Meclis tutanağında türban tartışması

ANKARA - AKP ve MHP'nin üniversitelerde türban yasağının kaldırılması için Anayasa'nın 10. ve 42. maddelerinin değiştirilmesini öngören Anayasa değişiklik teklifinin ilk tur oylaması tamamlandı. Maddeleri 400'ün üzerinde oyla kabul edilen teklifin ikinci tur oylamaları yarın yapılacak. 13 saat süren ve dün sabah saatlerine kadar süren görüşmelerde, laiklik konusunda sert tartışmalar yaşandı. Anayasa teklifinin hazırlanması sırasında kadın milletvekillerine görev vermeyen AKP, teklifin Genel Kurul'daki görüşmeleri sırasında kadın milletvekillerini ön plana çıkardı. Genel Kurul'da AKP'den Ayşenur Bahçekapılı, Güldal Akşit, Nursuna Memecan, Özlem Türköne, Ayşe Türkmenoğlu kürsüye gelerek özgürlükler noktasında türbanın serbest bırakılması gerektiğini savundular. MHP'den ise İzmir Milletvekili Şenol Bal, teklifin yürürlük maddesinde konuştu. 1. madde 401 oyla kabul edildi Anayasa değişikliği teklifinin 1. maddesiyle ilgili yapılan gizli oylamaya, 514 milletvekili katıldı. Oylamada, 401 kabul, 110 ret, 1 çekimser ve 2 oy boş çıktı. 1. maddeyle, Anayasanın, "Kanun önünde eşitlik" başlıklı 10. maddesinin son fıkrası, "... ve her türlü kamu hizmetlerinden yararlanılmasında" ibaresi eklenerek, "Devlet organları ve idari makamları, bütün işlemlerinde ve her türlü kamu hizmetlerinden yararlanılmasında kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadır" şeklinde değiştiriliyor. 2. ve 3. maddeye 404 oy çıktı Teklifinin 2. maddesine 404 kabul, 99 ret oyu çıktı. 1 çekimser ve 1 boş oy kullanıldı. Teklifin 2. maddesiyle, Anayasanın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesine, "Kanunda açıkça yazılı olmayan herhangi bir sebeple kimse yükseköğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemez. Bu hakkın kullanımının sınırları kanunla belirlenir" şeklinde yeni bir fıkra ekleniyor. Teklifin yürürlüğünü düzenleyen 3. maddesine 404 milletvekili teklife evet oyu verirken, 92 milletvekili red, 2 milletvekili çekimser oy kullandı. Meclis'de söz düellosu Anayasa değişiklik teklifinin görüşmeleri sırasında CHP ve AKP arasında sataşmalar yaşanırken MHP çoğunlukla sataşmalara sessiz kalmayı tercih etti. CHP'li Canan Arıtman ve Tunceli Bağımsız Milletvekili Kamer Genç en fazla laf atan vekiller olarak dikkat çekti. CHP'nin hedefinde sadece AKP değil, MHP de vardı. DSP ise görüşmeleri geç saatlere kadar takip ederek zaman zaman CHP'den söz hakkını kullanarak kürsüye geldi. Anayasa değişiklik teklifinin ilk tur oylamasında tutanaklara yansıyan ilginç diyaloglar şöyle: Muharrem İnce CHP: Bu ülkede şanslı çocuklar var mesela, KPSS'ye girmeden direkt devlet memuru oluyorlar. Kimmiş bunlar? AKP Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat'ın kızı Nevval Fırat Çekiç TOKİ'de, Burcu Arınç TBMM'de. Soyadlarından çıkarın. Esra Denli Şahin TBMM'de, Kemal Kaya Yıldırım Türk Standartları Enstitüsünde, Çağrı Çiçek Özelleştirme İdaresi'nde. Bu çocuklar, bu bakanların çocukları, ki bu sayıyı 25'e çıkarabilirim KPSS puanıyla mı atandılar, yoksa 'cuk' diye tepeden inme mi atandılar" Burada suçlu olan kadınlar değil ki neden kadınların saçını kapatıyoruz? Erkeklerin gözünü bağlayalım daha doğru bir çözüm olur. Saç baştaki deriyi örten örtüdür Kamer Genç Bağımsız: Saç baştaki bir