Körfez'in yükselen yıldızı BAE, yatırımların yeni çekim merkezi oluyor

İSTANBUL - Ekonomisini petrolün egemenliğinden kurtarıp çeşitlendirme çabalarının bir sonucu olarak bugün hemen hemen bütün endüstri kollarında yatırımcı çeken Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), özellikle petrokimya, gıda işleme, tekstil, mobilya, çimento, alüminyum, seramik, demir-çelik ve cam gibi sektörlerde yatırım fırsatları sunuyor. Ülkede turizm çok hızlı bir büyüme sergilerken Türk firmalarının aktif olarak yer aldığı inşaat ve inşaat malzemeleri, devam eden arazi geliştirme ve altyapı projeleri nedeniyle canlılığını koruyor. Sadece Dubai'de Türk müteahhitlerin üstlendiği proje tutarı 5.5 milyar dolar. Elektrik üretimi ve deniz suyunu arıtma projeleri de yabancılar için önemli yatırım alanı. Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerine göre 2007 ihracatı 154 milyar dolar, ithalatı 121.1 milyar dolar olan BAE'nin Türkiye'den gerçekleştirdiği ithalat ise 4 milyar dolar civarında. İnşaat için halen kârlı bir pazar Türkiye açısından bölgenin potansiyelinin hızla geliştiğini söyleyen Türk İş Konseyi Genel Sekreteri Ahmet M. Aksaylı, "Türk firmaları başta Dubai olmak üzere Birleşik Arap Emirlikleri'nde özellikle inşaat alanında büyük projelere imza atıyorlar. Rusya kadar olmasa da Dubai inşaat firmalarımız için kârlı bir pazar. İnşaat firmalarımız en az 5 yıl daha bu pazarda güçlü bir şekilde yer alacaklardır. Firmalarımızın sonrasında kısa vadeli kazanç yerine daha kalıcı olmanın yollarını aramaları gerekiyor" dedi. Bölgede 200 Türk firması aktif olarak çalışıyor Türk-BAE İş Konseyi Genel Koordinatörü Işıl Akcan Akı'nın verdiği bilgilere göre, BAE'de halen aktif biçimde ticaret yapan 200 Türk firması bulunuyor. Söz konusu firmaların büyük bölümü inşaat taahhüt ve altyapı hizmetleri ile yapı malzemeleri sektöründe faaliyet gösteriyor. Türk inşaat firmalarının Dubai'de yürüttüğü toplam proje değerinin 5.5 milyar dolar olduğunu açıklayan Akı, "Dubai emirliğinin inşaat ve ticaret ağırlıklı ekonomisini çeşitlendirme stratejisi kapsamında başlattığı yatırımlar kapsamında özellikle taahhüt üstlenmek üzere ticari faaliyetlerine başlayan Türk firması önemli oranda arttı. Bu kapsamda Türk müteahhitlik firmaları, Dubai'de metro, alt yapı, şehirlerarası yol, konut, ofis ve turizm projelerinin taahhüt işlerini üstleniyorlar" dedi. Abu Dhabi sanayi yatırımı bekliyor BAE'de Türk firmalarının yapabileceği birçok iş bulunduğunu söyleyen DEİK Türk-BAE İş Konseyi Başkanı Mete Şahin, bunların başında da inşaat malzemeleri ve müteahhitlik hizmetlerinin geldiğini belirtti. Dubai'de gelişmenin daha çok ticaret, turizm ve hizmet sektörü üzerinde yoğunlaştığını kaydeden Şahin, "Ama Abu Dhabi'de daha çok sanayi yatırımlarına önem veriliyor. Uzun vadeli programlarında başta petrokimya ve alüminyum sanayii olmak üzere sanayii geliştirmek var. Plastik, ilaç, boya üretimini geliştirmek istiyorlar. Alüminyum