MÜSİAD'dan 'Büyük Mağazalar' raporu

ELAZIĞ - Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde önümüzdeki günlerde görüşülmesi beklenen Büyük Marketler Yasa Tasarısı ile ilgili 11 maddelik görüş ve öneri metni hazırlayarak, hükümete iletti. Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası'nda düzenlenen "Perakende ve Gıda Sektöründeki Yeni Gelişmeler ve Büyük Mağazalar Kanunu" konulu toplantıda konuşan MÜSİAD Tarım ve Gıda Sektör Kurulu Başkanı Abdurrahman Kaan, modern perakendeciliğin payının Avrupa'da yüzde 83, Türkiye'de ise yüzde 35 olduğunu hatırlattı. Türkiye'ye gelen yabancı perakendecinin, beraberinde üreticiyi de getirdiğini söyleyen Kaan, "Gıdanın payı perakendede yüzde 53. Bunun anlamı, bir gün bizim sanayicimizin de kapısına dayanıp, 'sizi satın almak istiyoruz' diyecekler" diye konuştu. Gelecekte sektörde distribitörlüğün de yavaş yavaş biteceğini dile getiren Kaan, bunun geçmişte Avrupa'da da böyle olduğunu söyledi. Kaan, bu faaliyet alanının bitme sebebini ise, fiyatlara yansıyacak olmasına bağlayarak, "Artık üretimin farkına varalım ve üreterek, dünyada markalar yaratalım" ifadelerini kullandı. Geçen yıl 23 zincir kapısına kilit vurdu Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Şeref Songör, Türkiye'de sektörün toplam cirosunun 4 milyar dolar civarında bulunduğunu hatırlarak, buna karşın Türkiye'de sektörün plansız, düzensiz ve disiplinsiz çalışması nedeniyle geçtiğimiz yıl ortalama 10 şubesi bulunan 23 adet market zincirinin kapısına kilit vurduğunu söyledi. MÜSAD'ın bazı önerileri 1. Büyük mağaza ya da market açma, imar planlarında belirlenmiş yerlerde olmalı, bundan sonra meskun alanlar dışında kurulmalıdır. 2. Satın alım bedelinin altında zararına satış yapılamayacağı hükme bağlanmalıdır. 3. Büyük mağazaların alım yaptıkları tedarikçilere yapacakları ödemeler belirli bir takvime (azami 60 gün) bağlanmalıdır. Büyük miktarlarda alım yapıldığı için istismarlar, tedarikçiyi iflas konumuna düşürecek kadar bunaltabilmektedir. 4. Çalışma saatleri "sabah 09:00-akşam 21:00 arasında" olmalı, "haftada azami 6 gün çalışma-1 gün tatil" olmalıdır. 5. Büyük mağazaların, kendi markalarını tedarikçiye yaptırmalarında, o ürün cirosunun yüzde 20'sini geçmeme şartı getirilmelidir. Aksi halde üreticilerin markalaşma imkanı kalmayacaktır. 6. Sergi parası, raf parası, anons parası vs. gibi astronomik ödemelerin tedarikçilerden talep edilmemesi sağlanmalıdır. 7. Perakendeciler de KOBİ kapsamına alınmalı, böylece KOSGEB desteklerinden yararlanmaları sağlanmalıdır. 8. Geleneksel perakendeciler-esnaf da yeni şartlara uymak mecburiyetinde olduğunu görmeli. Birleşerek ölçekleri büyütmek, yeni işleri yakalamak, yenilikler geliştirmek, yeni ürün-dizayn-tasarım ve satış teknikleri geliştirmek gibi uygulamalar devreye alınmalıdır. 9. Esnaf birlikleri ve mahalli yönetimler belirli hafta ya da günlerde "Alışveriş Festivali", "Esnafla Dayanışma" gibi etkinlikler düzenleyebilirler. 10. 3000 m2 üzerinde olan market ve alış veriş merkezlerinde, ibadet için uygun büyüklükte bir mekan tahsis edilmesi zorunlu hale getirilmelidir. 11. Sektörde yabancı sermayeye karşı temkinli olunmalı. Bu konuda diğer bazı ülkelerdekine benzer şekilde asgari yatırım tutarı ve istihdam miktarı gibi belirli kriterler getirilebilir. 12. Perakende sektöründe yaşanabilecek muhtemel tekelleşmelerin önüne geçilmelidir. Bu konuyla ilgili olarak Rekabet Kurulu da gerekli tedbir ve önlemleri almalıdır.