Öncelik ekonomi olsun çağrısına kulak tıkandı, dengeler bozuldu

ANKARA - Reel sektörün, "2007 kayıp yıl oldu, 2008'de öncelik ekonomiye verilsin" yönündeki talebinin aksine iç siyasi çekişmelerin artması, başta enflasyon, bütçe rakamları ve cari açık olmak üzere makroekonomik göstergelerde keskin bozulmalara yol açtı. Türkiye'nin 24 çeyrek aralıksız büyümesinde lokomotif görev üstlenen özel sektörün, uzun süreden beri dillendirdiği 'ekonomi ön plana çıksın' şeklindeki çağrıları, hükümetten ve siyasilerden karşılık bulmayınca, dünyanın 16'ncı büyük ekonomisi olan Türk ekonomisinde dengeler değişmeye başladı. Gerek TOBB ile birlikte hareket eden 7 sivil toplum örgütü gerekse TÜSİAD, uzun süredir hükümet üyeleriyle yaptıkları görüşmelerde, iç çekişmelerin bir tarafa bırakılmasını, reel sektörün kronik hale gelen sorunlarıyla uğraşılması gerektiği yönündeki raporlarını iletmişlerdi. Ancak son dönemde, bu konuda TBMM'de görüşmeleri devam eden Sosyal Güvenlik Yasa Tasarısı dışında net bir adım atılmadı. GAP eylem planı ortada yok Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren'in geçen yıl başlattığı GAP ile ilgili çalışmalar sonucunda hazırlanan rapor sonucu ortaya çıkacak GAP eylem planının, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından şubat ayı sonunda veya mart ayında kamuoyuna açıklanması gerekiyordu. Ancak nisan ayının ortasına ulaşılmasına rağmen, raporla ilgili bir gelişme yaşanmadı. Ayrıca, Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Koordinasyon Kurulu (YOİKK) toplantılarında ortaya çıkan eylem planı ve raporlar ise uygulama aşamasına geçemiyor. Çift haneli enflasyon korkutuyor Uygulanan mali disiplin sonucunda tek haneye düşen enflasyon yıllar sonra tekrar çift haneye yükseldi. Yıllık hedefin yüzde 4 olarak belirlendiği ÜFE'de sadece mart ayında endeks yüzde 3.17 arttı. Yıllık TÜFE ise yüzde 9.15'i geçerek, hedefle uyumlu patikanın üst sınırını aştı. Türkiye'nin özellikle son iki yıldır tanıştığı 'cari açık' iki aylık dönemde önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 24.83 artarak 7 milyar 746 milyon dolara yükseldi. İhracat artışı cari açığı yavaşlatmıyor Cari açığın en önemli kalemini oluşturan dış ticaret açığının kapanmasına yüzde 52.2'lik ihracat artışı da yetmedi. Ocak-şubat döneminde ithalat da yüzde 46.9 artınca, geçen yıl ikinci ayın sonunda 7 milyar 754 milyon dolar olan dış ticaret açığı yüzde 37.2 artarak 10 milyar 636 milyon dolara çıktı. şubat ayında artıda olan bütçe dengesi, ertelenen ödemelerin erkene çekilmesiyle birlikte mart sonu itibarıyla 4 milyar 374 milyon dolar açığa dönüştü. Aylık bütçe açığı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 200.06 artarken, üç aylık açığın artışı yüzde 31.27 düzeyinde gerçekleşti. Protestolu senet sayısı arttı Ekonomideki canlılığın en önemli göstergelerinden birisi olan şirket kuruluş ve kapanışlarında da göstergeler umut vermedi. Yılın ilk iki ayında açılan şirket sayısı yüzde 8.54 artarken, kapanan ticaret unvanlı şirket sayısı yüzde 46.04 artarak 8 bin 256'ya yükseldi. Bu dönemde kapanan şirket sayısının açılan şirket sayısına iyice yaklaşması dikkat çekti. Yine piyasalardaki daralmanın göstergesi olarak kabul edilen protestolu senetlerin gerek sayısı gerekse tutarı, 2008 yılının ilk iki ayında ciddi artış gösterdi. Bu dönemde protestolu senet sayısı yüzde 8.92 artarak 254 bin 737'ye çıkarken, protestolu senet tutarı yüzde 19.01 artarak 1 milyar 17 milyon YTL'ye ulaştı. İşsizlik oranı yüzde 11.3'e yükseldi Şubat ayında imalat sanayi kapasite kullanım oranı mart ayında geçen yıla göre 0.8 puan azalarak yüzde 81.2'ye geriledi. 