Müteahhitlerin 10 yıllık hedefi 350 milyar dolar

HAKAN GÜLDAĞ

Dünyayı Türk müteahhitler inşa ediyor. Son 10 yılda 250 milyar dolarlık iş yapan Türk müteahhitler, alanlarında dünya ikincisi durumunda. Geçen yıl üçüncü çeyrekte daralma yaşasalar da müteahhitlerin hedefi büyük: Önümüzdeki 10 yılda 350 milyar dolarlık yeni proje…

Geçen yıl dünya çapında 19.4 milyar dolarlık projeye imza atan müteahhitler, 2030 hedefini senelik bazda 50 milyar dolarlık yeni iş olarak belirledi. Bu da uluslararası pazardan yüzde 7 pay anlamına geliyor.

Basın mensupları ile bir araya gelen Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün, TMB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hüseyin Arslan ve TMB Yönetim Kurulu Üyesi Deha Demral sektörün fotoğrafını çekti. TMB Başkanı Mithat Yenigün, "Uluslararası müteahhitlik pazarının 500 milyar dolar seviyesinden 2030'larda 750 milyar dolara çıkması öngörülüyor" diyerek, "Bu noktadan hareketle, son 10 yılda 250 milyar dolarlık iş yapan müteahhitlerimiz için önümüzdeki 10 yılın hedefi 350 milyar dolarlık yeni proje" şeklinde konuştu. Birlik adına konuşan üçlünün değerlendirmeleri şöyle:

Mithat Yenigün/TMB Başkanı
2018'de her şeye rağmen yüzde 30 daha çok iş aldık

10 yıldır dünya ikincisiyiz

Birliğimiz üyesi 118 firma, yurtiçindeki taahhüt işlerinin yüzde 70'ini, Türklerin yurtdışındaki işlerinin ise yüzde 90'dan fazlasını gerçekleştiriyor. Müteahhitlerimiz, 1972'den bu yana 123 ülkede 380 milyar doları aşan 9 bin 600 proje üstlendi. ENR'ın 2018 yılında açıklanan "Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi" listesinde 46 Türk firması yer aldı. Türkiye, listede 10 yıldır 2. sırada. Yurtdışında üstlendiğimiz yıllık proje tutarı 2012-2015 döneminde 30 milyar dolara kadar çıkmışken, 2016-2017 döneminde jeopolitik sorunlar, petrol fiyatındaki düşüş ve Rusya ile yaşanan krizin etkisiyle 14 milyar dolara geriledi. Geçtiğimiz yıl tüm zorluklara rağmen, yönümüzü yeniden yukarıya döndürmeyi başardık. 2018'de yüzde 30'luk artışla 19.4 milyar dolarlık iş tutarına ulaşmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Hem Türkiye hem dünyada zor bir yılın ardından, 2019'un umutlarımızın yeşereceği bir yıl olacağını düşünüyorum. Cumhuriyetimizin 100'üncü yılı olan 2023'te Birliğimiz öncülüğünde dünya taahhüt sektöründe ağırlığı olan ve bölgesinde lider "Türk Müteahhitliği" markasını oluşturarak, yılda 35 milyar dolar seviyelerinde proje üstlenmek amacını taşımaktayız. 2030'larda ise hedefimiz uluslararası pazardan aldığımız payı yüzde 7'lere, diğer bir ifadeyle yılda 50 milyar dolara yükseltmek.

Barış ekonomisine geçmek çok önemli

2018 küresel ekonomi açısından zor bir yıl oldu. Lider pazarımız Rusya ve yeni imkânlarla da Irak, şimdiye kadar olduğu gibi önümüzdeki dönemde de sektörümüz açısından hayati önemini koruyacaktır. Irak ve ardından Suriye'de, barış ve istikrar ortamının yeniden sağlanması ve yakın coğrafyamızda "barış ekonomisi"nin devreye girecek olması bizler için son derece önemli.

Libya'dan heyet gelecek

Libya'da da alacak sorunumuz devam ediyor. Orada firmalarımızın yarım kalmış projelerinin toplam tutarı 19 milyar dolar, tahsil edilmemiş hakediş alacakları 1 milyar dolar, teminat tutarı 1.7 milyar dolar ve makine, ekipman gibi envanter ile diğer zararlar toplamı ise 1.3 milyar dolar civarında. Son dönemde bazı firmalarımıza Libya ülke makamları tarafından davetler geliyor. Libya'daki sorunlarımızın çözülmesi amacıyla iki ülke arasında birliğimizin de içinde yer aldığı bir ortak komite oluşturuldu. Ticaret Bakanlığımızla işbirliğimizi sürdürüyoruz. Önümüzdeki günlerde Libya'dan bakan düzeyinde bir heyet Türkiye'yi ziyaret edecek. Ayrıca, yeni açılımlar için bir süredir Sahra Altı Afrika, Hindistan, ASEAN Bölgesi ve Latin Amerika gibi potansiyeli olan pazarları yakından takip ediyoruz. Birçok Avrupalı, Afrika'daki başarımızdan pay alabilmek için iş birliği teklif ediyor.

