Perakendede güven 6 yılın dibinde

TEPAV perakende güven endeksi (TEPE) 2016 yılını negatif kapattı. Endeks aralık ayında geçen yıla göre azalırken geçen aya göre arttı. Bu arada endeks son çeyrekte, 6 yıldan bu yana en düşük değerini aldı. 

TEPAV'dan yapılan açıklamaya göre, Geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu, önümüzdeki 3 ayda tedarikçilerden sipariş, satış ve istihdam beklentileri Kasım 2016’ya göre azaldı.

TEPE’nin 2015 yılı ortalaması -5,4 iken 2016 yılı ortalaması -10,4 puan oldu. 2016 yılı son çeyreği, perakende endeksinin yıl içinde en düşük seviyeyi gördüğü dönem olarak belirlendi.

Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri 2016 yılında, 2015 yılına göre daha kötü performans sergiledi. Beklentilerin 2015 yılı ortalaması 8,9 puan olurken, 2016 yılı ortalaması 1,5 puan oldu. Çeyreklik frekansta incelendiğinde ise, 2016 son çeyreğinin 2015 yılı son çeyreğine göre daha kötü değer aldığı görüldü.

Perakende sektörü için 2016 yılı, 2015 yılına göre iş hacminin daha az olduğu bir yıl oldu. Geçen yıla göre işlerin durumuna dair alt endeks değerinin 2015 yılı ortalaması -27,8 puan olurken, 2016 yılı ortalaması -32,2 puan oldu. Endeks çeyreklik frekansta ele alındığında da, ilgili soruya verilen yanıtların denge değerinin 2016 yılının son çeyreğinin 2015 yılının altında olduğu görüldü.

Güven yılın son ayında da negatifte kaldı

Mevsimsellikten arındırılmış TEPE değerleri aylar itibari ile incelendiğinde, endeks değerlerinin 2016 yılı Ocak, Nisan ve Ağustos ayları dışında 2015 yılının aynı dönemlerine göre daha düşük olduğu görüldü. TEPE’nin 2015 yılı ortalaması -5,4 puan iken, 2016 yılı ortalaması -10,4 puan oldu. Perakende sektörü güveni 2016 yılında 2015 yılına göre ortalamada daha kötü bir performans sergiledi.

Aralık ayında -17,1 puan değerini alan TEPE, bir önceki aya göre 0,5 puan artarken, geçen yılın aynı dönemine göre 19,2 puan azaldı. TEPE değerinin geçen aya göre artmasında, mevcut stok düzeyindeki azalış etkili olurken Aralık 2015’e göre azalmasında hem geçtiğimiz üç ayda işlerin gelişimi hem de önümüzdeki 3 ayda satış beklentisi göstergelerindeki kötüleşme etkili oldu. Böylelikle TEPE 2016 yılını üst üste 11 ay negatif değer alarak tamamladı.

Beklentilerin düşük olduğu bir yıl oldu

Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin mevsimsellikten arındırılmış değerlerin 2016 ve 2015 yılları itibari ile bakıldığında, beklentinin 2016 yılı Ocak, Nisan, Ağustos ve Eylül aylarında 2015’in aynı dönemlerine göre daha yüksek değerler aldığı görüldü. Önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentilerinin 2015 yılı ortalaması 8,9 puan iken 2016 yılı ortalaması 1,5 puan değerini aldı. Böylelikle perakende sektörü için 2016 yılı, 2015 yılına göre beklentilerin daha düşük olduğu bir yıl oldu. Çeyreklik dönemlerde incelendiğinde, dördüncü çeyrek dönemde 2016 değerleri 2015 yılı değerlerinin altında yer aldı.

Aralık 2016’da -9,9 puan değerini alan önümüzdeki 3 aya ilişkin satış beklentileri, bir önceki aya göre 6,6 puan, bir önceki yılın aynı ayına göre 38,2 puan azaldı. Aralık 2016’da TEPE anketi katılımcılarının yüzde 21’i önümüzdeki 3 ayda işlerinde iyileşme beklerken, yüzde 52,7’si işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. İşlerinde bir değişiklik beklemeyenlerin oranı ise, yüzde 26,3 olarak belirlendi.

İş hacmi düştü

Temmuz ayından bu yana kesintisiz düşüş eğiliminde olan işlerin geçen yılın aynı dönemine göre durumuna 2016 ve 2015 yılları itibari ile bakıldığında, 2015 yılı değerleri Ocak, Nisan ve Temmuz aylarında 2015’ten yüksek değer aldığı görüldü. 2015 yılı ortalaması -27,8 puan iken, 2016 yılı ortalaması -32,2 puan oldu ve 2016 yılının iş hacmi 2015 yılından daha kötü performans gösterdi. Çeyreklik dönemler bazında geçen yıla göre işlerin durumu incelendiğinde, son çeyrekte 2016 yılı değerleri 2015 yılı değerlerinin altında kaldı. Aralık 2016’da ise endeks -49,6 puan değerini alarak, Kasım 2016’ya göre 4,3 puan, Aralık 2015’e göre ise 26,9 puan azaldı. TEPE anketi katılımcılarının yüzde 12,3’ü geçen yılın aynı dönemine göre işlerinde artış olduğunu belirtirken, işlerinde düşüş olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 61,9 olarak belirlendi. Geçen yıla göre işlerinde bir değişiklik olmadığını belirtenlerin oranı ise, yüzde 25,7 oldu.

Güven en fazla tekstilde azaldı

Perakende güvenine alt sektörler itibarıyla bakıldığında Aralık 2016’da, geçen yılın aynı dönemine göre tüm sektörler negatif seyir izledi. En yüksek düşüş ise “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı” sektöründe gerçekleşti.

“Diğer (akaryakıt istasyonu, eczane, parfümeri, nalbur, züccaciye, kırtasiye, vb.)”, “elektrikli ev aletleri, radyo ve televizyonlar” ve “yiyecek, içecek ve tütün ürünleri” sektörleri ortalamanın üzerinde değer alırken “motorlu taşıtlar”, “mobilya, aydınlatma ekipmanı ve ev içi kullanım ürünleri”, “birden fazla türde ürün satan bakkal, market ve büyük mağazalar” ve “tekstil, hazır giyim ve ayakkabı” sektörleri ortalamanın altında değer aldı.

Geleceğe yönelik beklenti

TEPE anketine soru bazında bakıldığında Aralık 2016’da, hem Aralık 2015’e göre hem de Kasım 2016’ya göre “geçtiğimiz 3 ayda işlerin durumu”, “önümüzdeki 3 ayda tedarikçilerden sipariş, satış ve istihdam beklentisi”, “işlerin geçen yıla göre durumu” ve “gelecek yıl mağaza sayısı beklentisi” göstergeleri azaldı. “Önümüzdeki 3 ayda satış fiyatı beklentisi” göstergesi ise hem geçen yıla hem de geçen aya göre arttı.