Merkez’den ‘miktarsal sıkılaşma ve seçici kredi’ vurgusu

Birol BOZKURT

Merkez Bankası merakla beklenen faiz kararını açıkladı. Banka haziran ayında başladığı faiz artırımına temmuz toplantısında da devam etti. Buna göre banka politika faizini 250 baz puan artırarak yüzde 17,50’ye çekti. Beklenti faizlerin 500 baz puan artırılarak yüzde 20’ye çıkarılması yönündeydi. Merkez Bankası bu kararla politika faizini iki ayda iki katından fazla artırmış oldu.

Banka PPK karar metninde dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması, fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar verildiğini açıkladı. Faizdeki 250 baz puanlık artışın ardından kredi kartı ve KMH faiz tavanı da yükseldi. 1 Ağustos itibarıyla kredi kartı ve KMH faiz tavanı aylık yüzde 1,91'den 2,13'e çıkacak.

Ticari krediler için tavanlar ise 37,8'e yükseldi. Merkez Bankası, karar metninde Türkiye'de yakın döneme ilişkin göstergelerin enflasyonun ana eğiliminde yükselişin sürdüğüne işaret ettiğini, bu gelişmede yurt içi talepteki güçlü seyir, ücret ve kur kaynaklı maliyet yönlü baskılar ile hizmet enflasyonundaki katılığın belirleyici olduğunu söyledi. Bunlara ek olarak vergi düzenlemeleri ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın da enflasyon üzerinde ilave olumsuz etki yapacağını öngördü.

Şimşek: İhracata destek vereceğiz

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Merkez Bankası'nın faiz kararı sonrası resmi sosyal medya hesabından ihracat mesajı verdi. Şimşek, “Programımızın en büyük önceliklerinden birisi ihracatın güçlü bir şekilde desteklenmesidir. İç talebi dengeleyici tedbirler alırken, ihracata da maksimum destek sağlayacağız. Yurtdışından temin ettiğimiz kaynakları ihracat ve yatırıma kanalize edeceğiz.”

KKM’de zorunlu karşılık planı

Kaynaklara göre, miktarsal sıkılaştırma kapsamında, KKM ödemeleri kaynaklı piyasada oluşan likidite fazlası zorunlu karşılıklarla çekilecek. Kaynaklar ayrıca, “Seçici bir anlayışla, zorunlu karşılık oranları Kur Korumalı Mevduat Hesapları için artırılarak bu yolla oluşacak likidite fazlası sterilize edilecektir. Seçici kredi sıkılaştırması dar gelirlileri, ihracat ve yatırımı koruyacak” diye konuştu.

Reeskont kredilerinde limit arttı

Merkez Bankası, ihracatçının reeskont kredisi için bankaların günlük limitini 5 kat artışla 1,5 milyar TL'ye çıkardı. Faiz kararında seçici kredi vurgusu yapılırken, reeskont kredilerinde limit artışı kararı geldi. Buna göre,TCMB bu kararı ile ihracat artışına katkı veren ihracatçıları da önceliklendirecek. Ayrıca sadeleşme süreci kapsamında reeskont kredilerinde yüzde 30 ilave döviz satış şartı ve önden döviz satış şartı gibi koşullar kaldırılıyor.

Ekonomistler ne dedi?

Dr. Bertan Kaya, DÜNYA Gazetesi yazarı:

“Merkez Bankası, dengeyi koruma ve kademeli ve temkinli bir iyileşmeye gitme isteğini net olarak ortaya koymuş durumda. Ekonomide mevcut dengenin kararlı değil, kararsız denge olduğunu ve bu dengeyi bozmanın çok ciddi sorunları beraberinde getireceğini düşünüyorum. Seçim ekonomisinin faturası bize para politikasında hareket alanı darlığı, zamlar, vergi oranlarındaki artışlar ve ek vergiler ile yansıyor. Gerçekten çok ince bir köprüden geçiliyor.”

Selçuk Gönençler, Stratejist:

“Merkez Bankası medyan beklenti olan 500 puanın altında bir artış ile 250 puanda kaldı. Tam beklediğimiz oranda gelen artış ile kademeli artış sürecinin devam edeceğini işaretinin verilmesine devam edilmiş oldu. Son günlerde açıklanan anlaşma ve Arap sermaye girişinin faiz kararında '' göreceli '' etkisi olduğunu düşünüyorum. Ancak Temmuz ayı enflasyonunun son aylara göre ciddi bir artış göstermesi beklentisi önümüzdeki aylarda merkez bankasının elini daraltabilir. Piyasanın Enflasyon ile mücadele noktasında daha etkin kararlar alınması beklentisi son iki ayda gelen açıklama ve uygulamalar ile bir miktar havada kalmış gibi duruyor.”

