İşte Türkiye'nin AB'de yavaşlama belgesi / 3 yılda 6 başlık açtık sadece bir tanesi tamamlanıp kapatıldı

İSTANBUL - AKP hükümeti 'AB'de yola devam mesajları verse de müzakerelerin başladığı 2005'ten bu yana hem AB'de hem Türkiye'de işler yavaşladı. 33 fasıldan şu ana kadar 6'sı müzakereye açıldı. Tek kapatılan fasıl Bilim ve Araştırma oldu. 8 fasıl Güney Kıbrıs Rum Kesimi'ni kapsayan Gümrük Birliği ek protokolünün onaylanmaması nedeniyle açılamıyor. Avrupa Konseyi 6 fasılla ilgili görüşmelerini sürdürüyor. 9 fasıl konseyde onaylandı, açılış kriterleri belirlendi. Konseyde onaylanan 2 faslın ise açılış kriterleri belirlenmedi. Dış Güvenlik ve Savunma Politikası faslında ise taslak tarama sonuç raporu henüz Türk tarafına iletilmedi. Türkiye, AB ile fiili müzakerelere 3 ekim 2005'te başladı. AB Komisyonu'nun 29 kasım 2006 tarihinde Türkiye'nin Gümrük Birliği'nden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediği ve ek protokolü uygulamaya geçirmediği gerekçesiyle 'Malların serbest dolaşımı, iş kurma ve hizmet kurma serbestisi, mali hizmetler, tarım ve kırsal kalkınma, balıkçılık, taşımacılık politikası, gümrük birliği ve dış ilişkiler' gibi fasılları müzakereye açmaması tavsiyesi, 14-15 aralık 2006 tarihinde yapılan Avrupa Birliği Konseyi'nde kabul edildi. Böylelikle 8 fasıla bir nevi 'yatay açılış' kriterleri getirildi. 33 fasıldan şu ana kadar 6 tanesi müzakerelere açıldı. Açılan 5 fasıl için kapanış kriterleri belirlendi. Bilim ve Araştırma faslı üzerindeki müzakereler tamamlanıp, kapatıldı. AB Konseyi onaylanan 16 fasıldan 14'ü için açılış kriteri belirledi. Ek protokola takılan fasıllar Malların serbest dolaşımı: Konseyde onayladı, açılış kriterleri belirlendi. Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle faslın müzakereye açılması engellendi. Türkiye'nin başta jenerik ilaç üretimi olmak üzere veri imtiyaz haklarının sağlanması konusunda Dünya Ticaret örgütü (DTÖ) ve Gümrük Birliği kararlarına uyması; ithalat rejimi kararı uyarınca bazı ürünlerin ithalatında aranan lisansları kaldırması; otomotiv sektörü 2. el ithalatına yönelik düzenlemeler ile ilgili orta vadeli perspektif sunması; piyasa gözetimi konusunda AB müktesebatının uygulanması için gerekli idari kapasiteyi geliştirmek amacıyla strateji hazırlaması; iç mevzuatını Avrupa Topluluğu anlaşmasına göre taraması gerekiyor. İş kurma hakkı ve hizmet sunumu özgürlüğü: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Ek protokolün uygulanmaması nedeniyle müzakerelere açılması engellendi. Hizmet sunumu konusunda mevzuat uyumlaştırmasının açılış kriteri olarak belirlenmesi bekleniyor. Türkiye'nin hizmet sunumu konusunda mevzuat uyumunu içeren kapsamlı bir strateji hazırlaması; Mesleki Yeterlilik Kurumu'nun idari kapasitesini geliştirmesi ve mesleki nitelikleri karşılıklı tanıması; doktorluk, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik ve mimarlık gibi AB düzeyinde belirlenen 7 mesleği uyumlaştırması; posta hizmetlerinin uyumu için yol haritası oluşturması; belirli mesleklerin yabancı ülke vatandaşlarına kapalı olması konusundaki engelleri kaldırılması gerekiyor. Tarım ve kırsal kalkınma: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle müzakerelere açılması engellendi. Fransa'nın tam üyelikle doğrudan ilgili olarak bloke edeceği fasıl. Çiftlik muhasebe kayıt sistemi, ödeme ajansı gibi kurumların kurulması; tarım istatistiklerini güçlendirecek bir eylem planı hazırlanması; AB'den canlı hayvan ve et ithalatı sorununun çözülmesi; Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu'nun akreditasyonu için kuruluş kanununda değişiklikler yapılması; tarım stratejisine bağlı olarak tarım planının oluşturulması; tarım sektöründeki devlet yardımlarının AB'ye uyumlaştırılması; ortak tarım düzeninin benimsenmesi gerekiyor. Mali hizmetler: Konseyde onaylandı, açılış kriterleri belirlendi. Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle müzakerelere açılması engellendi. 'Single pasaport' sistemine uyulması; sigorta faaliyeti yapan şirketlerin meslek birliklerine zorunlu üyeliklerinin gönüllü üyeliğe dönüştürülmesi için düzenleme yapılması; Türkiye'deki acentelerin belli işlem seviyesine ulaşması, denetiminin yapılması gerekiyor. Balıkçılık: Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle müzakerelere açılması engellendi. Filo yönetimine ilişkin mevzuatın tam uyumlaştırılması; Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin imzalanması; Tarım Bakanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı'nın denetim ve kontrol alanındaki idari kapasitesinin güçlendirilmesi; orkinos balığı ve av miktarı konusunda AB ile işbirliği yapılması; balıkçılık ile ilgili veri toplama sisteminin oluşturulması gerekiyor. Taşımacılık politikası: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle müzakerelere açılması engellendi. Tek Avrupa hava sahası konusunda uyuma yönelik strateji belirlenmesi; yabancı havayollarının pazara girişi, havayolları güvenlik ile ses ve gürültü mevzuatı uyumsuzluklarının giderilmesi; demiryollarında AB'ye uyum için strateji oluşturulması, işletme ve altyapı hizmeti sağlayan birimlerin ayrılması; limanların açılması ve kabotaj hakkının verilmesi; karayollarında AB iç pazarına uyum sağlanması gerekiyor. Gümrük birliği: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle müzakerelere açılması engellendi. Türkiye'nin gümrük bölgesine giriş yapan yolculara gümrüksüz mağazalarda satılan ürünlere gümrük vergisi muafiyetini kaldırması; serbest bölgelerin gümrük alanı içine alınıp, kontrol ve vergi denetimlerinin AB'ye uyumu gerekiyor. Dış ilişkiler: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Ek protokolün uygulanmaması gerekçesiyle müzakerelere açılması engellendi. AB'nin tercihli gümrük rejimlerinin üstlenilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda israil, Makedonya, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Fas, Tunus, Filistin, Mısır ve Suriye ile serbest ticaret anlaşması imzalandı. Mısır ve Suriye dışındakiler yürürlükte. Doğu Avrupa ülkeleri ile anlaşmalar AB üyelikleri sonrasında feshedildi. AB'nin bu konuda yönlendirici olması gerekiyor. Konseyde görüşülmesine devam eden fasıllar İşçilerin serbest dolaşımı: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. AB uyruklu yabancı işçilerin serbest dolaşımına ilişkin sınırlamaların kaldırılması amacıyla çeşitli kanunların gözden geçirilmesi; Avrupa istihdam hizmetleri ağına dahil olma ihtimali göz önüne alınarak kamu personelinin eğitimi; sosyal güvenlik sisteminin AB'ye uyumu gerekiyor. Bilgi toplumu ve medya: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Sınır tanımayan işitsel ve görsel yayınlar direktifine uyum sağlayacak net önerileri içeren uyum takvimi sunulması; Avrupa Konseyi'nin 'Siber