Risk artışında Türkiye önde
Türkiye'nin Mayıs ayı ortalamasında 119 olan ortalama CDS değeri, küresel risk iştahındaki azalmanın etkisiyle sermaye hareketlerinde aleyhteki seyrin giderek güçlendiği Haziran'da 178'e, Temmuz'da da 199'a yükseldi.
Naki BAKIR
ANKARA- Küresel sermaye otoritelerinin "parasal sıkılaştırma" kararı üzerine gelişmekte olan ülkelere sermaye akımlarının yavaşlamaya başladığı Mayıs ayından bu yana, referans ekonomiler içinde "ülke riski" en hızlı artan Türkiye oldu.
2008-2009 krizinin ardından krizi aşmak amacıyla ciddi boyutlarda "parasal genişleme"ye giden ve bunu yakın zamana kadar sürdüren gelişmiş ülkeler, ekonomilerinde yeterli düzelme sağlandığı kanısıyla, şimdi öncekinin aksine parasal sıkılaştırmaya gidiyor. Başta ABD olmak üzere gelişmiş ülke para otoritelerinin bu yöndeki kararı, küresel piyasaları sallamaya devam ediyor. Önceki dönemde, başta Fed olmak üzere gelişmiş ülke merkez bankalarının piyasaları aşırı fonlaması, bir likidite patlamasına yol açmış, gelişmekte olan ülkeler de ortaya çıkan ucuz finansman koşullarında aşırı borçlanmıştı. Borsa ve devlet kağıtlarına yönelik adeta bir sıcak para saldırısı yaşayan gelişmekte olan ülkelerin ulusal paraları hızla değerlenmiş, bu nedenle dış açıkları hızla büyümüştü. Türkiye'nin de aralarında bulunduğu bu ülkeleri, yeni süreçte ise ciddi riskler bekliyor. Parasal sıkılaştırma ile bu ülkelerden sermayenin çekilmesi politikasındaki kararlılığın netleşmesiyle Mayıs ayından bu yana bu ekonomilerde ciddi dalgalanmalar yaşanıyor. Gelişmekte olan ekonomilerde devam eden türbülans ile ülke risklerindeki artışlar karşılıklı birbirini besliyor.
Türkiye birinci
Kalkınma Bakanlığı verilerine göre Mayıs ayından bu yana seçilmiş 14 ülke içinde, aylık ortalamalara göre CDS değeri en hızlı artan, Türkiye oldu. Türkiye'nin CDS değeri Mayıs ayı ortalamasında 119 düzeyinde gerçekleşmişti. Bu değer, küresel risk iştahındaki azalmanın etkisiyle sermaye hareketlerinde aleyhteki seyrin güçlenmesi paralelinde Haziran'da 178'e, Temmuz'da da 199'a yükseldi. Fed Açık Piyasa Komitesi'nin parasal sıkılaştırma konusundaki kararlılığını somutlayan Temmuz ayı toplantı tutanaklarının açıklandığı Ağustos ayında Türkiye ekonomisinde türbülans arttı. Türkiye'nin CDS değeri, 242'ye kadar yükseldiği Ağustos ayının ortalamasında 223 olarak gerçekleşti. Buna göre Türkiye'nin ülke riskini gösteren CDS değeri son üç ayda yüzde 87.4 oranında 104 puanlık bir artış gösterdi.
Son üç ayda Türkiye'den sonra CDS değeri en fazla artan ekonomiler yüzde 59'la Brezilya ve yüzde 53.7 ile Meksika oldu. Bu ekonomileri de yüzde 49.3'le Çin, yüzde 48.1'le Güney Afrika, yüzde 40.1'le Rusya ve yüzde 39.9'la Portekiz, yüzde 31.9'la Arjantin, yüzde 23'le Polonya, yüzde 18.6 ile Güney Kore, yüzde 13.7 ile Çek Cumhuriyeti izledi. Mayıstan bu yana ülke riski en az artan ülkeler ise yüzde 5.7 ile İspanya, yüzde 9.8'le Hindistan ve yüzde 11.3'le Macaristan oldu.
Böyle bir ortamda yükselmesi kaçınılmaz
İş Yatırım Uluslar arası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan, 30 Ağustos itibarı ile CDS takas bankası olarak adlandırılabilecek DTCC'nin son raporlarına göre, İspanya'nın 3.5 milyar dolarlık kontratta CDS oranı 110, İtalya'nın 3.5 milyar dolarda 164, Brezilya'nın 2.1 milyar dolarda 218, Almanya'nın 1.5 milyar dolarda 48 ve Türkiye'nin 1.2 milyar dolarda 190 seviyelerinde olduğunu belirterek hacim bazında en yüksek seviyenin İspanya ve İtalya'da geçtiğini fakat Türkiye'nin kontrat sayısı çok olsa da brüt rakamının Almanya'nın altında olduğunu söyledi. Bunda nispeten küçük bir piyasa olmamızın da payı olduğunu ifade eden Manukyan, "Elbette faizlerin yükseldiği, olası bir çatışma bölgesine sınır komşusu olmamız ve global belirsizliklerin arttığı bir ortamda CDS oranlarının yükselmesi de kaçınılmaz. Bu yükselişi bir tamamen bir "default" koruması olarak görmekten, İspanya ve İtalya'da geçen işlemlerde bu yönde korkuların etkisi var, ziyade gelişmelere karşı nasıl tüm enstrümanları kullanarak karımızı maksimize edebiliriz düşüncesi var. Zira global olarak CDS'lerde farklı oranlarda olsa da yükselişler söz konusu" diye konuştu.