TBB Başkanı Çakar'dan KKM açıklaması! Faiz yüzde 15-17'lere çıkacak

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, sektörün gündeminde yer alan gelişmeleri canlı yayında değerlendirdi. 

Çakar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) kur korumalı mevduatta faize üst sınırı kaldırması sonrasında burada faizin yüzde 15-17'lere çıkabileceğini söyledi. Çakar, KKM'de 1,4 trilyon TL'lik büyüklüğün 1 trilyon TL civarının TCMB taraflı olduğunu söyledi.

Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Bloomberg HT yayınında bankacılık sektörüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Çakar'ın öne çıkan ifadeleri şunlar oldu:

Türkiye'nin ihracatında bu kısmen başarıldı

Türkiye ekonomi modelinde hedef, ithalata dayalı, tüketimin ön plana çıktığı cari açığa sebebiyet veren modelden çıkıp yerel üretim ve cari denge üzerinde büyümeyi sürdürülebilir kılmaktı.

Bu modelde yatırım ve istihdam gibi anahtar kavramlar öne çıkıyordu. Üretimde yüksek teknolojiye dayalı, üretimi mümkün olduğunca yurt içinde katma değerle yapmak felsefesiyle yola çıkıldı. Türkiye'nin ihracatına bakıldığında bunun kısmen başarıldığı görüldü.

Türkiye'deki cari dengenin sürdürülebilir olması önemli

2022'nin özetini savaştan bağımsız yapmak eksik olur. Savaş birçok maliyeti de ekledi. Euro Bölgesi'nde maliyetler yükselince bizim ithalat üzerinden maliyetlerimiz de arttı.

Türkiye'deki cari dengenin sürdürülebilir olması önemli. Bunun için ihracat, turizm gibi Döviz kazandırıcı faaliyetler bizim için önemli. Yurt dışı müteahhitlik Rusya ve Orta Doğu'daki gelişmeler dolayısıyla istediğimiz gibi gerçekleşmedi.

Yüzde 5 civarında büyüme makul bir büyüme

Cari dengede pozitif gelişmeler olmasına rağmen maliyet tarafında enerjinin olumsuz etkisi oldu. 2022'de enerji faturası 97 milyar dolara vardı.

Tüm bunlara rağmen büyümede emsal ülkelere göre pozitif bir performans gösterdik. Yüzde 5 civarında büyüme makul bir büyüme. Çin gelişmekte olan ülkelerde sıralamayı etkiliyor.

Son 12 çeyrektir artış kaydediyor

Büyümenin kompozisyonunda son çeyrekte iç tüketim etkili olmakla beraber net ihracatın katkısı hep oldu. Makine yatırımları son 12 çeyrektir artış kaydediyor. Bankacılık sektörünün tüm rasyoları pozitif kaydedildi.

Bütçe de belli bir disiplin içinde kaldı. Kamu ve özel sektörün yabancı para cinsinden borçları nisbi şekilde azaldı.

Enflasyon fiyat mekanizmasını bozar

Enflasyon fiyat mekanizmasında ciddi bir bozulma getiriyor. Enflasyonda tedbir alınmazsa sabit gelirlinin durumu bozulur. Enflasyonda sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler gerekir. Son dönemde alınan bazı düzenlemeler vatandaşı koruma hedefi gözetiyor.

Enflasyon dünyada da 2022'de en büyük sorun oldu

Enflasyonun nedenlerine bakmak lazım. 2020 yılında pandeminin etkisiyle üretimi ve istihdamı korumak amacıyla tüm ülkeler genişleyici para politikası uyguladı.

Bu da talep enflasyonu yarattı. Bu talep enflasyonu üzerine bir de sonra maliyet enflasyonu geldi. ABD ve Avrupa'da resesyonu göze alarak faizler artırıldı. Türkiye büyümeden taviz vermek istemediği için arzı artarak enflasyonu kontrol altına alma yoluna gitti.

