Termik santrallerde üretim artırılacak

ANKARA - Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) Genel Müdürü Nurettin Kulalı, termik santrallerde yapılan ve gerçekleştirilecek rehabilitasyonlar ile yaklaşık 13,9 milyar kilovat saat (kwh) üretim artışı sağlanacağını bildirdi.

TBMM KİT Komisyonunda EÜAŞ ile bağlı ortaklıkları Hamitabat, Kemerköy, Soma ve Yeniköy Elektrik Üretim Anonim Şirketlerinin 2007 yılı hesapları ibra edildi.

Komisyon toplantısının başlangıcında TBMM KİT Komisyonu Başkanı ve Ak Parti İstanbul Milletvekili Ünal Kacır, EÜAŞ Genel Müdürü Sefer Bütün'ün toplantıya "mazereti nedeniyle" katılamadığını belirten bir dilekçe gönderdiğini ifade ederek, "mazeret nedir, burada onun dönemindeki hususlar konuşulacak, bu dilekçenin kabul edilebilir bir yönü yok" dedi.

EÜAŞ Genel Müdür Vekili Kulalı, sunumunda, şirketin kamuya ait termik ve hidrolik santrallerin işletilmesi, bakım onarım ve rehabilitasyonu, malzeme yönetimi ve tedariki ile Bakanlar kurulunca görev verilmesi halinde yeni elektrik üretim tesislerin kurulması faaliyetini yürüttüğünü söyledi.

EÜAŞ'ın mülkiyetinde 19 adet termik, 105 adet hidrolik santral bulunduğuna işaret eden Kulalı, kurulu gücün de 12 bin 525 megavatı termik santral, 11 bin 674 megavatı hidrolik santral olmak üzere toplam 24 bin 199 megavat olduğunu bildirdi.

Türkiye kurulu gücü içindeki EÜAŞ'ın payının yüzde 57,1 olduğuna dikkati çeken Kulalı, EÜAŞ'ın 2008 yılı sonu itibariyle enerji üretiminin termik santrallerde 69,3 milyar kilovat saat, hidrolik santrallerde de 28,4 milyar kilovatsaat olmak üzere toplam 97,7 milyar kilovat saat olduğunu, şirketin Türkiye elektrik üretimindeki payının ise yüzde 49,3 olduğunu ifade etti. Kulalı, şöyle devam etti:

"2009 Nisan sonu itibariyle üretimimiz 29,4 milyar kwh'dir. Aynı programa göre termik santrallerde yüzde 105,1, hidrolik santrallerde ise yüzde 87 oranında gerçekleşme sağlanmıştır.

2009 yılı üretim programına göre, Türkiye elektrik enerjisi üretiminin 194,5 milyar kilovatsaat olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. EÜAŞ ve bağlı ortaklıkları elektrik üretiminin 91,4 milyar kilovatsaat olması öngörülmekte olup, Türkiye üretimindeki payının da yüzde 46 olması beklenmektedir."

Rehabilitasyonlar ile üretim artışı

Kulalı, bu yıl yapımına devam eden yatırımlar hakkında da bilgi verdi. Afşin-Elbistan Linyit Havzasında C ve D projeleri ihalesinin iptal edildiğini hatırlatan Kulalı, "15 yıllık alım garantisinden ancak projenin 2014 yılında tamamlanması durumunda faydalanabilmesine" ilişkin şartın kanun değişikliği ile değiştirilmesi için kanun değişikliği talebinde bulunulduğunu, bunun gerçekleşmesi halinde çalışmaların hemen tekrardan başlayacağını söyledi.

İşletmedeki termik santrallerde "kapasite, verim ve emre amadeliği" artırarak elektrik arz güvenliğini sağlamak üzere yaklaşık 2,7 milyon lira tutarında toplam 565 adet büyük bakım, onarım ve revizyon ve rehabilitasyon projesi için 2008 yılı sonuna kadar 873 milyon lira harcama yapıldığını belirten Kulalı, tamamlanmış rehabilitasyonlarla termik santrallerde 5,6 milyar kilovatsaat üretim artışı sağlandığını bildirdi.

Termik santrallerde kazanlarda yaklaşık 1000 kilometre boru değiştirildiğine ve 2,6 milyar kilovatsaat üretim artışı sağlandığına işaret eden Kulalı, şunları söyledi:

"Rehabilitasyonlar ve boru değişimleri sonucu toplam 8,2 milyar kwh'lik bir üretim artışı sağlanmıştır. Bu artış miktarı 1200 mw'lık yeni bir termik santralın yıllık üretimine eş değerdir. Gerçekleştirilecek diğer rehabilitasyonlar ile birlikte yaklaşık 13,9 milyar kwh üretim artışı sağlanacak olup, bu değer yaklaşık 2 adet Keban hidroelektrik santralinin ya da 2 bin megavatlık yeni bir termik santralin yıllık üretimine eş değerdir."

Kulalı, 2008 yılı sonu itibariyle kuruluşun yatırım harcamasının enerji ve madencilik sektörü için toplamda 367,9 milyon lira olduğuna bildirdi. Kulalı, bu yıl için toplam tavan ödeneğinin 684,5 milyon lira olarak belirlendiğini ihtiyaç halinde programdaki projeler için ek ödenek talep edileceğini ifade etti. EÜAŞ ve bağlı ortaklıkların 2007 yılında 152 milyon lira kar gerçekleştirdiğini anlatan Kulalı, dış borçlar nedeniyle döviz kurundaki artıştan dolayı 576 milyon lira zarar gerçekleştiğini söyledi.

