Kartta limit sınırlaması ‘çek’ için yeni kapı açacak

Sercan AKINCI

İSTANBUL - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) geçen hafta tüketici kredileri ve kredi kartı limitleriyle ilgili yayımladığı ve kamuoyunda geniş yankı bulan yönetmelik taslağında, 1.000 TL’nin altında geliri olan ve gelirini belgeleyemeyenlere yönelik 1000 TL’lik kredi kartı limiti sınırlamasını getirilmesine yönelik çalışma başlattı.

Bu çalışma her ne kadar “ayağını yorganına göre uzat” anlayışına göre yapılmış doğru bir adım olarak değerlendirilse de işin bir de reel ekonomiye etkileri konusu var. Zira elektronikten hazır giyime kadar birçok alanda 1.000 TL’nin üzerinde fiyatı olan çok fazla ürün var. Türkiye ekonomisindeki büyümenin büyük oranda iç tüketime bağlı olduğu düşünüldüğünde atılacak adımın reel ekonomiye etkisi de olacak. Limit sınırlaması düzenleme öncesini değil düzenlemeden sonra alınacak kredi kartlarını kapsayacak. Halihazırda geliri 1.000 TL’nin altında olan ama kredi kartı limiti 1.000 TL’nin üzerinde bulunan kişi sayısı 4.5 milyon olarak hesaplanıyor.

Sektör temsilcileri de bir yandan atılan adımı olumlu olarak değerlendirirken bir yandan da tüketimin azalacağını ve ekonomik canlılığın düşeceğini dile getiriyor. Bir kısım ise atılan adımın daha önce faize giden büyük miktarda paranın bu kez ilave bir gelir oluşturarak ekonomiye canlılık katacağına inanıyor. Mobilyacılar ise yüzde 85 kredi kartı ile yapılan alışveriş oranının düşmesi ile alternatif ödeme araçlarının gelişeceğini ön görüyor.
Bu anlamda ilk akla gelen ödeme araçları ise çek, senet gibi seçenekler. 
BDDK verilerine göre haziran ayında 56,5 milyon adede ulaşan kredi kartlarıyla 227 milyon adet alışveriş yapıldı.
Alışveriş başı 144 TL’lik işlem yapılırken kredi kartları ile yapılan toplam alışveriş miktarı da geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 artarak 32,7 milyar TL’ye yükseldi. 6 aylık kredi kartı harcaması ile 185 milyar TL’yi geçti. Nakit çekme ile birlikte bu tutar 204 milyar TL olarak gerçekleşti. 

Gelecek riskleri bertaraf edecek bir adım 
Bünyesinde elektronikten hazır giyime kadar yüzden fazla markayı bulunduran Birleşmiş Markalar Derneği’nin Başkanı Hüseyin Doğan, çalışma ile belli bir grup tüketiciye yönelik gelecekte oluşabilecek olumsuzlukların önüne geçmek istendiğini söyledi. 

Adımın geliri artırıcı ya da azaltan bir uygulama olmayacağına dikkat çeken Doğan, hatta ekstra ödenen faizlerin de ilave gelir oluşturacağını ve ekonomiye canlılık getireceğini dile getiri. Doğan şöyle konuştu: “Düzenleme ile Türkiye’nin ekonomik büyümesine, perakendenin ya da gelişmesinde ve ekonomin gelişmesine olumsuz katkı yapmayacağını umut ediyorum. Sonuçta gelecekte ortaya çıkacak olumsuzlukları ortadan kaldırılmasına yönelik bir adım. Limit koymak olumsuz kullanımı engelleme yöneliktir. Ticareti ya da alışverişi engellemeye yönelik bir şey değildir. Netice itibari ile insanlar gelirleri ile mütenasip bir kabiliyete sahiptirler. 

Siz gelirinizden daha fazla harcama yapıyor ve gelecekte kendinizi sıkıntıya sokacak bir konumdaysanız zaten bu her halükarda bir olumsuzluktur. Hatta bu tür olumsuzluklar giderildiğinde ekstra ödenen dünya kadar yüksek faiz ilave gelir oluşturacaktır ve bu da ilave bir harcama kabiliyeti oluşturur.” 

Geçmişi kapsamayacağı için büyük sorun yaratmaz 
Hazırgiyimciler taslağın geçmiş dönemi kapsamayacağını belirterek kredi kartlarının sektöre ve kayıt dışı ekonominin önlenmesinde önemli oranda katkısının olduğunu dile getiriyor. Bu şirketlerden Damat, Tween gibi markaları bünyesinde bulunduran Orka Holding’in Yönetim Kurulu  Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, eskiden alınmış kredi kartlarının düzenleme dışında bırakılacak olması nedeniyle piyasalarda büyük bir sorun yaşanmayacağını savundu. Kredi kartlarının kayıtlı ekonomiye katkılarının büyük olduğunu hatırlatan Orakçıoğlu, “İşin bu tarafını da düşünmek lazım. Kendi markamız için konuşmak gerekirse yapılan alışverişin yüzde 87’si kredi kartlarıyla. Bunun denetimini hem biz hem de devlet daha rahat yapabiliyor. Nakit parayı ise denetlemek zordur” açıklamasında bulundu.

Alternatif ödeme araçlarının payı artacak 
Mobilya sektöründe de kredi kartı ödemelerinin oranı oldukça büyük. Çilek Mobilya’dan aldığımız bilgiye göre bu yıl mobilya sektöründe büyüklük 5,5-6 milyar dolaylarında olacak ve bunun yüzde 80 ile 85’e yakın kısmı kredi kartı ile yapılacak. 1.000 TL sınırlamasının uygulamaya geçmesi halinde dar gelirli gruplara yapılan satışların düşeceğini öngören şirket, alternatif ödeme araçlarının güçleneceğini belirtiyor. Şirket tarafından yapılan açıklamada, “Yeni düzenlemenin özünde dar gelirli vatandaşımızın borçlanmasını kontrol altına almak amaçlanıyor. Sektörümüzde sunduğu ürünlerle dar gelir grubunu hedefleyen firmaların satışlarında elbet bir azalışa neden olacaktır. Ancak bu firmaların alternatif ödeme metodlarında bir artış görülmesi  bekleniyor” ifadelerine yer verildi.