Sökmen: Sahalar birleşirse ruhsat güvencesi kaybolur

Canan SAKARYA

ANKARA - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın İstanbul Cebeci başta olmak üzere şehir içlerinde birbirine yakın veya bitişik taş ocakları için ortaya koyduğu ruhsatları birleştirme formülüne madencilerden tepki geldi. Sektör ruhsat güvencesini ortadan kaldırıldığı gerekçesiyle düzenlemeye karşı çıkarken, geri çekilmesini istedi.

Ruhsat güvencesi pamuk ipliğine bağlanmakta

Türkiye Madenciler Derneği Başkanı Atılgan Sökmen, düzenlemenin yatırımcıda ruhsat güvencesi konusunda büyük bir endişe yarattığını belirtti. Sökmen, düzenlemeyle maden bölgesindeki ruhsat sahiplerine 6 ay gibi bir sürede anlaşarak tek bir tüzel kişilik oluşturmaları, aksi halde ruhsatların iptal edilerek bölgenin tek ruhsat olarak ihale edilmesinin öngörüldüğünü söyledi. Sökmen, "Çok ağır koşullarda yapılan ve geri dönüş süresi çok uzun olan maden yatırımlarının en önemli dayanağı olan ruhsat güvencesi adeta pamuk ipliğine bağlanmaktadır" dedi. Sektörün görüşü alınmadan böyle bir düzenlemeye gidilmesini eleştiren Sökmen, birçok yerde ruhsat sahiplerinin entegre tesisleri olduğuna dikkat çekerek, "Sahalar olmadan tesisler, fabrikalar ne olacak? Yurtiçi ve yurtdışı bağlantıları ve taahhütleri olan firmalar ocak işletmeleri olmadan mevcudiyetlerini nasıl idame ettirecek" diye sordu. Sökmen, "Serbest ekonomi kuralları içerisinde yapılmış yatırımların tüm güvenceleri ortadan kalkacak, yeni yatırımların önü kesilecek" dedi.

"Benzer düzenleme İran'da getirildi, sektör zarar gördü"

Ege Maden İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mevlüt Kaya, Türk doğal taş sektörünün dünyada artık bir marka haline geldiğini belirterek, sektörün bu başarısının arkasında, firmaların uzun süreli, kesintisiz ve büyük ölçekte üretim yapmalarının yattığını ifade etti. Kaya, doğaltaş sektöründe ruhsat güvenliğinin ortadan kalkmasının firmaların bu avantajını yitirmesine, rekabetin azalmasına neden olacağını kayderek, şunları söyledi:

"Bu projeci firmalar, ülkemizde yer alan üretici firmalarla uzun soluklu sözleşmeler imzalayarak proje süreci boyunca aynı özellikteki taşı temin edilebilmektedirler. Suudi Arabistan, Katar, Dubai gibi ülkelerde prestijli proje yapan birçok firma Türkiye'den doğaltaş alırken firmalarımızın rezerv büyüklüğü, sahip olduğu ocak sayısı, ruhsatların güvenirliliği gibi bir çok faktörü değerlendirmektedir. Firmaların ruhsat güvencesini kaybetmesi büyük projeci firmaların ülkemiz doğaltaşını tercih etmemesine sebep olacaktır.

Buna benzer bir durum yakın zamanda İran'da yaşanmıştır. İran hükümetinin doğaltaş ihracatına getirmiş olduğu yüksek orandaki fon sonrasında, İran'daki bir çok firma sözleşmelerinde taahhüt ettikleri üretimleri karşılayamamıştır. Bu sebeple İran ile çalışan uluslararası firmaların birçoğu İran pazarından çekilerek başka ülkelerle çalışmaya başlamıştır."

"Birçok şirketin batmasına neden olacak"

Mermer Doğaltaş ve Makinaları Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Raif Türk, Aydın Sanayi Odası Başkanı Mehmet Yunus Şahin, Çanakkale Madenciler Derneği Başkanı Mehmet Naci Tülek ve Maden Jeologları Derneği Başkanı Ahmet Tukaç, yaptıkları açıklamada şu değerlendirmelerde bulundular:

"Teklif maden rejimini temelden sarsacak ve ruhsat güvencesini ortadan kaldıracak. Maden bölgesi ilan edilme koşulları muğlak ve yoruma açık ifadeler ile belirlenmekte. Bu da işlemleri sübjektif yorum ve kararlara açık hale getirecektir. Yurtiçi ve yurtdışı bağlantıları ve taahhütleri olan firmalar ocak işletmeleri olmadan mevcudiyetlerini nasıl idame ettirecektir. İdare istediği bölgeyi maden bölgesi ilan edebilecek, ticari olarak bir araya gelmesi mümkün olmayan şirketleri de birleşmeye zorlayacak ya da ruhsat iptali ile yüz yüze bırakacaktır. Kazanılmış hakları yok sayarak tesis edilecek bu tür işlemler sonu gelmez hukuk davalarına ve birçok şirketin batmasına neden olacaktır. Kanun teklifinde bahsedilen gerekçelerin tamamı bugünkü mevzuatlar çerçevesinde çözülebilecek sorunlardır. Yeni bir kanuna gerek yoktur. Ülkemiz madenciliğin gelişmesi, yeni yatırımların yapılabilmesi, üretim ve ihracatın artması açısından düzenleme geri çekilmelidir."

Bakanlık: Çevre hassasiyeti ve iş güvenliği için

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı açıklamasında, aynı bölgede sayıları artan, birbirlerine yakın veya bitişik olan taş ocaklarının, ruhsat sınırında faaliyet yapamamaktan dolayı ocak derinliklerinin çok arttığını, yüksek ve dik şevlerin oluşarak madencilik uygulamaları açısından çok tehlikeli bir durumun ortaya çıktığını kaydetti. Bu durumun çevre ve insan sağlığı açısından risk oluştururken, bölgedeki vatandaşları da rahatsız ettiğini bildirdi.