deriyi örten örtüdür. Bakın, biraz insanlar mantıklı olursa, örtüyü örtüyle örtmenin bir anlamı yok. İsa Gök CHP: Türbana özgürlük lafına o kadar çok inandınız ki kendiniz, oradan, türbana özgürlüğe atlıyorsunuz. Bu, karşı devrim çalışmasının bu geceki ittifakla gelinen son noktasıdır. Kurdun da kanı artık kırmızı değil, yeşil akmaya başlamıştır, enteresan bir şey. Ama Anadolu bu gidişe "evet" demeyecektir. Gabar'da Başkentteki gerginlik yoktu Hasip Kaplan DTP: Doğrusu, bugün uçaktan inip Meclise geldiğimde üzücü bir tabloyla karşılaştım. Meclisin etrafı sarılıydı polislerle ve çok fazlaydı sayıları. Oysaki, sabah, ben Şırnak'tan, Gabar ve Cudi Dağlarının arasındaki Kasrik Boğazı'nda gece konakladığım bir çadırdan. Ve üstelik binlerce araç ve 10 bine yakın insanla gece karanlığında bir asker" bölgede kaldım. Polis ve askerimiz, partililerimiz ve vatandaşlarımızın olduğu bir ortamda böylesi bir gerginlik ve gerilim yoktu. Başkentteki bu gerginlik ve gerilim, doğrusu bizi üzmüştür. Canan Arıtman CHP: Tabii, bu ülke kadını çarşafa sokulduğunda sen Amerika'ya kaçacaksın, olan buradakine olacak. Tayfun İçli DSP: Ben Cumartesi günü, Anıtkabir'de, düşündüklerini açıkça ifade eden mert hanımları gördüm, ama ben, bugün, ülkemizde düşüncelerini açıkça savunamayan, etek giymekten de çekinen erkekleri de ne yazık ki görüyorum. Ünal Kacır AKP: Ayıp ya! Yakışıyor mu? Bir kadının en güzel tarafı gözleridir Kamer Genç (Bağımsız) Şimdi, İslam dini, yüce İislam dini akıl ve izan işidir. Akıl ve izana dayanan şey de, Bir kadının güzel olan tarafı gözleridir, dudaklarıdır, yüzüdür. (Gülüşmeler) Yahu, gülmeye gerek yok kardeşim. Eğer örtmek istiyorsanız, erkek etkisinden örtmek istiyorsanız, kadının tüm yüzünü örtün. şimdi, herkesin yüzünü örtelim, şu saçını çıkaralım ortaya. Bir tane erkek, bir tane kadını yan yana getirelim, saçları yalnız açık olsun. Hangisinin saçı erkek saçıdır, hangisinin kadın saçı olduğu belli olmaz beyler. Böyle akılsız, mantıksız birtakım şeylerle bu memleketi meselelere boğmayalım. Oylamaya kimler katılamadı? Devlet Bakanı Hayati Yazıcı Ankara dışında, Enerji Bakanı Hilmi Güler, yurtdışında oldukları için oy kullanamadı. AKP'li Vahit Erdem, ABD'de olduğu için, Tuğrul Yemişçi ve Osman Yağmurdereli rahatsızlıkları nedeniyle raporlu oldukları için oturuma katılmadı. AKP Nevzat Pakdil oturumu yönettiği için, AKP TBMM Başkanvekili Cenap Gülpınar ise TBMM Başkanı'na vekalet ettiği için iktidar kanadından oy kullanamayan milletvekilleri oldu. TBMM Başkanı Köksal Toptan, Meclis Başkanı sıfatı nedeniyle oy kullanamıyor. MHP'den ise oturuma bir tek ABD'de bulunan Gündüz Aktan katılmazken, 69 milletvekili oylamaya katıldı. DTP'li katılmadı DTP'den oylamaya, Emine Ayna, Akın Birdal, Selahattin Demirtaş, Gültan Kışanak, Pervin Buldan, Sebahat Tuncel, Osman Özçelik, Özdal Üçer, Fatma Kurtulan, Şerafettin Halis, Sevahir Bayındır ve İbrahim Binici gelmedi. Mecliste 98 milletvekili olan CHP'den Ergün Aydoğan rahatsız olduğu için, İstanbul Milletvekili İlhan Kesici ise yurtdışında bulunduğu için oylamaya katılmadı. CHP'den Hulisi Güvel, şükrü Elekdağ ve Orhan Ziya Diren de oylamaya katılmayan isimler oldu. 13 milletvekili olan DSP'den ise Ahmet Tan oylamada bulunmadı. Bağımsız Tunceli Milletvekili Kamer Genç ret