Suçlar Sözleşmesi'nin imzalanıp, onaylanması gerekiyor. Enerji: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Taşkömürü üretiminde devlet yardımlarının azaltılması; hidrokarbonların arama ve üretimine ilişkin yetki verilmesini içeren petrol kanunun Meclis'ten geçirilmesi; Elektrik Enerjisi Strateji Belgesi'nin uygulanması; Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun idari kapasitesinin güçlendirilmesi; enerji özelleştirmelerinin kolaylaştırılması gerekiyor. Bölgesel politika ve yapısal araçların koordinasyonu: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Fransa'nın tam üyelikle doğrudan ilgili olarak bloke edeceği fasıllar arasında yer alıyor. Danıştay'ın yönetmeliği durdurmasıyla çalışmaları sona eren kalkınma ajanslarının durumunun belirlenmesi; yapısal fonların etkili kullanımına yönelik koordinasyonun sağlanması gerekiyor. Yargı ve temel haklar: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Temel haklar, serbest dolaşım ve adalete erişimin gerekleri konularında AB mevzuatına uyum; AB vatandaşlarının yerleşme, seçimlerde oy verme ve aday olma hakları ile gayrimüslim dini toplulukların miras hakkı, vatandaşlık hakları konusunda eylem planı hazırlanması; yargı reformu stratejisi hazırlanması; Türkiye dışında yerleşik ve Türk vatandaşı olmayan gayrimüslim dini toplulukların mülkiyet haklarıyla ilgili sorunların çözümü; BM'nin İşkence ile Mücadele Sözleşmesi ihtiyari protokolü ve Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi'nin onaylanması; yolsuzlukla mücadele stratejisinin hazırlanması gerekiyor. Adalet, özgürlük ve güvenlik: Konseyde görüşülmesi devam ediyor. Göç ve iltica konularında anlaşmaların imzalanması ve AB'ye uyuma yönelik ulusal eylem planının hayata geçirilmesi; örgütlü suçla mücadele eylem planının oluşturulması; profesyonel sınır güvenliği teşkilatı oluşturulması; kolluk kuvvetlerinin idari kapasitelerinin güçlendirilmesi gerekiyor. Konseyde onaylanıp, açılış açılış kriteri belirlenen fasıllar Sermayenin serbest dolaşımı: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. AB müktesebatına uyum, kara para aklama ve terörün finansmanı ile ilgili eylem planının açılış kriteri olarak belirlenmesi bekleniyor. Sermayenin serbest dolaşımına ilişkin 'AB müktesebatına uyum stratejisi' hazırlanması; karapara aklamayla mücadele konusunda mevcut sistemin mevzuata uyumu ve idari kapasitenin geliştirilmesi; sivil havacılık, deniz taşımacılığı, radyo ve televizyon yayıncılığı ve enerji alanlarında AB kaynaklı doğrudan yabancı yatırımlara yönelik engellerin kaldırılması gerekiyor. Kamu alımları: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Enerji, ulaştırma, belediye hizmetleri ve sağlık alanlarında mevzuatın AB'ye uyumu; kamu alımlarındaki istisnaların müktesebat benzerliğinin sağlanması; Maliye Bakanlığı'nın kamu alımları müzakerelerini yürütecek tek otorite olduğunun komisyona bildirilmesi; yerli istekliler lehine yüzde 15'lik fiyat avantajı imkanının kaldırılması; eşik değerlerin AB seviyesine çekilmesi, ihalelerde elektronik ortama geçilmesi gerekiyor. Şirket hukuku: Konseyde onaylanan fasıl için açılış kriterleri belirlendi. Türk Ticaret Kanunu, finansal raporlama, kayıtlı sermaye sistemi, birleşme ve bölünme mevzuatı temel uyum alanları. Şirketler hukuku ve şirketler için mali raporlama alanlarında mevzuat uyumunu içeren eylem planının hazırlanması; Türk