Özel sektörün uzun vadeli döviz borcu ilk beş ayda azaldı

ANKARA - Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu, 2009 yılının ilk beş ayında, 2008 yılı sonuna göre yüzde 4,8 oranında gerileyerek 133 milyar 729 milyon dolara indi. Buna karşılık, özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu, Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,8 artış gösterdi.

2008 yılı sonu itibarıyla özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 140 milyar 415 milyon dolar, Nisan ayında ise 132 milyar 646 milyon dolar idi.

Merkez Bankası'nın verilerine göre, 133 milyar 729 milyon dolarlık tutarın 37 milyar 96 milyon doları finansal, 96 milyar 633 milyon doları ise finansal olmayan uzun vadeli kredi borçlarından oluştu.

2008 yılı sonunda 41 milyar 67 milyon dolar olan özel sektörün finansal kredileri yüzde 9,7 oranında azalarak, 2009 yılı Mayıs ayında 37 milyar 96 milyona indi. Aynı dönemde özel sektörün yurt dışından sağladığı finansal olmayan krediler de yüzde 2,7 oranında gerileyerek 99 milyar 348 milyon dolardan 96 milyar 633 milyon dolara indi.

Borcun dağılımı

Özel sektörün bu yıl Mayıs sonu itibariyle, 37 milyar 96 milyon dolar olan uzun vadeli finansal borcunun 27 milyar 505 milyon doları banka kredilerinden oluşurken, 9 milyar 591 milyon doları da bankacılık dışı finansal kuruluşlara olan borçları içerdi. Bankacılık dışı finansal kuruluşların Mayıs ayı sonu itibarıyla 9 milyar 591 milyon dolar olan borcun 9 milyar 61 milyon doları kredilerden, 530 milyon doları da yabancı sermaye sayılan kredilerden oluştu.

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli finansal olmayan kredi borçları 96 milyar 633 milyon dolar iken bunun 92 milyar 984 milyon doları krediler, 3 milyar 53 milyon doları yabancı sermaye sayılan krediler ve 596 milyon doları ise ticari kredileri içerdi.

Mayıs ayı sonu itibarıyla, 133 milyar 729 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun 6 milyar 726 milyon doları resmi alacaklıları, 127 milyar 3 milyon doları da özel alacaklıları kapsadı.

Özel alacaklılarda 72 milyar 943 milyon dolar ile yabancı ticari bankalar ilk sırada yer alırken, bunu 38 milyar 588 milyon dolar ile yerleşik bankaların yurt dışı şube ve iştirakler, 6 milyar 252 milyon dolar ile bankacılık dışı finansal kuruluşlar, 9 milyar 220 milyon doları ile finansal olmayan izledi.

En çok borç İngiltere'ye

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun Mayıs sonu itibariyle ülkeler bazında dağılımı ise şöyle oldu:

"İngiltere 27 milyar 392 milyon dolar (yüzde 20,5), Bahreyn 17 milyar 512 milyon dolar (yüzde 13,1), Almanya 13 milyar 534 milyon dolar (yüzde 10,1), Malta 12 milyar 638 milyon dolar (yüzde 9,5), ABD 12 milyar 368 milyon dolar (yüzde 9,2) ve Lüksemburg 11 milyar 823 milyon dolar (yüzde 8,8)."

Öte yandan, özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu 2002 yılından 2008'e kadar hızlı bir yükseliş trendi sergilerken, 2009 yılından itibaren gerilemeye başladı.

Bu kapsamda özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu 2002 yılında 29 milyar 149 milyon dolar, 2003 yılında 30 milyar 81 milyon dolar, 2004'de 36 milyar 855 milyon dolar, 2005'de 50 milyar 516 milyon dolar, 2006'da 82 milyar 19 milyon dolar, 2007'de 121 milyar 371 milyon dolar ve 2008'de 140 milyar 415 milyon dolar oldu.

2009 yılı Ocak ayında 135 milyar 746 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu Şubat ayında 133 milyar 464 milyon dolara, Mart ayında 133 milyar 146 milyon dolara, Nisan ayında da 132 milyon 646 bin dolara geriledikten sonra Mayıs ayında 133 milyar 729 milyon dolara çıktı.

Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun 80 milyar 954 milyon doları ABD dolarından, 33 milyar 127 milyon doları euro 45 milyar 918 milyar dolar), 6 milyar 857 milyon doları da diğer dövizlerin ABD doları karşılığından oluştu.

'Sınai' sektör ve 'hizmetler' en üstte

2009 yılı Mayıs sonu itibarıyla 96 milyar 633 milyon dolar olan finansal olmayan kredilerde aslan payını 40 milyar 575 milyon dolar ile sınai sektör ve 55 milyar 651 milyon dolar ile de hizmetler sektörü aldı.

Sınai krediler kapsamında, 40 milyar 575 milyon dolar olan özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredinin 4 milyar 206 milyon dolarını madencilik ve taşocakçılığı sektörü, 28 milyar 650 milyon dolarını imalat sektörü, 7 milyar 719 milyon dolarını da elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi ve dağıtımı aldı.

Aynı dönemde, 55 milyar 651 milyon dolar olan hizmetler sektörünün aldığı uzun vadeli kredinin 8 milyar 121 milyon doları inşaat, 7 milyar 549 milyon doları toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıt, motosiklet, kişisel ve eşyaların onarımı, 15 milyar 760 milyon doları ulaştırma, depolama ve haberleşme, 17 milyar 530 milyon doları da gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerini kapsadı.

Bu arada, Türkiye'de Mayıs sonu itibariyle bankalar hariç özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu 1 milyar 894 milyon dolar oldu.

Bunun 370 milyon doları bankacılık dışı finansal kuruluşların kısa vadeli kredi borcuyken, 1 milyar 894 milyon doları da finansal olmayan kuruluşların borcundan oluştu.

2008 yılı sonu itibariyle ise 1 milyar 756 milyon dolar olan bankalar hariç özel sektörün yurt dışından sağladığı kısa vadeli kredi borcu Ocak ayında 2 milyar 150 milyon dolara çıktıktan sonra Şubat ayında 1 milyar 937 milyon dolara indi. Mart ayında tekrar 1 milyar 938 milyon dolara yükseldikten sonra Nisan ayında 1 milyar 877 milyon dolara geriledi, Mayıs ayında ise tekrar yükselerek 1 milyar 894 milyon dolara çıktı.