Müteahhitler alacak birikmemesi için önlem istiyor

LEYLA İLHAN

Son iki yılda 55 milyar liralık kamu ihalesi yapıldığını, bu sayede piyasada çok büyük hareket olduğunu belirten Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün, “Ancak bu ihalelere rağmen piyasanın çok fazla alacağı birikti” dedi. 2018 bütçesinin rahat görünmemesinin alacakları tahsil süresinde uzama ihtimali yarattığına dikkat çeken Yenigün, birikmelerin önüne geçmek ve ihalelerin sağlıklı yapılıp projelerin bitirilebilmesi için sağlıklı bir ihale kanununa ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Yenigün, “İhalelerde ödenek belirlenmeli ve bir ödeme takvimi oluşturulmalı. O zaman insanlar neye teklif vereceklerini bilirler ve doğru insanlar teklif verir. Aksi halde doğru olmayan insanlardan teklif gidiyor. Öyle olunca da işlerin sağlığı ve güvenliği tehlikeye giriyor” diye konuştu.

İşlerin birkaç firmada toplanması tehlikeli

İhalelerin bazı firmalarda toplanmasını da eleştiren, böyle bir ortamda mümkün oldukça daha çok insanın kendi alanında iş almasının doğru olduğunu aktaran Mithat Yenigün, “Bundan başka firmalar da rahatsızlık duyuyor. Ancak ihale kanunu ve uygulama çarpıklığı nedeniyle bir şey yapamıyoruz. Arzu ediyoruz ki dengeli bir dağılım olsun” dedi. Yenigün, liyakata uygun olmayan kendini kanıtlamamış bir firmalarda çok fazla iş birikmesinin işlerin selameti açısından tehlikeli olduğunu savundu.

Müteaahitlerin piyango alan bir kurum olmadığını aktaran Yenigün, “Biz işi alırken, yüzde 2 mi, 3 mü, ne kadar kar yapacağımız bilmek istiyoruz. Ne çok havada karlar ne de çok geride karlar olsun istiyoruz. Sistem düzgün işlesin ve sürdürülebilir olsun” dedi.

İhale kanunu için 2 yıldır çalışıyoruz

İki yıldır, Asfalt Müteahhitleri Derneği, Türkiye Müteahhitleri Birliği ve İNTES ve Kamu İhale Kurumu ile birlikte sağlıklı ve uygulanabilir bir ihale kanunu üzerinde çalıştıklarını belirten Yenigün, çalışmada belli bir aşamaya geldiklerini, ancak seçimlerinde Maliye Bakanı’nın değişmesi nedeniyle çalışmanın sonuçlanamadığını söyledi. Yenigün, “Yeni bakan Naci Ağbal’la bu konuda görüşmeyi planlıyoruz. Kamu İhale Kanunu gereği şu anda en düşük teklifi verene iş veriyor. Kamu görevlileri Sayıştay ve müfettiş korkusundan dolayı böyle yapıyor. Ancak bu durumda işi yapacak kişiyi iyi denetlemeliler ki işe zarar gelmesin. Yapabilenler devam etsin. Yapamayanlarda dökülsün” diye konuştu.

“Yüzde 25 kârla çalışıyoruz sanıyorlar”

Yenigün, müteahhitlerin yüksek karla çalıştıkları söylemleri hakkında şu değerlendirmeyi yaptı: “İhalelerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan fiyat analizinde direk maliyet hesaplanıyor. Üstüne de yüzde 25’lik müteahhitlik kârı + genel gideri konuyor. Çoğu firmamız bu yüzde 25’i dipten sayıyor. Aslında bu oran yüzde 20. Genel gideri çıkardığınızda ise kalan kar yüzde 12’dir. İhalelerin yüzde 12 kar kapsamında kalması lazım. Ancak malzemesi ve makinesi olan biri yüzde 1’e razı olabilir. Yüzde 60 indirimde bir yanlışlık var. O zamanda ya devletin yaptığı fiyatlamada bir yanlışlık ya da dönüp onu düzeltmek gerek. Diğer türlü Kamuoyu yüzde 25 karla çalıştığımızı düşünüp hep karımızı kıskanır ve müteahhitlik özenilir hale gelir.”