Enflasyonun yönetilebilir seviyelere geleceğini düşünüyorum

Euro Bölgesi'nde resesyonun kısmen gevşeyeceği öngörülüyor. Enflasyonu önümüzdeki dönemde mutlaka aşağı çekmemiz gerekiyor.

Burada mutlaka arzı artırıp, katma değerli üretimi artırmalıyız. Türkiye'nin enflasyonun temelinde her zaman cari açık olmuştur. Cari açığı yönetecek politikalar geliştirmeliyiz.

Ekonomide tek değişen yoktur. Tüm dinamikleri doğru kurgulayarak modelleri işlemek gerekir. Beklentilerin doğru yönetilmesi lazım. Türkiye'de enflasyonda beklentilerin kırılacağını, enflasyonun da yönetilir seviyelere geleceğini düşünüyorum.

Sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler yapılması gerekiyor

Son zamanlarda yapılan bazı düzeltme kalemlerinin piyasada şüphesiz genişletici bir etki yaratacağı açık. Enflasyonda sabit gelirlileri koruyacak düzenlemeler yapılması gerekiyor. Ben bunları bu kapsamda değerlendiriyorum. Bunu TCMB Başkanımız da belirtti, hesaplamalarının yapıldığını söyledi.

Krediler yüzde 93 arttı

2022'de bankacılık sektörünün kredi büyümesi 2,6 trilyon TL. 23 milyar dolarlık yabancı para kredi bakiyesi de kapatıldı. Reel sektöre 1,7 trilyon TL kredi kullandırdık. Reel sektöre kullandırılan kredi yüzde 93 oranında arttı. KOBİ kredilerinde artış yüzde 104 seviyesinde.

Finansal erişim açısından bankacılık sektörünün reel sektöre verdiği kredide eksiklik olduğunu söylemek doğru değil.

Türkiye'nin finansal sisteminin yüzde 85'i bankacılık sektöründe. Türkiye'de kullandırılan kredilerin yüzde 98'i de bankacılık sektöründe. Yükün önemli kısmı sektörün üzerinde ve biz sorumluluklarımızın farkındayız.

Türkiye'de toplam kredi büyüklüğü 7,7 trilyon TL'dir

Makroihtiyati tedbirler kredilerin doğru alanlara gitmesi için uygulandı. Bu tarafta başarı sağlandı. KOBİ'lere, esnaflara kullandırılan krediler düzenlemelere tabi değil. Selektif olmayan krediler için aylık yüzde 3 büyüme öngörüldü ya da yüzde 30 menkul kıymet tesisi getirildi.

Kredilerin yüzde 20'si bireysel, yüzde 80'i de reel sektöre gitti. Bir yılda KOBİ'lerin kredilerdeki payı yüzde 5 arttı. İmalat sanayisinin payı yüzde 29'a çıktı. Selektif kredi politikası bu sonuçları doğurdu.

Yüzde 70'ini bankacılık sektörü karşılıyor

Bankacılık topladığı kaynağı iki gruba dağıtır. Bunlardan ilki kamu. Hazine'nin borçlanmasının yüzde 70'ini bankacılık sektörü karşılıyor.

Menkul kıymet tesisinin ekstra bir şok olmadığı durumda sermaye yeterlilikleri üzerinde bir sorun oluşturacağını düşünmüyorum.

Türkiye'de sermaye konması gerekir

Sermaye ihtiyacı anlamında Türkiye'de sermaye konması gerekir denen bir banka yok. Bankalarımız sermaye rasyolarına göre iyi durumda. Acil bir sermaye ihtiyacı içinde olan bankamız yok.

3 kamu bankasının bilanço büyüklüğü yüzde 37 paya tekabül ediyor. Kredilerin de yüzde 48'i üç kamu bankası üzerinde. Son 3 yılda bunlar artış gösterdi. Yüzde 37-40 sektörü domine eden bir rakam değildir.

