Tedarikçiden sanayicilere elektrik şoku

Esra ÖZARAFAT

Zarar eden elektrik toptancısı firmalar, daha önce indirimli tarifelerle geldikleri sanayicilerin kapılarına bu kez, artık tedarik sağlayamayacaklarını bildirmek için gelmeye başladı. Tedarikçi firmalar sözleşme feshinden doğan cezaları da göze alarak sanayi bölgeleriyle yaptıkları anlaşmaları feshediyor, OSB’ler bu nedenle elektriksiz kalıyor. Bazı OSB’ler tedarikçisiyle yeni fiyatlarla anlaşma sağlarken, bazıları da yüksek tarife ödeyerek üretimlerini aksatmamaya çalışıyor.

Yıl içinde elektrik fiyatlarına gelen zamların yüzde 15 ila 25 arasında olduğu ifade edilirken, sözleşmesini fesheden tedarikçisiyle mahkemelik olan OSB’ler de bulunuyor. Sanayi kenti Bursa’nın OSB’leri de bu süreçten rahatsız. Farklı oranlarda da olsa etkilenmeyen OSB yok. Bölgeler yılbaşından itibaren EPDK’nın alım fiyatında zam yapmasını ve elektrik tedarik eden firmalarla yeniden masaya oturmayı bekliyor.

Artışlara hükümetin, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’ndaki (YEKDEM) üretici payını yükseltmesinin, üreticilerin de bu payı tedarikte bulunduğu sanayiciden alma yoluna gitmesinin neden olduğu belirtiliyor.

Elektrik tüketimi artarken, maliyeti de artıyor

Bursa’nın tekstil üretim üssü olan Demirtaş OSB, tedarikçisiyle son dönemeçte uzlaşma sağlayan OSB’lerden biri. Buna rağmen kilovatsaat başına 16.80 kuruştan alım yaparken bugün çıplak fiyatın 19.70’lere geldiğinin altını çizen Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) Yönetim Kurulu Başkanı Ersan Özsoy, “Bir yılda DOSAB’da sanayicinin elektrik fiyatı yüzde 17. 6 zamlandı. Sabit anlaşmamız var ama karşıda da bir üretici var. Herkes tarifeye endeksli alıyor. Tarifeye de zam yapılmadı. Yılbaşına kadar da zam yapılmayacağı açıklandı. Ama sanayicinin maliyetleri ciddi oranda artıyor. O tarifeye göre indirim rakamlarımız çok yüksekken neredeyse artık tarife fiyatlarına geldik. Bizim gibi anlaşma yapamayan OSB’ler sisteme düştü. Öte yandan bölgemizde üretim hacmi her geçen yıl artarken paralelinde elektrik tüketimlerimiz de artıyor” dedi.

Aynı sorun doğalgazda da yaşanıyor

Aynı sıkıntının doğalgazda da yaşandığına dikkat çeken Uludağ OSB Yönetim Kurulu Başkanı Yunus Aydın, “Biz Uludağ OSB olarak dolara endeksli gaz aldığımız için her ay 300 bin lira zarar ediyoruz. İçimizdeki elektrik santraline doğalgaz vererek sanayiciye elektrik sağlıyoruz. Ama bunu her bölge yapamıyor. Zarar ediyor. Biz zamları sanayicimize yansıtmamaya çalıştık. Geçen yıl para doğalgazdan kazanmıştık, bu yıl zarar ediyoruz. Ama yılbaşı itibariyle mecburen dolar bazında anlaşma yapmayacağız. Yılbaşında doğalgazda Botaş’a döneceğiz. Bu da bizim para kazanamamamız anlamına gelecek. Bu da osb'nin yatırımı olmayacağı anlamına gelir. Bizim tek avantajımız kendi elektriğimizi üretiyor olmamız. Elektrikte de doğalgazdaki duruma düşmüş olsaydık bu yıl çok kötü duruma düşerdik” diye konuştu.