Eximbank'ın güçlenmesi önemli

Özellikle yeni pazarlarda Eximbank'ın sermaye yapısının güçlendirilmesi, enstrümanlarının çeşitlendirilmesi finansmana erişimin zorlaştığı bir ortamda rekabet gücümüzü koruyabilmemiz için önemli. Bir yandan da teminat mektubu ve kontr-garanti temini sorunu arttı.

Hedefimiz yurtdışında 10 bininci proje ve 100 bin istihdam

1990'lı yıllarda yıllık 2 milyar dolar tutarında iş yaparken 100 binin üzerinde Türk işçisi istihdam ediyorduk. Son dönemde yılda 30 milyarlık iş yapmamıza rağmen Türk işgücü sayımız 35 binlere kadar geriledi. Firmalarımız artık Uzak-Doğulu veya Afrikalı işgücü çalıştırmayı tercih eder duruma geldi. Oysa Türk müteahhit, Türk işçisiyle çalışmak ister. Yapılacak birkaç düzenlemeyle sorunların aşılabileceğine inanıyoruz. Bunun için Hükümetimiz ile birlikte çalışıyoruz. Bu çerçevede önümüzdeki dönem yurtdışı hedefimizi "10 bininci proje ve 100 bin istihdam" olarak belirledik. Geçtiğimiz günlerde birliğimizin 67'nci kuruluş yıldönümünü kutladık. Türkiye Cumhuriyeti'nde 66 yıllık bir tarihi kucaklayan kurum sayısı sanırım çok fazla değil. Birliğimiz, Türk inşaat sektörünün dünyada yakaladığı büyük başarıda çok önemli bir rol oynamıştır.

Hüseyin Arslan/TMB Yönetim Kurulu Başkan Vekili
Artan faizler nedeniyle 5 konuttan biri kredili satıldı

Son dönemde yaşanan ekonomik zorluklar konut talebinde ciddi daralmaya neden oldu ve beklenmedik bir arz fazlası ile karşı karşıya kalındı. Mevcut konut stokunun yönetilebilmesi için kredi olanaklarının geliştirilmesi hayati önem taşıyor. Bu çerçevede bir varlık havuzu oluşturularak stokların kurulacak bir fon üzerinden menkulleştirilmesi gibi adımlarla yaşanan finansman sıkışıklığına bir çözüm getirilmesini bekliyoruz. TÜİK verilerine göre konut satışları 2018 'de, bir önceki yıla göre yüzde 2.4 azalarak 1.38 milyon adette kaldı. Toplam konut satışının 280 bini yani sadece yüzde 20'si ipotekli olabildi. Bu faiz oranlarının yüksekliğinden kaynaklanıyor. Bu oran 2017'de yüzde 33.6'ydı. Yani bir önceki yıl konutların 3'te 1'ini kredili olarak satabiliyorken, şimdi bu oran 5'te 1'e düştü.

Deha Demral/TMB Yönetim Kurulu Üyesi
Karayolları hakedişlerinin büyük bölümü ödendi

Bildiğiniz gibi 2017'nin ilk 9 ayında ekonomi yüzde 7.3 ve inşaat sektörü yüzde 9.6 büyüdü. 2018'in aynı döneminde ekonomi yüzde 4.7 büyürken, inşaat sektöründeki büyüme yüzde 0.8 düzeyinde kaldı. Dolayısıyla ülkemizi içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılardan çıkaracak sektör, inşaat sektörüdür. Karayolları Genel Müdürlüğü hakedişlerin büyük bölümünü Ocak ayı içerisinde ödedi. DSİ ve Demiryolları gibi diğer kurumlardaki kalan hakediş miktarı çok düşük düzeyde. Hiç başlamamış bir projeye 2019'da ödenek konulması ihtimali zayıf görünüyor. 2018'de Hükümetimizden fiyat farkı düzenlemesi talep ettik. Türkiye'nin içinde bulunduğu ekonomik koşullardan dolayı henüz bir sonuç alınamadı.