"KKM'de 1 trilyon TL civarı TCMB taraflı"

Kur korumalı mevduatta 1 trilyon TL civarı TCMB taraflı, 400 milyon TL'si de Hazine'nin ürününde. KKM süreç itibariyle başarılı oldu. Mevduatımızın yüzde 35'i TL idi, bu oran yüzde 54'e çıktı. KKM'de yüzde 12 faiz oranı düşük kalmıştı. TCMB de bankaları bu konuda serbest bıraktı.

KKM bize önemli bir maliyet avantajı sağlıyordu. Önümüzdeki süreç itibariyle biz yüzde 60 hedefinin tutturulmasına bakacağız. Sektör son dönemde 5-6 puanlık opsiyonlar veriyordu. Kabaca ben burada üst sınırın yüzde 17-18 seviyelerine oturacağını düşünüyorum.

Düzenlemelerin etkisi sınırlı kalır

Forward işlemlerin çok büyük bir payı yok, düzenlemelerin etkisi sınırlı kalır.

Bizim ana finansman kaynağımız mevduat. Mevduat dışı kaynaklar da var. Mevduatta ortalama bir maliyet buluruz. Bu ortalama maliyet dikkate alındığında net faiz marjını yakalayabilecek durumdayız. Ziraat Bankası'nın bu marjı yüzde 5 civarında.

Ciddi anlamda yabancı para mevduat var

Sektörün 218 milyar dolar yabancı mevduatı var, kredisi de 132 milyar dolar civarında. Ciddi anlamda yabancı para mevduat var. Otorite yabancı para olanların yabancı para kredi kullanmasını istiyor.

2 yıl öncesine göre uluslararası sermaye hareketleri durağan. Ama dünyada çok fazla para var. Bankacılık sektörü olarak kaynak bulma konusunda bir kısıtımız yok.

Yurt dışı borçlanmanın maliyeti arttı

Sendikasyonlarımızı yenileyebilecek durumda. 500 milyon dolarlık eurobond ihracına 2,5 milyar dolarlık talep geldi. Bu borçlanmamızı gerçekleştirdik. Yurt dışı borçlanmanın maliyeti arttı ancak kaynak bulma sıkıntısı yok.

Ziraat'in kredi payı yüzde 16, kurumsal kredilerdeki payı yüzde 19 civarında. 481 milyar TL'lik kredi büyümesi gerçekleştirdik.

Belli marjlarda kar dağıtımına yol açabilir

2022'de sektörün özkaynak kârlılığı yüzde 40 civarındaydı. Ziraat'in yüzde 28-29 civarındaydı. Enflasyon muhasebesi uygulansa özkaynak kârlılığımız yüzde 16,7 olurdu.

BDDK banka bazında bazı hususları dikkate alarak belli marjlarda kar dağıtımına yol açabilir. Tabii bunu çok büyük bir temettü gibi algılanmamalı. BDDK'ya bu yönde bankalar taleplerini iletmişti. Bu açıdan bankalar da memnun.

"Tarım önemli bir sektör"

Güvenilir ve sürdürülebilir gıda en önemli unsurlardan biri oldu. Tarım en önemli sektör olmaya devam edecek. Ülkemizin bu konuda büyük potansiyeli var. Bizim ana misyonumuz tarımı finanse etmek.

Geçen sene tarımda yeni bir fokus yaşadık. Bunun tanımını da tarım ekosistemi olarak yaptık. Tarımda gençlerimizin, kadınlarımızı yer almasını istiyoruz. Tarımda ölçeğe önem veriyoruz, teknolojinin kullanılması gerektiğine inanıyoruz.

Çiftçimizin yanında olmaya devam edeceğiz

2022'de 232 milyar TL'lik tarım kredisi kullandırdık. 2023 yılında da çiftçimizin yanında olmaya devam edeceğiz.