Hasanağa OSB tedarikçisiyle mahkemelik oldu

Tedarikçi firmanın sözleşme süresi dolmadan, cezai müeyyideleri de göze alarak anlaşmayı feshettiğini vurgulayan Hasanağa OSB Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Korun şu bilgileri verdi: “Haziran ayında sözleşme süremiz doluyordu ancak tedarikçi firmamız birkaç ay öncesinde bizi sisteme düşürdü. Şu anda mahkemeliğiz. Ayrıca şu an bize fiyat verebilecek tedarikçi de bulamıyoruz. Sistemden aldığımız elektriğin kilovatsaat fiyatı 17.25 kuruştan 19.40’lara kadar çıktı. En son zam yok diye açıklama yapıldı. Özel sektör de bastırıyor ama olan sanayiciye oluyor. OSB’de üretim yapmaya çalışıyoruz. En büyük girdilerden biri enerji. Onu da pahalıya alınca maliyetler otomatikman artmış oluyor. OSB dışındaki bir üreticiyle aramızda çok da bir fark kalmıyor. Devlet bu alanı rahatlatırsa, reel rakamlara yaklaşılırsa özel firmalar yeniden bizimle anlaşma yoluna gidecek, fiyat alma imkanımız olacaktır.”

Ulusal tarife ile makas kapanıyor

Yıl içinde sisteme düşmemek için tedarikçileriyle yeniden anlaşma yoluna gittiklerini ifade eden İnegöl OSB Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Şahin de şunları söyledi: “Sözleşmemiz bitmemesine rağmen yeni bir sözleşme yapmak zorunda kaldık ve fark adı altında yıl içinde yüzde 13 zam yaşadık. Sisteme düşmemek için tedarikçi ile anlaşma yoluna gittik. Bir yıllık sözleşmenin ilk 6 ayında yüzde 6, ikinci 6 ay için yenilediğimiz sözleşmede de yüzde 7 fark geldi. Sözleşmemiz 2018 Haziran ayına kadar devam ediyor. Hükümet YEKDEM’deki üretici payını yükseltince üreticiler de bu payı tedarikte bulunduğu sanayiciden alma yoluna gitti. Artışlar bundan kaynaklandı. Ayrıca kömür fiyatlarında da ciddi artışlar var. O farklar bize uygulandı. Ulusal tarife ile aramızda çok bir fark kalmadı. Önceleri OSB’ler olarak aldığımız indirim oranlarımız yüzde 17’ler seviyesinde olurdu, şimdi ise yüzde 5’lere kadar geriledi.”

Hangi sanayici ne kadar ödedi?

TÜİK tarafından açıklanan Elektrik ve Doğal Gaz Fiyatları’na sanayide 1 kWh elektrik için ilk altı ayda ortalama 25,4 kuruş ödendi. Sanayide, 2017 yılı I. dönem elektrik fiyatlarına bakıldığında, en küçük tüketim aralığı olan 20 MWh altındaki tüketiciler 1 kWh elektrik için ortalama 31,5 kuruş, en büyük tüketim aralığı olan 150 bin MWh üstündekiler ise ortalama 23 kuruş ödedi.

En önemli sorun öngörülemez maliyet

Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Yönetim Kurulu Başkanı Memiş Kütükçü: Enerji sanayicimizin en önemli girdilerinden. Bakanlarımıza bu konuda yüzde 2 TRT payını kaldırmalarından dolayı teşekkür ediyoruz. Önümüzdeki dönemde de YEKDEM uygulamalarını mercek altına almalıyız. Yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılması çok doğru bir karar. Stratejik ve doğru yatırımlar… Ancak bu enerjinin sisteme dahil edilmesindeki pozitif fi yat ayrımcılığını sanayicimize taşıtıyor olmamız sürdürülebilir değil. Dağıtım şirketleri ara dönemlerde sanayicimize zam yapmak istediler. Her sözleşme yenilendiğinde bu sorunla karşı karşıya da kaldık. YEKDEM uygulamaları öngörülemez bir maliyet yaratıyor. Bunun daha sürdürülebilir bir sistem haline getirilmesi gerekiyor.