hammaddesini kullanarak onun etrafındaki alüminyum profil gibi sanayileri geliştirme planı var" dedi. İnşaatta en az 10 yıllık fırsat Dubai ve Abu Dhabi'nin yanı sıra diğer emirliklerin de hızla geliştiğini dile getiren Şahin, "Bölgede altyapı ve inşaatla ilgili aktivete en az 10 yıl sürecek gibi görünüyor. Bunun yanında gıda, tekstil, iç dekorasyon, bilişim gibi sektörlerde de talep artıyor" dedi. Tekstil sanayiinde markaların şansı bulunduğunu ifade eden Şahin, "Tüketici yoğun, satın alma gücü yüksek. Tekstil yatırımı yapmak isteyenlerin de şansı var. Ancak ilk aşamada inşaat sektörü, inşaat malzemeleri, petrokimya, alüminyum gibi ana endüstriler ve bunları destekleyen yan sanayilerde daha çok fırsat bulunuyor" diye konuştu. Demir-çelikte hedef 4 milyar dolar ihracat Türkiye ile BAE arasındaki dış ticaret çalışmalarında demir-çelik ihracatının öne çıktığını belirten Şahin, inşaat sektörüne bağlı olarak bu ürün grubunda ihracatın hızla arttığını kaydetti. 2008 başından itibaren demir-çelik ürünleri ihracatında yoğun bir artış yaşandığını dile getiren Şahin, "Birim fiyatlar da artıyor. Bölgeye yıl sonunda en az 4 milyar dolarlık demir-çelik ihracatımız olacaktır. Çünkü bu yıl ciddi bir artış var" dedi. Öte yandan Türkiye'den bölgeye giden profesyonel iş gücünün de her geçen gün arttığını söyleyen Şahin, özellikle bu yıl faaliyetlerin daha da fazla artış gösterdiğini belirtti. Asya ve Afrika'ya açılan kapı Dubai ve Abu Dhabi özelinde tüm BAE'nin Türk inşaat firmaları ve Türk yatırımcıları açısından çok önemli olduğunu belirten Samko International Engineering LLC Genel Müdürü Serkan Kılıç, "Asya ve Afrika'ya açılan en önemli ticaret kapısı olan bölge, Türk ticaret ve lojistik şirketlerinin de gözdesi haline geldi. Körfez bölgesi Türk yatırımcıların ve şirketlerinin girişimlerine açık" dedi. Bölgeye gelecek Türk yatırımcı ve yöneticilerinin artan maliyetleri de göz önünde bulundurması gerektiğine işaret eden Kılıç, "Bölgede şu anda sürdürülebilir bir büyüme ve kârlılığın sağlanması, devamlı olarak yürütülmesi gereken verimlilik çalışmalarına bağlı. Yetişmiş işgücü eksikliğinin yanında, kaliteli yönetici ve ara personel sıkıntısı da karşılaşılabilecek sorunlar arasında" uyarısında bulundu. Gıda ve gıda işlemede firmaların önü açık BAE'nin özellikle Doğu Afrika pazarı için çok önemli bir nokta olduğunu söyleyen UN Cargo&Logistics İş Geliştirme Müdürü Güçlü Akı, "Özellikle makarna, un, salça ve kuru meyve gibi gıda kalemlerinde büyük alıcıların olduğu bu bölgede inşaat malzemeleri konusunda da büyük talep görülüyor" dedi. Dubai'nin organize sanayi ve ticari bölgelerle ticaretini geliştirerek şu an geldiği noktadaki başarısını daha da ileri götürmeyi amaçladığını kaydeden Akı, bu bölgede Türk şirketlerinin gerek gıda, gerekse inşaat sektörlerinde önünün açık olduğunu söyledi. Akı, "Geçtiğimiz yıllarda Avrupa ve Amerika'ya yoğunlaşan Türk ihracatçıları, Körfez ülkelerine gereken önemi