Memur ve emeklilerin zammına ‘doğal gaz’ freni

Enflasyon rakamlarında doğal gazda uygulanan ‘sıfır fiyat yöntemi’ etkisi yaşanıyor. Konut doğal gaz abonelerinin 24 Nisan 2023'ten 31 Mayıs 2023'e kadarki fatura kullanım bedellerinin devlet tarafından karşılanmasına yönelik karar sonrası enflasyon rakamlarında yıllık düşüş yaşandı.

TÜİK geçen hafta yaptığı açıklamada, hanelere bir ay boyunca ücretsiz doğalgaz verilmesinin ardından, mayıs ayı TÜFE hesaplamaları kapsamında doğalgaz için "sıfır fiyat" yöntemi uygulanacağını açıkladı. Bu durum enflasyonun düşmesine neden olurken, memur ve emekli maaşlarına ise olumsuz yansıyacak.

Beklenti yüzde 1,95 artış yönündeydi

 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), mayısta aylık bazda yüzde 0,04, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0,65 artış gösterdi.

Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 39,59 ile son 17 ayın, yurt içi üretici fiyatlarında da yüzde 40,76 ile son 24 ayın en düşük seviyesine geriledi. Mayısta 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 63,72, yurt içi üretici fiyatları yüzde 95,8 arttı. TÜFE, mayısta geçen yılın aralık ayına göre yüzde 15,26, Yİ-ÜFE ise yüzde 7,81 yükseldi. Ekonomistler TÜİK’in kararı öncesinde mayıs enflasyonun aylık yüzde 1,95 oranında artmasını bekliyordu.

Mayıs ayı enflasyon verisinin düşük çıkması, temmuzda milyonlarca memur ve emekli maaşlarına yapılacak zammı da olumsuz etkileyecek. TÜİK verilerine göre, enflasyon bu yılın ilk 5 ayında yüzde 15,26 olarak gerçekleşti. Mayıs verisiyle haziranda enflasyon hiç artmasa bile Bağ-Kur ve işçi emeklilerinin maaşı yüzde 15,26 artacak. Memur ve memur emeklileri de 2023 yılı için toplu iş sözleşmesine göre ilk 6 ay için yüzde 8, ikinci altı ay için yüzde 6 zam ve enflasyon farkını alacak.

Böylece memur ve memur emeklisi için son ay hesaba katılmazsa alacakları zam yüzde 7,26 enflasyon farkı ortaya çıkacak. Böylece TÜİK’in hamlesi sonrası emekliler yüzde 1,95 daha az maaş artışı alacak

Zam şampiyonu patates

Ana harcama grupları itibarıyla mayısta aylık bazda artışın en yüksek olduğu gruplar yüzde 9,85 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 7,10 ile lokantalar ve oteller, yüzde 5,14 ile eğitim grubunda oldu Mayıs 2022'ye göre artışın düşük olduğu ana gruplar sırasıyla yüzde 19,49 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 20,73 ile konut, yüzde 23,68 ile ulaştırma olarak belirlendi.

Tüketici fiyatları bazında mayısta en fazla fiyat artışı yüzde 37,1 ile "patates ve bazı yumru bitkiler", en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 100 ile söz konusu ayda "sıfır fiyat yöntemi" uygulanan "şehir gazı ve doğal gaz"da gerçekleşti.

Patates ve bazı yumru bitkilerin fiyatlarındaki artışı yüzde 18,87 ile çocuk giyimi, yüzde 15,51 ile erkek giyimi ve yüzde 10,56 ile kadın giyimindeki artışlar izledi. Geçen ay en fazla fiyat düşüşü ise yüzde 100 ile şehir gazı ve doğal gazda gerçekleşti.

Dana eti yüzde 102 pirinç yüzde 91, arttı

 Tüketici fiyat enflasyonu yıllık incelendiğinde en fazla artışın gıda ürünlerinde olduğu görüldü.

TÜİK verilerinden yapılan belirlemelere göre, Mayıs 2022-Mayıs 2023 döneminde dana eti yüzde 102,1, kuzu eti yüzde 99,8, pirinç yüzde 92,2, peynir yüzde 66,1, taze süt yüzde 65,7, tereyağı yüzde 64,1, yumurta yüzde 62,7, makarna yüzde 59,8, şekerleme yüzde 52,3, kahve ve çay yüzde 52,3, patates yüzde 61,1, kuru sebze yüzde 45,3, ekmek ve tahıllar yüzde 47,9 artış gösterdi. Gıda dışında tüketici enflasyonunun en fazla artış kirada görüldü.

Söz konusu dönemde kirada yüzde 71,4, lokanta ve oteller yüzde 68,9, sağlık yüzde 67,2, mobilya yüzde 48,3, eğlence yüzde 42, haberleşme yüzde 36 artış görüldü Veriler yıllık incelendiğinde, şehir gazında geçen yıl mayısta 1021,66 olan endeksin, bu yıl mayısta yüzde 0,03 olduğu ve doğalgazdaki sıfırlamanın verilere de yansıdığı belirtildi.

“Enflasyon ancak üretim ve ihracatla düşürülür”

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, yeni kabineye başarılar diledi. Kaya, “Türk ekonomisine gerek istihdam yaratma gerekse ekonomik açıdan en fazla katkı sağlayan sektörler arasında yer alan hazır giyim ve konfeksiyon sektörünün en kapsayıcı sivil toplum kuruluşu olarak, enflasyonla mücadele ve toplumsal refahı artırma hedeflerini büyük bir memnuniyetle karşılıyoruz. Üretimimizi ve ihracatımızı artırarak ulaşabileceğimiz bu hedef için Türk hazır giyim sektörü olarak durmaksızın çalışmaya ve kamu ile güçlü bir iş birliği içinde olmaya devam edeceğiz” dedi.

Çekirdek enflasyondaki kötüleşmeye dikkat!

İş Yatırım Araştırma Müdürlüğü Ekonomisti Dağlar Özkan, çekirdek göstergelerin manşet enflasyondaki düşüşü desteklemediğini söyledi. Özkan, “Kamunun doğalgaz faturalarını üstlenmesiyle mayıs ayı tüketici enflasyonu aylık yüzde sıfır geldi. Aylık enflasyondaki dramatik düşüş kamunun Mayıs ayı doğalgaz faturalarını tamamen karşılamasından, böylece tüketicilerin herhangi bir ücret ödememesinden kaynaklanıyor” dedi.

Buna karşılık çekirdek enflasyon göstergelerinin incelenmesi gerektiğini belirten Özkan, “Maalesef manşet enflasyondaki iyileşmenin aksine çekirdek enflasyon cephesinde belirgin bir kötüleşme görüyoruz. Mevsimsellikten arındırılmış çekirdek serilerdeki genel eğilim aylık yüzde 3,0 bandında bir katılaşmaya işaret ediyor” diye konuştu.