Yenigün, “müteahhit enflasyonu” konusunda da şöyle konuştu: “Birliğimizin 125 üyesi var. Ancak Türkiye’de müteahhitlik kartviziti taşıyan sayı 330 bin. Müteahhit olmak için ticaret odası kaydı yeterli oluyor. Aslında bizim müteahhitlik yapacak kişilere belge vermemiz gerekiyor. Biz STK olarak yetki ve sorumluluk almak istiyoruz. Böylece Kanarya Sevenler Derneği’nden öte bir şey oluruz.”

Afrika ülkeleri Türklere döndü

Afrika ülkelerine Çin firmalarının Türklerden önce girmesinin Türk firmaları için avantajlı bir durum yarattığını kaydeden Mithat Yenigün, şimdi Türk firmalarının birçok Afrika ülkesinden davet aldığını söyledi. Ancak bu noktada Türk firmalarının finansman ihtiyacının karşılanması için Eximbank’ın desteğinin önemli olduğunu belirten Yenigün, Çin ve Kore Eximbank’ın verdiği faiz oranıyla Türk Eximbank’ın verdiği faiz arasında fark olduğunu, bu farkın giderilmesi için de Hazine tarafından karşılanması gerektiğine dikkat çekti.

Yenigün, “Eximbank 2 milyar dolar kredi vermesi halinde Hazine’nin üstleneceği yıllık rakam 40-50 milyon dolar olur. Eximbank’tan bir diğer isteğimiz siyasi riski olan ülkelerde hak edişlerin sigortalanması. Bunun için çalışmalar başladı” dedi.

Türk müteahhitlerin yurtdışı performansını da değerlendiren Yenigün, 1972 yılında Libya ile yurtdışına açılan sektörün sonra diğer ülkelere açıldığını söyledi. Yenigün, “O dönemde Libya başkanı olan kişinin Boğaziçi Üniversitesi’nde okuması etkili oldu. Bu süreçle birlikte dünyaya açıldık, 118 ülkede 350 milyar dolarlık iş yaptık” dedi.

Önceki yıllarda yılda 30 milyar dolar iş alınırken son 2 yılda bu miktarın 11-12 milyar dolara düştüğünü belirten Yenigün, bunda Libya ve Irak pazarlarının kapanması, Rusya’ya uygulanan ambargonun yanı sıra petrol ve doğalgaz fiyatlarında yaşanan düşüşün etkili olduğunu ifade etti.

“Biz daha ucuz ve hızlı yaptığımız için çok fazla müteahhit olduğu Rusya’da dahi çok fazla iş aldık” diyen Yenigün, şöyle devam etti:

“Ancak uçak düşürme olayından sonra Rus firmaları ayaklandı. Çin firmaları girmeye başladı. Buna rağmen bizi tercih etmeye devam ediyorlar. Rusya’da 2017’de alınan iş miktarı 1 milyar doları geçti. Halihazırda Kuzey Irak’ta Türk firmaları iş alamıyor. Ancak merkezi hükümetten iş alma imkanı var. Suriye pazarının açılması için henüz erken.”

"Konutta balon yok talep azalması var"

2017’de KGF kredileri, harç indirimi ve KDV muafiyeti gibi uygulamalar nedeniyle sektörün eylül ayına kadar hareketli geçtiğini belirten Yenigün, “konut sektöründe balon” söylemleri ile ilgili olarak, “Sektörde bir balon yok. Aksine talep azalması oldu. Talep azalması ise konuta ihtiyaç olmamasında kaynaklanmıyor. Şayet parası dövizdeyse ne olacağını bilmek istiyor. Stabilite olursa diye bekliyor, olmazsa param elimde kalsın diye düşünüyor” dedi.

"Konut Bankası için dış finansman gereksinim var"

Yenigün, sektörün dengeli büyümesi için finansman ihtiyacının karşılanması gerektiğini kaydetti. Bu noktada Konut Bankası kurulması isteğini de değerlendiren Yenigün, “Bu bankanın kurulması içinde dış finansman ihtiyacına gereksinim var. Bunun için de yabancı yatırımcının gelmesi lazım” dedi. Mithat Yenigün, yabancıyı çekmesi içinde Türkiye’nin konumunu iyi değerlendirmesi gerektiğini aktardı.