cephesinde yer aldı. BBP Genel Başkanı Muhsin Yazıcıoğlu'da teklife olumlu oy kullandı. Bağımsızlardan Mesut Yılmaz ile Erdoğan Yetenç oylamaya katılmadı. Türban dünya basınında Dünyanın gözü TBMM'de gerçekleştirilen Türban oylamasındaydı. Amerikan New York Times gazetesi türban karşıtlarının İran deneyiminden kaygı duyduklarını yazarken, Amerikanın Sesi CHP'nin muhalefetini iyice sertleştirdiğine dikkat çekti. El Cezire ise "Türban yasağının kaldırılması için bir adım daha atıldı" diye yazdı. Alman basını TBMM'deki türban oylamasına geniş yer verdi. Süddeutsche gazetesi Türkiye'nin hiçbir zaman laik bir ülke olmadığını ileri sürerken, Alman Volksstimme gazetesi Atatürk'ün kurduğu devletin altı son derece önemli bir noktada oyuluyor yorumu yaptı. AP'de türbana soru önergesi Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi Philip Claeys verdiği bir soru önergesinde, "Gözlemciler, başörtü yasağının iptalinin kadın öğrencilerin başörtü takması üzerinde güçlü bir sosyal baskı oluşturmasından korkuyorlar. Bu Türkiye'de laik devletin kendisini giderek güçsüz kılma eğilimine uygundur. Komisyonun Türk üniversitelerinde başörtü yasağının olası biçimde kalkması ve laikliğin zayıflamasının sonuçlarına karşı nasıl bir tavrı vardır?" diye sordu. Avrupa Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn'in sözcüsü Krisztina Nagy ise, türban konusunun çok boyutlu bir konu olduğunu, bunu Türk halkının tartışacağını söyledi. TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Kuzu: Türban serbesti hemen uygulanabilir TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, anayasanın 42. maddesinde somut bir düzenleme yapıldığını ve üniversitelerde hemen uygulanabileceğini ifade etti. Genel Kurul'da türban ile ilgili anayasa değişikliği görüşülürken, DSP'den Recai Birgün, "Bu ek 17'nci maddeye ihtiyaç var mı? Yapılan Anayasa değişikliği direkt uygulanır mı?" sorusunu yöneltti. Kuzu, aslında, prensip olarak anayasa hükümlerinin soyut hükümler olduğunu ve araya bir yasa girmeden genelde uygulanmadığını belirtti. Kuzu, "Ancak Anayasa Mahkemesinin muhtelif kararlarında şayet bir düzenleme somut bir nitelik arz ediyorsa, özellikle rakamsal olanlarda ya da ifade çok net ise bu gibi durumlarda idare, yürütme, doğrudan doğruya uygulama koyabilir" dedi. Kuzu, anayasa değişiklik metninde, 42. maddede somut bir düzenleme olduğuna dikkat çekerek, türban serbestisinin hemen uygulanabileceğine işaret etti. Kuzu, "YÖK'ün bu konudaki durumunu, uygulamasını görmek lazım diye ben düşünüyorum. Eğer ek 17'nci maddeye ihtiyaç doğarsa, yürütme bakımından, bu da zaman içinde düşünülür" diye konuştu. Süreç nasıl işleyecek? Anayasa değişiklik teklifinin 2. tur oylaması yarın yapılacak. Teklif Genel Kurul'da kabul edikten sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onayına sunulacak. Gül'ün 15 günlük inceleme süresi bulunmakla birlikte bu süreyi sonuna kadar kullanması beklenmiyor. Anayasa değişiklik teklifinin referandumun eşiği olan 367'nin üzerinde bir oyla kabul edilmesine kesin gözüyle bakılıyor. Anayasa değişikliği 367'nin üzerinde bir oyla kabul edilirse Cumhurbaşkanı onaylayabileceği gibi isterse referanduma da götürebiliyor. Ancak, Gül Katar'a giderken Anayasa değişikliğini referandumu götürmeyeceğinin ipucunu vermişti.