Otomotiv üretimi arttı mı, azaldı mı?

Mehmet FİLOĞLU

TÜİK nisan ayı sanayi üretimi verilerini açıkladı. Bu dönemde sanayi üretim endeksi yüzde 3.1’lik yıllık artış beklentisine karşılık yalnızca yüzde 0.7 yükseldi. Toplam endeksi aşağı çeken en önemli etken dayanıklı tüketim malları üretimde görülen yüzde 3’lük düşüş, daha özelde ise motorlu kara taşıtlarında görülen yüzde 8.7’lik gerileme oldu.

Otomotiv üretiminde görülen düşüş sürpriz oldu. Çünkü Otomotiv Sanayicileri Derneği verilerine nisanda üretim yüzde 1.8 artmıştı. Geçen yıl 120 bin olan üretim 123 bine çıkmıştı. Aynı dönemde ve üretimin ihracata dönüşeceği mayıs ayında da otomotiv ihracatı güçlü bir seyir izlemişti.

Peki iki kurumun verileri arasındaki fark neyden kaynaklanıyor? OSD verileri açıklarken üretim adedini dikkate alıyor. İstatistiklerde otomobil de kamyon da otobüs de eşit ağırlıkta yani “bir” olarak yer alıyor. TÜİK ise üretim sayısının yanında katma değerin da dahil olduğu bir dizi faktörü ağırlıklandırarak toplam endeks oluşturuyor.  İki veri arasındaki farka sebep olan da bu farklılık.

Araçlar küçüldü, değer azaldı

OSD verilerine göre bu yılın nisan ayında toplam otomotiv üretimi yüzde 1.8 artarken, otomobil üretimindeki artış yüzde 11 oldu. Aynı dönemde büyük kamyon üretimi yüzde 53, küçük kamyon üretimi yüzde 64, minibüs üretimi yüzde 78 azaldı. Toplam ticari araç üretimi yüzde 9 geriledi. Başka bir deyişle üretilen araçlar küçüldü. Daha az kamyon daha çok otomobil üretildi. Böylelikle toplam üretimin değeri de azaldı. TÜİK’in verilerinde adedin yanı sıra değerin de önemli bir yer edinmesi veriler arasındaki farklılığa neden oldu. 

Mayısta ne olacak?

2015’in mayıs ayı otomotiv sektörü açısından sıkıntılı geçmişti. Sektör geneline yayılan grev dalgası üretimi büyük ölçüde durdurmuştu. Toplam üretim (traktör hariç) 13.2 azalarak 101 bine gerilemişti. Dolayısıyla bu yıl güçlü bir baz etkisinin görüleceğini söylemek mümkün. İhracat rakamlarında da bu etki hissedilmişti. TİM’in verilerine göre otomotiv ihracatı mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 34 artışla yaklaşık 2 milyar dolar oldu.

OSD ve TÜİK verileri arasındaki ayrışmanın ise mayısta da sürmesi yüksek ihtimal. Geçen yıl yaşanan grev daha çok otomobil üretimini etkilemiş, bu kategorideki üretim yüzde 18 azalmıştı. Bu yıl otomobil üretiminin yıllık bazda hızla toparlanması ancak ticari araçlarda değişimin daha ılımlı olması beklenebilir. Böyle bir gelişmenin gerçekleşmesi durumunda nisan ayında otomobil üretimin toplam içindeki payı geçen yıla göre yükselecek. Dolayısıyla adet bazında görülen değişim, değere yansımayacak ve TÜİK verisi tekrar önceden açıklanan OSD verisinden düşük gelecek.

OSD verisinde ticari araçlardaki düşüş dikkat çekiyor