Kulalı, 2009 yılında ise 89,5 milyar kilovatsaat satış miktarı, 10,1 milyar lira satış hasılatı ve 386,1 milyon lira kar hedeflendiğini sözlerine ekledi.

Demir Export ile olan sözleşme

Toplantıda , yapılan jandarma operasyonu ile gündeme gelen ve Demir Export şirketi tarafından işletilmekte olan Sivas-Kangal Kömür Sahalarında bulunan kömürün çıkarılması ve Kangal Termik Santraline tedariki işine dönük 1989 yılında yapılan sözleşme ele alındı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanı Cevdet Malkoç, Sivas Kangaldaki kömür işletmesi işinin 1989 yılında yapılan bir anlaşmayla Demir Export şirketine verildiğini belirtti. Malkoç, bu sürenin toplamda 20 yıllığına uzatıldığını ve 2007 yılında yapılan görüşmede söz konusu işin sözleşmenin biteceği 15 Eylül 2009 tarihinden itibaren işletim hakkının ihalesiz 20 yıl süreyle uzatılması noktasında karar alındığını ve bunun üzerine Enerji Bakanlığı Teftiş Kurulunun soruşturma açtığını anlattı.

Söz konusu işlemin ihalesiz 20 yıllığına uzatılmasının mümkün olmadığını ve bunun usulsüz olduğunun EÜAŞ'a 12 Ağustos 2008 tarihinde tebliğ edildiğini vurgulayan Malkoç, bu doğrultuda EÜAŞ'ın da söz konusu işlemden vazgeçtiğini ifade etti. Malkoç, EÜAŞ'ın ihale süreci için 2 yıl ve diğer 2 yıl daha opsiyonlu olmak üzere 4 yıl talep ettiğini kendilerinin ise ihale sürecinin özeleştirme sürecini de göz önünde tutarak, çok uzun tutulmadan ivedilikle gerçekleştirilmesini istediklerini bildirdi.

AK Parti Manisa Milletvekili Recai Berber de ihale çalışmaları için, neden sözleşmenin bitim tarihinin beklenildiğini, neden bu zamana kadar bu çalışmaların yapılmadığını sordu.

CHP Zonguldak Milletvekili Ali Koçal ise yapılan işlemin Kamu İhale Kanununa da aykırılık oluşturduğunu, Demir Export ile yapılan anlaşmanın bazı kesimleri korumaya yönelik olduğunu iddia etti.

İhale için makul süre

EÜAŞ Genel Müdür Vekili Kulalı da Aralık 2008 tarihinden itibaren ihaleye çıkmak üzere  çalışma başlattıklarını, ihale süreci için makul sürecin 2 yıl olduğunu ancak kendilerinin en kısa sürede çalışmaları tamamlamayı hedeflediklerini kaydetti.

Ak Parti Kütahya Milletvekili Hüsnü Ordu da ihale sürecinin istenildiğinde bir yıl bile sürmeyeceğini belirterek, Türkiye'de bu işi yapacak bir çok firmanın hazır bulunduğunu söyledi.

Komisyon Başkanı ve Ak Parti İstanbul Milletvekili Ünal Kacır, "Bu konuda bir kamu kaybı söz konusuysa, burada sorumlu yönetici kimse bunun sorumluluğu sorulacak, ama burada önemli olan elektrik üretimi durmadan bu konunun üstüne gidilmesidir" dedi.

Malkoç da sözleşme sürecinin henüz bitmediğine işaret ederek, bu nedenle henüz bir kamu zararının, mali zararın da söz konusu olmadığını bildirdi.

"Konuyu Başbakanlık Teftiş Kurulu da incelemeli"

Komisyonda, "EÜAŞ 2006 yılındaki hesaplarının Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından soruşturulmuş ise de başlatılmış bulunan ihale süreci aksatılmadan ve geçen süre değişen uygulamalar da dahil olmak üzere konunun bir kere de Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından incelenmesi ve gerekiyorsa soruşturulması yönünde komisyonca karar alınmasına ilişkin" verilen önerge oy birliği ile kabul edildi.

İnceleme konusu

Öte yandan, AK Parti Bursa Milletvekili Mehmet Emin Tutan'ın Kangal Termik santrali İşletme Müdürlüğüne yapılan Jandarma operasyonlarda kaç kişinin tutuklandığını ve konunun ne olduğunu sorması üzerine Kulalı, "kömürün kalorifik değerleriyle" ilgili olduğunu ifade etti.

Yapılan protokol gereği 1200 artı-eksi 100 kalorifik değerle kömür alındığını, kalorifik değeri 1000'in altında olan kömürün alınmadığını ve cezası bulunduğunu belirten Kulalı, operasyon sonucu 11 kişiden 9 kişinin serbest bırakıldığını, 2 kişinin ise halen tutuklu olduğunu söyledi.

Demirexport şirketinin sahibinin sorulması üzerine de Kulalı, şirketin sahiplerinin Koç Holding olduğunu bildirdi.

Bugün yapılacak olan Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş ile Ankara Doğal Elektrik Ticaret A.Ş'nin KİT Komisyonu toplantıları ise ertelendi.