Köprü-otoyol özelleştirmesi 2015 yılının ilk çeyreğinde

MELTEM GÜNDÜZ

ANKARA -Türk Telekom’dan sonraki en yüksek özelleştirme olan köprü ve otoyolların özelleştirilmesi için gereken yasal düzenleme tamamlanırken, özelleştirme çalışmaları kapsamında danışman seçilecek. Danışman ile özelleştirmenin modeline karar verilecek. Özelleştirme süreci 2015 yılının ilk aylarında başlayacak. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Fiyatı en az 7 milyar dolar olmalı” açıklamasının ardından ihalesi iptal edilen köprü ve otoyollar için süreç yeniden başladı. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB), özelleştirmenin modeline karar vermek üzere danışman seçecek. ÖİB yetkilileri, ilk ihalenin iptali sonrasında halka arzın ön plana çıktığını, ancak bunun yanı sıra yeniden işletme hakkı devri ya da köprü ve otoyolların gelirlerine göre gruplandırılarak özelleştirilmesinin de seçenekler arasında olduğunu aktardı. Hızla halka arz değerini tespit etme çalışması yapan ÖİB bürokratları, tespit edilecek rakamın Tayyip Erdoğan’ı tatmin etmesine çalışırken, bir yandan da özelleştirme sürecini başarısızlığa uğratmayacak yani piyasayı tatmin edecek bir rakamı yakalamak istiyor. TBMM’de kabul edilen bir torba kanunda köprü ve otoyolların halka arz yöntemiyle satışı için, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün ilgili otoyol ve tesislerinin bir şirket bünyesine aktarılması planlanıyor. Buna göre, Özelleştirme Kanunu çerçevesinde, hisse satış yönteminin uygulanmasına karar verilmesi durumunda karayolları; otoyollar ile bunlar üzerinde bulunan bakım ve işletme tesisleri ve varlıkların işletme haklarını hiçbir bedel almaksızın, 25 yıl süre ile ÖİB tarafından kurulacak anonim şirkete verecek. 

İhale iptal edilmişti 

Türk Telekom’a verilen 6.55 milyar doların ardından Türkiye tarihinin en yüksek özelleştirmesi olan köprü ve otoyolların özelleştirme ihalesine en yüksek teklifi Koç ve Ülker gruplarının içinde olduğu konsorsiyum vermiş, ancak o dönem Başbakan olan Tayyip Erdoğan, değerin düşük kaldığı eleştirisini getirmiş ve ihale iptal edilmişti. İhalede en iyi teklifi 5,72 milyar dolar ile Koç Holding-Malezyalı UEM Group Berhad-Yıldız Holding şirketlerinden oluşan Gözde Girişim ortak girişim grubu vermişti. Tek paket halinde, işletme hakkının verilmesi yöntemiyle ve fiili teslim tarihinden itibaren 25 yıllık süre için gerçekleştirilen özelleştirme ihalesine Nurol Holding AŞ-MV Holding AŞ-Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret AŞ-Kalyon İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ-Fernas İnşaat AŞ Ortak Girişim Grubu, Koç Holding AŞ-UEM Group Berhad - Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı AŞ Ortak Girişim Grubu ve Autostrade Per I’Italia SPA-Doğuş Holding AŞ-Makyol İnşaat Sanayi Turizm ve Ticaret AŞ-Akfen Holding AŞ Ortak Girişim Grubu katılmıştı. 

İhale, “Edirne-İstanbul-Ankara Otoyolu, Pozantı-Tarsus-Mersin Otoyolu, Tarsus-Adana-Gaziantep Otoyolu, Toprakkale-İskenderun Otoyolu, Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu, İzmir-Çeşme Otoyolu, İzmi-Aydın Otoyolu, İzmir ve Ankara Çevre Otoyolu, Boğaziçi Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Çevre Otoyolu, hizmet tesisleri, bakım ve işletme tesisleri, ücret toplama merkezleri ve diğer ilgili tesisler” kapsıyor. 

Hedef 7 milyar dolarlık gelir 

Otoyollar ve köprülerin özelleştirilmesiyle elde edilecek özelleştirme bedelinin yanı sıra, teknoloji transferi, verimlilik artışı, kaza oranlarında azalış, zaman ve yakıt tasarrufu, çevre kirliliğinin azaltılması gibi faydalar bekleniyor. Otoyol ve köprülerin yıllık geliri 600 milyon lira iken özelleştirme ihalelerinden toplamda 7 milyar dolarlık gelir elde edilebileceği hesaplanıyor.

2013 yılında 724 milyon TL’lik gelir 

Türkiye’de 2013 yılında köprü ve otoyollardan 352 milyon 749 bin araç geçti, bu araçlardan toplam 724 milyon 913 bin 161 lira gelir elde edildi. Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinden 13 milyon 777 bin araç sayısı ile en çok araç ağustos ayında geçerken, bu araçlardan 20 milyon 76 bin lira gelir elde edildi. Köprülerden en az geçiş ise 10 milyon 994 bin araç sayısı ile ekim ayında olurken, bu araçlar da 13 milyon 875 bin lira gelir bıraktı. Otoyollardan ise en çok araç, 22 milyon 423 bin araç sayısı ile ağustos ayında geçiş yaparken, bu araçlardan da 50 milyon 472 bin 608 lira gelir sağlandı. En az araç geçişi ise 15 milyon 711 bin araç sayısı ile şubat ayında olurken, bu araçlardan 39 milyon 860 bin lira gelir elde edildi. Böylece Türkiye genelinde köprü ve otoyollardan 352 milyon 749 bin araç geçiş yaptı ve bu araçlardan 724 milyon 913 bin lira gelir elde edildi.