Enver Erkan, Dinamik Yatırım Başekonomisti:

“Kararda enflasyonla mücadelenin önemi vurgulanırken, metinde vergi artışlarının enflasyonu olumsuz etkileyebileceği ve sadeleşme sürecinin devam edeceği açıklandı. Enflasyonun bu kadar hızlı yükseleceği bir dönemde Merkez Bankası'nın faiz tarafında daha proaktif adımlar atması gerekecek. Bu nedenle, piyasa beklentileri zaten sınırlı bir faiz artırımı yönündeydi ancak Merkez Bankası'nın bu konuda beklenti yönetimi girişimi açısından daha fazlasını yapması gerektiği açıktır.”

İpek Özkardeşkaya, Swıssquote Bank Üst Düzey Analisti:

"TCMB'nin para politikasını normalleştirme beklentilerinde yetersiz kaldığı art arda ikinci toplantı, yeni ekonomi ekibinin bağımsızlığını teyit etme ve sağlıklı bir normalleşme politikası benimsemesine yönelik soru işaretleri uyandırıyor. Para politikasında normalleşmenin çok yavaş benimsenmesi, yatırımcıların güvenini tehdit ederken, TL ve TL varlıklar üzerindeki baskıyı artırabilir."

Timothy Ash, Bluebay Stratejisti:

"Çok kötü bir karar ve bence bir hata. Faiz kararı yeniden beklentilerin altında kaldı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Merkez Bankası Başkanı Erkan'ın para politikasında gerçek bir sıkılaşmaya gitme yetkisi olmadığını söyleyenleri haklı çıkaracak bir karar oldu.

JPMorgan Türkiye için enflasyon ve büyüme beklentilerini yükseltti

ABD Bankası JPMorgan, TCMB'nin beklentilerin altında faiz artırımı yapmasının ardından Türkiye için büyüme ve enflasyon beklentilerini yukarı yönlü revize etti. JPMorgan, Türkiye'nin 2023 büyüme tahminini %3.2'den %4'e çıkardı. JPMorgan analisti Fatih Akcelik müşterilere gönderilen araştırma notunda, TL'deki değer kaybının sürmesi nedeniyle enflasyon baskılarının Temmuz'da arttığını belirtti ve enflasyon beklentisini %50'den %57'ye çıkardı.

TCMB rezervlerinde artış sürüyor

Merkez Bankası'nın rezervleri artmaya devam ediyor. Merkez Bankası'nın brüt rezervi 113,1 milyar dolar seviyesine yükseldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın rezervleri yükselişine devam ediyor. TCMB verilerine göre 14 Temmuz haftası itibariyle brüt rezerv 113,1 milyar dolara yükseldi. Bir önceki hafta rezervler 110,4 milyar dolar seviyesindeydi. Net rezervlerdeki artış ise daha sınırlı oldu. 14 Temmuz haftasında net rezerv 81 milyon dolar artışla 13,2 milyar dolara çıktı. Swap hariç net rezerv ise geçen hafta eksi 48,4 milyar dolar oldu. Bir önceki hafta bu rakam eksi 48,1 milyar dolara olarak kaydedilmişti. Döviz mevduatları yükseldi TCMB rezervleri artarken yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı da geçen hafta 2,5 milyar dolar artışla 171,1 milyar dolara çıktı. Pariteden arındırılmış olarak bakıldığında ise artış 379 milyon dolar oldu. Bu veri setine göre gerçek kişilerin döviz mevduatları 278 milyon dolar azalırken, tüzel kişilerde 658 milyon dolarlık artış görüldü.

KKM'de artış ivmesi devam etti

 Kur korumalı TL mevduat ve katılma hesaplarında son iki ayın en hızlı artışı yaşandı. BDDK bülteninde yer alan bilgilere göre, KKM TL mevduat ve katılma hesapları 2 trilyon 846,7 milyar TL'den 2 trilyon 962,3 milyar TL'ye çıktı. Aynı haftada krediler 9 trilyon 996,5 milyar TL'den 10 trilyon 137,1 milyar TL'ye, mevduat 11 trilyon 787,3 milyar TL'den 12 trilyon 154,9 milyar TL'ye yükseldi. Tüketici kredileri 1 trilyon 392,3 milyar TL'den 1 trilyon 403,4 milyar TL'ye, bireysel kredi kartları 788,2 milyar TL'den 808,7 milyar TL'ye çıktı. Takipteki alacaklar 168,9 milyar TL'den 169,2 milyar TL'ye yükseldi.