hukukunda sadece halka açık şirketler için öngörülen kayıtlı sermaye tavanının, AB çerçevesinde anonim şirketleri de kapsaması; Türk Ticaret Kanunu'nun Meclis'ten geçirilmesi gerekiyor. Fikri mülkiyet hakları: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Konseye detaylı bir eylem planı sunulması; internet ortamında gerçekleştirilen çoğaltmalar ve adil tazmin konularında uyum; eser sahibinin ödünç verme hakkı ile ilgili düzenlemeler yapılması; eserlerin el değiştirmesi durumunda hak sahibine ödenecek miktarın açıkça belirlenmesi; eserlerin koruma sürelerinin AB'ye uyumu, eser sahiplerinin hakkını korumak üzere kurulan meslek birliklerinin uygulama eksikliklerinin giderilmesi gerekiyor. Rekabet politikası: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Devlet yardımları ile ilgili kanun taslağının çıkarılması; yardım programlarının uyumuna ilişkin eylem planının hazırlanması; bağımsız bir 'Devlet Yardımları İzleme İdaresi'nin kurulması; devlet yardımlarının AB'ye bildirilmesi yükümlülüğünün yerine getirilmesi; demir-çelikte komisyonun bilgilerini yetersiz bulduğu 'Ulusal Yeniden Yapılandırma Planı'nda düzenlemesi; motorlu araç dağıtımı, sigorta, telekomünikasyon ve posta hizmetlerinde sektörlere özgü grup muafiyetlerinin AB'ye uyumlaştırılması gerekiyor. Gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Yem, gıda, hijyen kuralları ve veterinerlik konusundaki mevzuatın birleştirilmesi; gıda güvenliği, bitki ve hayvan sağlığı politikalarının uyumlaştırılmasını içeren detaylı bir stratejinin oluşturulması; koyun ve keçi türü hayvanların kimliklendirilmesi ve kaydına ilişkin sistemin uygulanmaya başlanması; canlı hayvan kesimlerinde kontrolle ilgili değerlendirmenin komisyona sunulması; gıda güvenliği ve kontrol sisteminin yeniden düzenlenmesi; gıda işletmeleriyle ilgili gıda güvenliği istatistiklerinin toplanması gerekiyor. Çevre: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. AB çevre politikası ile uyumlu stratejinin hazırlanması; AB'nin imzaladığı Aarhus ve Espoo Konvansiyonları ile Kyoto Protokolü'ne taraf olunması; çevre müktesebatına ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekiyor. Bu konu müzakerelerin başlaması konusunda belirleyici olacak. Türkiye'nin mevzuat uyumunun sağlanması için 20 milyar Euro yatırım yapılması gerekecek. Vergilendirme: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Alkollü ürünlerde ithal ürünlere ve sigaralara ilişkin vergilendirmenin azaltılması, ayrımcı vergilerin kaldırılması için aşamalı bir plan hazırlanması; haziran ayına kadar alkol ve alkollü içkilerin vergilendirilmesinde AB'ye uyumun sağlanması; tütün ithalatında tahsil edilen fonun yerli-yabancı rekabetinin uyumlaştırılması; ÖTV'nin kullanım alanının gözden geçirilmesi gerekiyor. Sosyal politika ve istihdam: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlendi. Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu ve Sendikalar Kanunu'nun AB'ye uyumu; faslın kapsamındaki alanlarda yer alan AB müktesebatının iç hukuka aktarılması; İş Kanunu'nda taciz gibi konuların tanımlanması; Devlet Memurları Kanunu'nda bazı mesleklerde işin niteliğine bağlı olarak belli bir cinsiyete mensup olma şartının değiştirilmesi gerekiyor. Konseyde onaylanıp açışlış kriterleri beklirlenmeyen fasıllar Eğitim ve kültür: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlenmedi. Müzakerelere