verdikleri takdirde, yükselen petrol fiyatlarına paralel gelişen bu pazarda ciddi kazanımlar edineceklerdir" diye konuştu. Dubai'de 45 milyon dolarlık iş aldı sırada Abu Dhabi var Elektromekanik sistemler, yapısal çelik sistemleri, endüstriyel tesis tasarım ve montajı, elektrik üretim sistemleri, enerji izleme ve tasarruf çözümleri, teknik denetim ve gözetim hizmetleri alanlarında mühendislik, üretim ve taahhüt hizmetleri veren Samko, BAE'deki ilk projesini Dubai'de hayata geçiriyor. Son 15 yılda yaklaşık 10 ayrı ülkede iş tecrübesine ulaşan Samko, Romanya, Kazakistan ve Katar'ın ardından BAE'de de genişlemeyi düşünüyor. Şu ana kadar bölgede imzaladıkları tek projenin Dubai'de Jumeirah Village projesi olduğunu açıklayan Serkan Kılıç, "Bin 573 villadan oluşan büyük bir yerleşkenin 717 villalık bir bölgesinin elektromekanik işlerini kapsayan bu işin kontrat bedeli 45 milyon doların üzerinde" dedi. Dubai'de iş geliştirme çabalarının sürdüğünü ileten Kılıç, yılın ikinci yarısında imzalayacakları yeni projelerle faaliyet alanını geliştireceklerini söyledi. BAE içinde şu anda genişlemeyi düşündükleri alanın Abu Dhabi olduğunu aktaran Kılıç, bölgedeki bazı projeler için görüşmelerin başladığını kaydetti. Yeni oluşan pazarın lojistik ihtiyaçlarına cevap veriyor Dubai'de lojistik sektöründe faaliyetlerini sürdüren UN Cargo&Logistics Şirketi'nin İş Geliştirme Müdürü Güçlü Akı, sürekli gelişen bir dinamizme sahip olan bölgede yeni oluşan pazarların ihtiyaçlarına lojistik anlamda cevap vermeye çalıştıklarını kaydetti. Türk cumhuriyetleri ile Dubai arasında gelişen iş hacmine yönelik çeşitli projelerinin şu anda hayata geçtiğini bildiren Akı, UN Cargo&Logistics'in Avrupa ve Uzakdoğu'dan Körfez ülkelerine yapılan nakliyeler ile Dubai'den Afrika ve Türk cumhuriyetlerine yapılan nakliye hareketlerinde hizmet verdiğini belirtti. Akı, "Bu noktada Dubai'nin dünyanın en büyük re-export limanı olduğunu ve şehrin ekonomisinin buna dayalı olarak büyüdüğünü belirtmek istiyorum" dedi. Merkez ofisi New York'ta bulunan şirketin gelişen pazarlarda yatırım yapma konusunda kararlı olduğunu söyleyen Akı, bu doğrultuda Türk cumhuriyetleri, Doğu Afrika ve Balkanlar'da da yatırım araştırmaları yapıldığını açıkladı. Akı, "Şirketimiz 2006'da kurulmuş genç sayılabilecek bir şirket olmasına karşın, yıllık 3 milyon dolarlık cirosuyla istikrarlı büyümesine devam etmektedir" dedi. Türkiye-BAE dış ticareti (Milyon dolar) Yıl İhracat İthalat Hacim 2003 700 109 809 2004 1.129 170 1.299 2005 1.665 199 1.864 2006 1.985 322 2.307 2007 3.936 470 4.406 Kaynak: DTM Devam eden projelerde yer alan Türk inşaat firmaları Firma Proje Yapı Merkezi Dubai metro projesi Baytur Palm Jumeirah projesi Nurol International City projesi Yüksel Dubai RTA'nın çeşitli yol projeleri Zetaş Projelerin zemin araştırma işleri G&G Partners Jumeirah Village projesi Kayı RAK'ta Aakar Marjan Island projesi, Güriş Dubai Belediyesi'nin çeşitli altyapı projeleri