2008 yılı Ocak ayı itibarıyla çalışmaya hazır olan ancak iş aramayan kişilerin de eklenmesiyle işsiz sayısı 4 milyon 530 bin kişi olarak hesaplandı. TÜİK işsizlik oranını yüzde 11.3 olarak açıklarken, gerçek işsizlik oranı yüzde 18.6'ya çıktı. Son dönemlerde yaşanan olumsuzluklar, Merkez Bankası'nın beklenti anketlerine de yansıdı. Ocak ayında enflasyon oranını yıl sonunda yüzde 6.44 düzeyinde bekleyen katılımcılar, nisan ayında yapılan ilk ankette beklentilerini yüzde 8.03'e yükselttiler. Aynı şekilde yıl başında yüzde 5.0 olarak tahmin edilen büyüme oranı ise nisan ayının ilk anketinde yüzde 4.2'ye düştü. Uluslararası yatırımlar 'doğrudan' eridi 2007 yılında özelleştirme gelirleri ve banka satışlarıyla patlayan uluslararası doğrudan yatırımlar, bu yılın ilk iki ayında adeta eridi. Merkez Bankası'nın ödemeler dengesi bilançosu içinde açıkladığı uluslararası doğrudan yatırımlara ilişkin veriler, dün Hazine tarafından Uluslararası Doğrudan Yatırım Bülteni ile kamuoyuna duyuruldu. 2008 yılı Şubat sonu itibarıyla Türkiye'ye gelen uluslararası net doğrudan yatırımlar önceki yılın aynı ayına göre yüzde 80.4 azalarak 1 milyar 592 milyon dolara geriledi. Bu dönemde sermaye girişi 7 milyar 400 milyon dolardan, 1 milyar 65 milyon dolara gerilerken, uluslararası sermayeli firmaların yabancı ortaklarından aldıkları kredi miktarı yüzde 120 artarak, 59 milyon dolardan 130 milyon dolara çıktı. Yabancıların gayrimenkul alım miktarı ise 643 milyon dolardan, 404 milyon dolara geriledi. Yabancı sermayeli yatırımların sektörel dağılımına bakıldığında finans sektörüne gelen sermaye miktarındaki erimenin çok büyük oranda olduğu gözlendi. Banka satışlarının etkisiyle geçen yıl şubat sonu itibarıyla 5 milyar 783 milyar dolar olan 'mali aracı kuruluşlar faaliyetleri' kaleminden yabancı sermaye girişi, bu yılın aynı döneminde 258 milyon dolara geriledi. Uluslararası doğrudan yatırımlar (net) 8.102 1.592 -80.4 Uluslararası doğrudan sermaye 7.459 1.118 -84.1 Sermaye (net) 7.400 1.058 -85.7 -Giriş 7.400 7.065 -85.6 -çıkış 0 -7 - Yabancı ortaklardan alınan kredi 643 404 -37.2 Kaynak: Hazine-TCMB ENFLASYON (Mart) . TÜFE (%) üFE (%) Aylık 0.96 3.17 Yıllık 9.15 10.50 Kaynak: TüiK İŞSİZLİK Dönemler İşsiz sayısı (Bin kişi) İşsizlik (%) 2007 Ocak 2.508 11.0 Kasım 2.350 10.1 Aralık 2.333 9.9 2008 Ocak 2.567 11.3 Kaynak:TÜİK CARİ AÇIK (Ocak-Şubat) Yıllar Açık (Milyar $) 2007 6.205 2008 7.746 Değişim(%) 24.83 Kaynak: Merkez Bankası DIŞ TİCARET AÇIĞI (Ocak-Şubat) (Milyon dolar) . 2007 2008 Değ. (%) İhracat 14.221 21.643 52.2 İthalat 21.975 32.279 46.9 Açık 7.754 10.636 37.2 Kaynak:TÜİK BÜTÇE AÇIĞI (Ocak-Mart) . 2007 2008 (Milyon YTL) Değ. (%) Mart 4.841 -4.870 200.06 Ocak-Mart -3.332 -4.374 31.27 Kaynak: Maliye Bakanlığı AÇILAN-KAPANAN TİCARET UNVANLI İŞYERLERi (Ocak-Şubat) . 2007 2008 Değ. (%) Açılan 8.711 9.455 8.54 Kapanan 5.653 8.256 46.04 Kaynak:TÜİK-TOBB PROTESTOLU SENETLER (Ocak-Şubat) Adet Tutar (Bin YTL) 2007 233.867 854.929 2008 254.737 1.017.466 Değişim 8.92 19.01 Kaynak: Merkez Bankası KAPASİTE KULLANIM ORANI (Mart) 2007 2008 Değişim İmalat sanayi 82.0 81.2 -0.8 Kaynak:TÜİK YIL SONU BEKLENTİSİ . TÜFE (%) Büyüme (%) Ocak-1 6.44 5.0 Ocak-2 6.47 4.9 Şubat-1 6.47 4.8 Şubat-2 6.54 4.7 Mart-1 7.02 4.6 Mart-2 7.27 4.5 Nisan-1 8.03 4.2 Kaynak: Merkez Bankası