açılması bekleniyor. Türkiye konuya ilişkin pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. UNESCO'nun 'Kültürel Çeşitlilik Sözleşmesi'nin onaylanması; yaşam boyu öğrenimle ilgili bütüncül bir stratejinin geliştirilmesi gerekiyor. Ekonomik ve parasal komite: Konseyde onaylandı. Açılış kriterleri belirlenmedi. Türkiye konuya ilişkin pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. Ancak 26 Haziran 2007'de yapılan AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'nde Fransa'nın bu müktesebat başlığını doğrudan tam üyelikle bağlantısı olmasını ileri sürmesi üzerine, fasla ilişkin Türkiye pozisyon belgesi ele alınmadı, AB ortak tutum belgesi hazırlanmadı. Merkez Bankası Kanunu'nda Başkan ve Başkan Yardımcılarının görevden alınma nedenlerine açıklık getirilmesi ve Euro'ya geçiş için yasal altyapının hazırlanması gerekiyor. Müzakereye açılan fasıllar İstatistik: Haziran 2007'de müzakereye açıldı. Türkiye pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. TÜİK'in idari kapasitesinin geliştirilmesi; ESA 95'e uygun temel hesaplar göstergelerinde kullanılan metodolojilerin detaylı bir şekilde açıklanması, 2009 yılından itibaren AB'de uygulamaya geçilecek olan pasif gizleme konusunda mevzuat çalışması yapılması gerekiyor. İşletme ve sanayi politikası: Mart 2007'de fasıl müzakereye açıldı. Türkiye konuya ilişkin pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. Sanayi politikasının belirlenmesi için tüm sanayi sektörlerinde derin analizlerin yapılması; kapsamlı bir sanayi politikasının oluşturulması gerekiyor. Trans- Avrupa ağları: Müzakereler 19 Aralık 2007'de başladı. Türkiye pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. Türkiye'nin kısa zamanda ulaştırma altyapı ihtiyaçları değerlendirmesi çalışmasını tamamlaması gerekiyor. Tüketicilerin ve sağlığın korunması: Müzakereler 19 aralık 2007'de başladı. Türkiye AB'ye pozisyon belgesini gönderdi. Türkiye'nin tüketicilerin korunması alanında haksız ticari uygulamalar ve mesafeli satışlar ile ilgili direktiflere uyumu; kan ve kan ürünleri mevzuatının uyumlaştırılması; tütün üretimi ve reklamlarına ilişkin mevzuat uyumunu sağlaması; tüketici mahkemelerinin kurulması gerekiyor. Bilim ve araştırma: Müzakereye açıldı. Geçici olarak kapatıldı. Türkiye konuya ilişkin pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. Avrupa Kömür ve Çelik Fonu'na katılım için gerekli mali ve içerik analizlerinin hazırlanması gerekiyor. Mali kontrol: Haziran 2007'de müzakerelere açıldı. Türkiye pozisyon belgesini AB'ye gönderdi. Kamu iç mali kontrolüne ilişkin politika belgesinin 2008 yılı ortasına kadar benimsenmesi gerekiyor. Sayıştay'ın kamu kesimindeki denetçiler için mevzuat geliştirmesi, Euro'nun kalpazanlığa karşı korunması için uyumun sağlanması isteniyor. AB mali çıkarlarının korunması için sahtekarlıkla mücadele koordinasyon biriminin oluşturulması gerekiyor. Tarama raporu iletilmeyen fasıllar Dış güvenlik ve savunma politikaları: Taslak tarama sonu raporları Türkiye'ye iletilmedi. AB ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi'ni içerecek biçimde dış güvenlik ve savunma politikaları alanında AB politikalarına uyulması talep ediliyor. Bu konunun müzakerelerde açılış kriteri olması bekleniyor. AB-NATO stratejik işbirliğine Kıbrıs ve Malta'nın iştirak etmesi talep ediliyor. Ermenistan ile ilişkilerin geliştirilmesi isteniyor.