası şöyle: "c) Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı kuruluşları; ihracatçı ve ithalatçı birlikleri ve bunların oluşturduğu Dış Ticaret Birlikleri üst kuruluşu ile İhracatı Geliştirme ve Etüd Merkezidir. İhracatçı Birlikleri, İthalatçı Birlikleri ve bunların üst kuruluşlarının teşkilatlanma, işleyişleri, gelirleri, gelirlerinin kullanım esasları, iştigal sahaları, denetimleri, organları ve üyeliğe ilişkin esasları ile üyelerinin hak ve yükümlülüklerini gösteren statüleri Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenir." Yasa ne getiriyor? DTM tarafından hazırlanan taslak toplam 67 maddeden oluşuyor. 13 genel sekreterlik bünyesin faaliyet gösteren ve 23 ayrı sektörde teşkilatlanan 59 ihracatçı Birliği'ni ilgilendiren taslakla birlikte, halen 1937 yılında çıkarılan ve çeşitli dönemlerde değişikliğe uğrayan yönetmeliğe bağımlı çalışan birlikler, yasal statüye kavuşmuş olacaklar. . Birlik genel kurulları her yıl Nisan ayında toplanacak, burada yapılan seçimde göreve gelen başkanlar 4 yıl süreyle görev yapacaklar. (Mevcut yönetmelikte süre iki yılla sınırlandırılıyor) . Taslak seçimlerin 1 yıla kadar ertelenmesi konusunda ilgili Bakanlığa yetki veriyor. . Taslakla birlikte sektöre yönelik uyum ve koordinasyonun sağlanması amacıyla sektör kurulları oluşturulması öngörülüyor. . Taslak genel kurul kararı, TiM uygun görüşü ve DTM'nin onayı ile FOB ihracat bedelinin yüzde 10'una kadar birlik üyelerinden kesinti yapılmasına imkan veriyor. Bu kesintinin nemalar hariç olmak üzere belirli dönemlerde üyelere geri ödenmeleri, kalan kısmın da ürün kalitesinin geliştirilmesine yönelik projelerde kullanılabilmesine imkan sağlanıyor. . Taslağın üçüncü kısmında, ihracatçı birliklerini koordine etmek üzere Türkiye ihracatçılar Meclisi'nin kurulması hükme bağlanıyor. TİM Başkanı'nın da görev süresinin 4 yıl olması ve bir başkanın 8 yıl üst üste görev yapmasına izin veriliyor. . TİM Başkanı'na, taslakta yeni oluşturulması öngörülen Dış Ticaret istişare Konseyi'ne de başkanlık yapacağı hükme bağlanıyor.